De wereld volgens Tucker Carlson

© VPRO

9 februari 2025

Donald Trumps aanval op de bestaande orde bereikte deze week de oevers van Zuid-Afrika.

De Amerikaanse president kondigde aan alle financiële hulp aan Zuid-Afrika stop te zetten. Met een pennenstreek beëindigde hij de 400 miljoen dollar die bestemd is voor aids- en tuberculosepatiënten. Zijn reden: 'Zuid-Afrika is bezig land te confisqueren en behandelt bepaalde mensen HEEL ERG SLECHT,' schreef Trump op zijn eigen TruthSocial. 

Zijn minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio voegde eraan toe dat hij niet naar de aanstaande top van de G20 in Johannesburg zal afreizen. 'Zuid-Afrika doet allemaal slechte dingen. Privaat land onteigenen. En via de G20 solidariteit, gelijkheid, en duurzaamheid promoten. In andere woorden: diversiteitsbeleid en klimaatverandering.'

© Ryan M. Kelly / AFP

Trump met Rubio

geschiedenis van landjepik

Dit zijn niet zomaar oprispingen. Aan dit soort berichten gaat een intensieve lobby vooraf, die via Tucker Carlson van Pretoria naar Washington loopt. 

Dat interessante lijntje zag ik deze week ook op de Westelijke Balkan opduiken. Daarover zo meer.

Trump mengt zich direct in een zeer polariserend debat in Zuid-Afrika over land. Meer dan dertig jaar na apartheid is nog altijd zeventig procent van het bebouwbare land in Zuid-Afrika in handen van witte Zuid-Afrikanen. 

Dit is het gevolg van een reeks (apartheids)wetten die tussen 1913 en 1994 meer dan 3,5 miljoen Zuid-Afrikanen van kleur dwongen hun grond en huis te verlaten. De Zuid-Afrikaanse regering nam in januari een wet aan die het mogelijk maakt voor de regering om land te onteigenen. 

Experts betwijfelen of die wet echt de geschiedenis van landjepik kan rechtzetten.

buitenlandse inmenging

In januari dreigde de regering van nationale eenheid van Cyril Ramaphosa’s ANC met de neoliberale DA (vooral populair onder witte kiezers) vanwege de onenigheid over de wet te vallen. Voor de DA zijn eigendomsrechten heilig.

Maar de ruzie tussen het ANC en de DA over de wet is nu plots bijgelegd, omdat ze allebei even woedend zijn over de bemoeienis van Trump met Zuid-Afrika.

Diens lobby begon eigenlijk al in 2018, toen de Boerenactiegroep Afriforum van Pretoria naar de VS afreisde en een interview ritselde met Tucker Carlson, toen nog anchor bij Fox News. 

Na dat interview twitterde Trump dat hij zijn toenmalige minister onderzoek zou laten doen naar het lot van de witte boeren en hun land in Zuid-Afrika.

In onze aflevering De vrienden van apartheid (2024) ieten we vorig jaar al zien dat de witte boeren door de winst van rechts-radicale partijen in de VS en Europa uit het isolement komen waar ze na het afschaffen van apartheid in terecht kwamen.
© Patrick T. Fallon / AFP

Trump in gesprek met Carlson

vechtgesprek

Sleutelfiguur Tucker Carlson dook deze week op in een interview met Piers Morgan, waarin ze spraken over de NAVO. 

Het werd een vechtgesprek waarin Carlson zijn interviewer in grote verlegenheid bracht. Dat gebeurde toen Morgan de NAVO een organisatie noemde die 'enkel ter verdediging' van Westerse landen handelt.

'Oh ja?', proestte Carlson. 'Waar was je toen de NAVO de Christenen in Joegoslavië tot moes bombardeerde? Weet je dat nog? Wie was toen de agressor? Wie in Joegoslavië viel de NAVO aan?'

De oorlog in Kosovo is een talking point van Vladimir Poetin, die Carlson vorig jaar in Moskou uitnodigde.

Sinds zijn aantreden noemt Poetin de NAVO-operatie tegen de Servische troepen in 1999 het 'einde van de internationale relaties'.

Operation Allied Force bombardeerde 78 dagen lang doelen in Servië en de zuidelijke provincie Kosovo. Dat gebeurde zonder toestemming van de VN-Veiligheidsraadleden Rusland en China.

© Gravriil Grigorov / POOL / AFP

Carlson interviewt Poetin

erkennen/ontkennen

Kosovo riep in 2008 de onafhankelijkheid uit. De meeste Westerse landen erkennen die onafhankelijkheid. Rusland niet. Op 21 februari 2022 noemde Poetin Kosovo weer toen Rusland eenzijdig de onafhankelijkheid van de Oekraïense regio’s Donetsk en Luhansk uitriep. Een dag later vielen zijn soldaten de rest van Oekraïne binnen.

