van oude mannen

21 juli 2024

De Democratische Partij in Amerika komt er -drie maanden voor de verkiezingen- achter dat Joe Biden al 81 is. Doktoren maken zich zorgen over de kwaaltjes die met zijn leeftijd komen. Op mijn vorige standplaats zouden ze zeggen: pas 81.
 
Robert Mugabe was 93 toen hij door zijn eigen partij werd gedwongen om af te treden als president van Zimbabwe. Hij miste, net als Biden, wel eens een tree bij het traplopen.

President Salva Kiir (71) van Zuid-Soedan plaste tijdens een live-uitzending in zijn broek, het hele land kon zien hoe zijn linker broekspijp donker kleurde. Prompt werden de zes journalisten opgepakt die tijdens het gebeuren aanwezig waren.

Het oudste staatshoofd ter wereld is momenteel Paul Biya (91), president van Kameroen. Nog steeds een jonkie vergeleken bij Mugabe. Het gesprek over zijn leeftijd is taboe, hoewel er een voorzichtig gesprek op gang is gekomen mocht Biya komen te overlijden voor de komende verkiezingen in 2025.

Van links naar rechts: Paul Biya, Salva Kiir, Muhammadu Buhari, Robert Mugabe, Bola Ahmed Tinubu / AFP

In Afrikaanse landen geldt nog steeds: wijsheid komt met de jaren.

President Muhammadu Buhari (80) van Nigeria had zoveel problemen met zijn lijf, dat hij meer tijd in een Brits ziekenhuis doorbracht dan op zijn kantoor in de hoofdstad Abuja. Dit irriteerde de kiezers wel degelijk. Als het land Buhari echt zo aan zijn hart ging, waarom liet hij zich dan niet behandelen in de ziekenhuizen waar zijn kiezers toe veroordeeld waren?

De woordvoerders van de huidige president Bola Ahmed Tinubu (72) ontkennen nu bij hoog en laag dat hij zijn bezoeken aan Nederland en Saoedie-Arabië heeft gebruikt om opgelapt te worden en zweren dat -een deel van- zijn medische zorg in Nigeria is verleend.

de president als messias

Het lijkt momenteel minder taboe voor journalisten om vraagtekens te zetten bij de geschiktheid van Biden, dan bij die van Trump. Sinds hij de aanslag op zijn leven overleefde, wemelt het in de media van Bijbelse referenties als wederopstandinggoddelijke interventie en godswonders.

Wat dat betreft staan Amerikanen dichter bij de Afrikaanse dan bij de Europese politiek. Zoals afrikanist Stephen Ellis meesterlijk beschrijft in zijn boek Worlds of Powers: Religious Thoughts and Political Practice in Africa (2004), is politieke macht onlosmakelijk verbonden met spirituele macht. Toen Mobutu Sese Seko nog president was van Zaïre (nu de Democratische Republiek Congo), verscheen hij ieder avond voor het achtuurjournaal op de nationale televisie, als een God in de wolken.

President Mugabe werd in de staatspropaganda vaak vergeleken met de messias.

Ook de vrijlating van Mandela na 27 jaar gevangenisstraf werd door zijn biograaf Anthony Sampson getypeerd als een Bijbels narratief. De militante antiapartheidsstrijder die in de gevangenis tot inkeer komt en besluit zijn vijanden te vergeven. Als Jezus’ wederopstanding.

Ellis beschrijft in zijn boek dat alleen in het ontkerkelijkte deel van West-Europa zulke vermenging van religie en politiek taboe is. In Noord- of Zuid-Amerika zal ook geen presidentskandidaat nalaten zich als een goed christen te laten filmen. In God We Trust. Zelfs in Zuid-Europa, op de Balkan of in Turkije is die religieuze connotatie een must voor politici die willen winnen.

where's your God now?

Tijdens het filmen van de volgende aflevering in Griekenland, bezochten we nonnen op Rhodos die hadden geweigerd te vertrekken toen een tornado van vuur hun klooster omringde. Alleen God mocht over hun leven of dood beschikken. De brandweermannen die hen kwamen redden, gingen niet eens in discussie. Het hele team ging op de knieën en bad mee. Als door een wonder overleefden het klooster, de nonnen en de brandweerlieden de allesverzengende vuurstorm buiten.

Opvallend is dat de partij van Biden nu wél menselijke interventie eist, en hem wil dwingen voortijdig het toneel te verlaten. Daarmee ontzeggen de Democraten hun president de messiaanse krachten die Trump wel worden toegedicht. Als Stephen Ellis nog zou leven, zou hij ongetwijfeld hebben voorspeld dat de partij met die wereldlijke rationaliteit de strijd om de macht al hebben verloren.

President Joe Biden vertrekt 17 juli naar Delaware / ANP

lees-, kijk- en luistertips van de redactie

  • In de tips deze week komen de collega's van 2Doc met een geweldig portret van de Mongoolse neo-nationalist Gerel Byamba, die haar geliefde Mongolië wil losmaken van alle buitenlandse invloeden en daar geweld niet voor schuwt. 'Daughter of Genghis' is een favoriet van onze redacteur David, en dat wil wat zeggen.
  • Politico komt deze week met een interessant achtergrondartikel over de sportgekte die de Olympische Spelen teweegbrengen, en wat de invloed daarvan is op de stad Parijs. Kleine spoiler: niet echt goed nieuws.
  • Een nieuw rapport van Le Monde Diplomatique (ook in het Engels te lezen) beschrijft hoe de lidstaten van de Verenigde Naties steeds meer de hakken in het zand lijken te zetten. Vragen over de houdbaarheid van deze bestuursvorm worden steeds vaker gesteld.
  • Op de koudste steppe van Zweden, Noorwegen, Finland en Rusland wonen de Sámi. Ze zijn van origine een nomadisch volk en trekken mee met hun rendieren. In het blad Mongabay, sowieso een volgtip van onze redacteur Marjolein, een interessant artikel over de vermenging van de originele Sápmi-natuurreligie met het christendom. En mocht je nog een goede film over de Sámi willen zien: ga dan even zitten voor Sami Blood (2016).
  • En tot slot kan de nieuwste aflevering van onze eigen podcast 'Achter de Frontlinie' natuurlijk niet ontbreken. Deze week te gast: buitenlandjournalist en documentairemaker Ruben Terlou.

Tot slot nog even dit: we hebben een kleine zomerstop. Zondag 1 september de volgende nieuwsbrief!

Tot de volgende,
Bram Vermeulen