Himmlers hersens heten Heydrich is een zevendelige VPRO-serie gebaseerd op de bestseller 'HhhH' van Laurent Binet. In dat boek beschrijft Binet op onnavolgbare wijze de spectaculaire aanslag op nazikopstuk Reinhard Heydrich in Praag, mei 1942.

In tegenstelling tot wat je misschien zou verwachten van ‘alweer een serie over de oorlog’ slagen de makers van Himmlers hersens heten Heydrich erin om als het ware om hun onderwerp heen te dansen. Regisseur Roel van Broekhoven en editor JP Luijsterburg kozen voor een gedurfde en afwijkende manier van vertellen, waarbij zwaar wordt geleund op de verrassende muziekscore van Big Orange.

Net als in de internationale bestseller HhhH van Laurent Binet over de moordaanslag op nazikopstuk Heydrich, balanceert Himmlers hersens heten Heydrich op de grens van fictie en werkelijkheid. Roel van Broekhoven: 'De serie graaft zich op dezelfde grillige en meeslepende wijze als in het boek door de gebeurtenissen rond de aanslag. Er wordt ruim aandacht besteed aan onbekende en smakelijke anekdotes rond Heydrichs persoon, maar het is ook een analyse van de meedogenloze manier waarop hij de Jodenvernietiging doorzette.'

Heydrich, bijgenaamd 'het blonde beest' en de 'Slager van Praag', was als rechterhand van SS-leider Heinrich Himmler de directe chef van Adolf Eichmann. Hij roeide als 'Reichsprotektor' van Bohemen en Moravië ook rücksichtslos het verzet in Tsjechië uit. SS'ers zouden waarderend over hem gesproken hebben als 'HhhH', ofwel 'Himmlers Hirn heißt Heydrich'.

In Himmlers hersens heten Heydrich zet de Duitse acteur Detlef Bothe, bekend als schurk uit de Bond-film Spectre, een even wrede als meelijwekkende Heydrich neer, rondlopend  in het Europa van nu. Van Broekhoven: 'Dat doet hij zonder zelf een woord te zeggen. Harmke Pijpers en Martin Simek vertellen in voice-over heel precies de bewegingen en gedachten van daders en slachtoffers. Dat gebeurt zowel bij Heydrich als de aanslagplegers  in de jij-vorm, zodat de kijker zich direct voelt aangesproken.'

Laurent Binet werkt ook mee aan de serie. 'Hij fungeert als meereizend commentator en als stoorzender die al te gemakkelijke conclusies voorkomt.' Ook komen niet eerder opgevoerde betrokkenen uit heel Europa aan het woord. 

© VPRO / still

Detlef Bothe in de gedaante van Reinhard Heydrich.

De moordaanslag op Heydrich op 27 mei 1942 in Praag werd beraamd door de Tsjechische regering in ballingschap in Londen. Bij de uitvoering ging bijna alles mis. De stengun van de daders weigerde, een gegooide bom miste doel. Van Broekhoven: 'Heydrich leek het te overleven, maar stierf na een week toch, bizar genoeg aan een infectie veroorzaakt door een paardenhaar uit de bekleding van zijn Mercedes.'

Het was de enige keer dat het lukte om een nazikopstuk door een aanslag uit te schakelen. De aanslagplegers, de Slowaak Jozef Gabcik en de Tsjech Jan Kubis, ontkwamen maar werden door een vriend verraden. Ze stierven na een acht uur durende schotenwisseling in een kerk in het centrum van Praag. De Duitsers namen wraak door onder meer twee dorpen, Lidice en Lezáky, met de grond gelijk te maken, de mannelijke bewoners te excecuteren en de vrouwen en kinderen naar kampen af te voeren.

Himmlers hersens heten Heydrich bekijkt de Tweede Wereldoorlog vanuit het voor West-Europa onbekende perspectief van de Tsjechen en laat zien aan hoe die gebeurtenissen in dat land een blijvend litteken hebben achtergelaten.

Himmlers hersens heten Heydrich is gemaakt door Roel van Broekhoven (In Europa, Onze man in Teheran). Laurent Binet is meereizend commentator en stoorzender. Researchers Maren Merckx, Wiesje Kuijpers en Tjeerd Bijman vonden door heel Europa niet eerder opgevoerde betrokkenen. Beeldresearch Gerard Nijssen, Barbara Kist en Daniela Solano. Prepoductie Sanne van Nieuwenhuijzen en Margreet Ploegmakers. Met medewerking van van Detlef Bothe, Harmke Pijpers en Martin Šimek.