Onze nieuwste aflevering, ‘De aanslag’, gaat over Kosovo. Daarin zie je Poetins voorganger Boris Jeltsin de Amerikanen waarschuwen voor 'een wereldoorlog' die deze unilaterale actie van de NAVO-partners tegen Servië zou kunnen veroorzaken.

weifelend imago

In de fascinerende documentaireserie Corridors of Power vertellen Amerikaanse topdiplomaten hoe Kosovo de door een seksschandaal geplaagde Bill Clinton moest redden van zijn weifelende imago.

Tijdens de genocides in Rwanda (1994) en Bosnië (1995) durfde Clinton tenslotte niet op te treden.

Dus toen het Kosovaarse Bevrijdingsleger UCK in 1998 het Servische leger en politie met aanslagen uit de tent lokte, en een exodus van Albanese Kosovaren op gang kwam, wilde Clinton niet wachten op de Verenigde Naties.

Clinton staat nog altijd als standbeeld verguld in de Kosovaarse hoofdstad Pristina. Op de Bill Klinton Boulevard. Vlak naast de Hillary Boetiek. Waar Clintons beslissing 25 jaar later toe heeft geleid zie je in onze aflevering. Nu al op NPO Start en zondag 23 februari om 22.40 uur op NPO 2.
© Gravriil Grigorov / POOL / AFP

Carlson interviewt Poetin

Lees-, kijk- en luistertips van de redactie

  • Voor onze podcast Achter de Frontlinie reisden we af naar Brussel, voor een opname tusen de opgezette olifanten en krokodillen in het omstreden Afrika Museum. Daar spraken we met de Congolese Nadia Nsayi, die in De Morgen dreigde het museum te verlaten en haar eigen directeur 'zwak leiderschap' verwijt. Het museum durft volgens haar niet het echte verhaal over de Belgische geschiedenis in Congo te vertellen en houdt het liever gezellig.  Natuurlijk spraken we ook over de ontwikkelingen in Oost-Congo.
  • Wil je de opmars van de door de Rwandese regering gesteunde rebellengroep M23 beter begrijpen, dan raden we je zeker aan om Corridors of Power te kijken. De derde aflevering zoomt in op de Rwandese genocide in 1994. Let op: deze aflevering is alleen na 20.00 uur te bekijken op NPO Start.
  • Lees in dat verband ook de tip van collega Thomas van Linge die dit verhaal in de Guardian las over de vele gesneuvelde soldaten uit Rwanda in het oosten van Congo. De bodybags maken het moeilijk voor Rwanda’s president Paul Kagame om te blijven ontkennen dat zijn troepen bij de oosterburen aanwezig zijn.
  • Een tip voor iedereen die geïnteresseerd is in de zoektocht naar Bolle Jos, die plots opdook in Sierra Leone en een relatie onderhoudt met de dochter van de president. Dit verhaal van Africa Confidential is gratis te lezen en staat vol nieuwe details.  En kijk nog eens naar onze documentaire Mr. Gus, handelaar in oorlog (2020). De vriendschap van de Nederlandse zakenman Guus Kouwenhoven met de wegens oorlogsmisdaden veroordeelde president van Liberia is een kopie van het verhaal van Bolle Jos in buurland Sierra Leone.
  • Aanstaande zondag vindt de vijfde editie van de ZAM Nelson Mandela-lezing plaats in het Internationaal Theater Amsterdam (ITA). Ditmaal spreekt de Keniaanse onderzoeksjournalist en opiniemaker John-Allan Namu, over de door jongeren gedreven protestbeweging in zijn land. Meer informatie, inclusief het randprogramma, vind je hier.
  • Over Mandela gesproken: deze maandag (22.20 uur, NPO 2) kun je de eerste aflevering kijken van het documentairedrieluik Free at Last: Onopgeloste verhalen over de apartheid. De makers vertellen er meer over aan de VPRO Gids.
  • Over de oorlog die nú plaatsvindt in Europa, in Oekraïne, kun je onder meer Jelle Brandt Corstius horen spreken op donderdag 20 februari in TivoliVredenburg. Jelle is net terug uit Oekraïne en deelt op deze avond fragmenten uit zijn nieuwe serie Van Moskou tot Maidan. Samen met zijn gasten kijkt hij vervolgens naar de vraag: hoe staat het land er nu voor? Alle informatie vind je hier.
  • Tot slot: afgelopen week opende de tentoonstelling  van Sakir Khader, Yawm al-Firak, in FOAM. De winnaar van de Zilveren Camera is ons natuurlijk goed bekend: je kunt zijn reportages voor Frontlinie nog steeds kijken op NPO Start, of naar het gesprek met hem in Achter de Frontlinie luisteren. En dus naar zijn tentoonstelling gaan, die we warm aanraden.

Tot de volgende,
Bram Vermeulen