Het was de week van woorden.
 
Bijna kon de benoeming van de nieuwe minister voor Asiel en Migratie niet doorgaan omdat ze eerder een woord had gebezigd, dat niet door de beugel kon. Het was onze demissionaire premier die duidde waarom. ,,Omvolking komt uit de nazi-literatuur’’, doceerde historicus Rutte aan Marjolein Faber (PVV) tijdens een zitting van de Eerste Kamer. ,,Het was een verwijt dat de NSDAP maakte aan de traditionele partijen in Duitsland, dat men daar vergat het belang van de klassieke Duitse waarden. En dat bij het vergeten van de klassieke Duitse waarden ‘omvolking’ dreigde. En daarom is dat een term die normaal wordt toegekend aan de nazi’s.’’

Als Zuid-Afrikanen dachten dat ze het recht hadden te worden geclassificeerd als ‘wit’, en daarmee recht hadden op alle privileges die daaraan verbonden waren, konden ze naar de Race Reclassification Commission. Een comité van wijze mannen kon dan putten uit een reeks proeven om de huidskleur van de persoon in kwestie te bepalen. Zo was er de potloodtest. De kandidaat kreeg een potlood in zijn haar gestoken; viel het potlood op de grond, dan had de kandidaat sluik haar en was hij wit. Bleef het potlood zitten, dan had de kandidaat kroeshaar en was hij zwart.

Het klinkt bizar, maar dit beleid had grote gevolgen. Ook voor mensen die dichtbij me staan. Zo werd de overgrootvader van mijn dochter wel als ‘wit’ geclassificeerd, maar de rest van zijn familie niet. Dit betekende dat de helft van de familieleden werden verjaagd uit de wijk waarin ze opgroeiden en hun huizen werden vernietigd. De andere helft mocht blijven. Die helft kon naar een witte school, de andere niet. Deze beslissing, gebaseerd op nep-wetenschap, verdeelt de familie vandaag de dag nog steeds. Geografisch, maar vooral in het hoofd.

Tal van wetenschappelijke studies onderzochten én ontkennen dat er enige bewijs is voor het bestaan van verschillende rassen: er is geen enkele genetische basis voor rassenclassificatie. Het geloof in rassenleer is echter al veel ouder dan de Neuenberger Rassenwetten van 1935, waar Rutte naar verwees. Rassenleer vormde de basis van de slavernij, en de overtuigingen waarmee Nederlandse antropologen eind negentiende eeuw in keurige pakken naar de Nederlandse koloniën trokken om schedels op te meten.

,,Integratie is ook een rechts frame”, vertelt journalist Marijn Kruk deze week in onze podcast 'Achter de Frontlinie'. Dat mensen moeten integreren, veronderstelt een soort eenheid waarin nieuwkomers moeten opgaan, die natuurlijk helemaal niet bestaat. Hij was twee jaar op reis en schreef er een boek over: Opstand: De populistische revolte en de strijd om de ziel van het Westen. 

Eén van de hoofdrolspelers in zijn verhaal is Renaud Camus, een teruggetrokken Franse schrijver die de Omvolkingstheorie bedacht. Kruk zocht hem op in zijn 14e eeuwse Gascognekasteel, en legt uit hoe Camus’ idee van 'Grande remplacement' zich in een paar jaar tijd over de westerse wereld verspreidde.

Het onderscheid-denken dat Rutte de nieuwe PVV-minister Faber verweet, tekent zijn eigen politieke carrière. Hij werd veroordeeld wegens rassendiscriminatie nadat hij als staatssecretaris van Justitie gemeenten vroeg extra te controleren op bijstandsfraude onder Somaliërs. Hij was de premier van het toeslagenschandaal. Hij was de politiek leider die bij zijn vertrek niet de oorlog in Oekraïne, de woningcrisis of de stikstofproblemen agendeerde als de grootste gevaren voor zijn land, maar migratie. Als beloning mag hij nu secretaris-generaal van de NAVO worden.

Het is te makkelijk om dit verwijt alleen naar Rutte terug te kaatsen. Het othering hoorde je ook bij Frans Timmermans, die gevraagd naar zijn mening over Hamas zei: ,,Het is een cultuur van de dood, en wij zijn een cultuur van het leven."

Niemand ging deze week de straat op om te protesteren voor de tientallen migranten die volgens een onderzoek van de BBC door de Griekse kustwacht over boord werden gezet en verdronken. Sommige van hen waren zelfs geboeid in zee gegooid. Op de Dam zag ik deze week een handjevol demonstranten met Palestijnse vlaggen, maar de 40.000 doden in Gaza moeten in zendtijd even wachten op Studio Fußball.

We accepteren deze misdrijven zonder protest allemaal, ook ik, als onvermijdelijk geweld dat kennelijk nodig is om de welvaart van onze wereld te beschermen. In plaats van daar iets aan te doen, is het makkelijker om een ander nazi-ideologie te verwijten.

• In haar boek Doppelganger worstelt schrijfster Naomi Klein met haar eigen dubbelzinnigheid. Van de inval in Irak, de doden op de Middellandse Zee, tot de huizencrisis: ,,Niemand heeft de prijs betaald’’, schrijft Klein. ,,Dit is het dualisme dat het hart vormt van onze welvarende wereld: het is veel makkelijker een nazi aan te wijzen, dan te erkennen dat het geweld en de roekeloze uitbuiting altijd al de onderbuik vormden van het project van  ‘beschaving’’’. VPRO Tegenlicht sprak met haar, het interview is terug te kijken via NPO Start.
• De onvrede van Nigerijnen over oud-machthebber Bazoum en de Franse inmenging klinken nu ook door in de Touareg muziek. Mdou Moctarr, zelf uit Agadez, zingt op zijn nieuwe album 'Funeral for Justice' over de oneerlijke verdeling van hulpbronnen, de militaire controle en de coup van afgelopen jaar. Luister hier naar zijn muziek.
• Als je meer wilt weten over de bizarre rassenpolitiek van apartheid Zuid-Afrika, dan is When she was white van Judith Stone een absolute aanrader. Het boek gaat over het meisje Sandra Laing, dat wordt geboren als de dochter van twee witte Afrikaner ouders, maar donkerder is dan iedereen in haar dorp. Omdat haar bestaan als bedreiging wordt gezien voor de kern van het apartheidsdenken, wordt ze van kostschool getrapt, een beslissing die de rest van haar leven zal bepalen.
• Het was heel even wereldnieuws, maar bleef voor velen een ver-van-je-bed show. En de politieke onrust die tot rellen op het idyllische eilandgebied leidde, is vooralsnog niet verdwenen. Wat is er nou precies aan de hand in Nieuw Caledonië? 'Mad Max in Paradise', noemt 1843 Magazine het.
• Met het EK Voetbal in volle gang, riep sterspeler Kylian Mbappé afgelopen week Franse jongeren op om bij de aankomende verkiezingen niet op extreme partijen te stemmen. Hij kon meteen op veel kritiek rekenen; véél te politiek, klonk het vanuit vooral conservatieve hoek. Het Georgische voetbalelftal, die ook mee doen aan het EK, weten niet beter. Lees er nu over in dit artikel van The Guardian.

Tot de volgende,
Bram Vermeulen