Soms komt alles bij elkaar.

In dezelfde week dat in Zuid-Afrika de dertigste verjaardag van het officiële einde van apartheid als politiek systeem werd gevierd, kwam in de Hongaarse hoofdstad Boedapest een allegaar van rechts-radicale denkers bijeen die – net als apartheid – de  oorlog verklaarden aan het multiculturalisme.

‘Laten we onze harnassen aandoen, naar het slagveld trekken en winnen,’ sprak gastheer Viktor Orbán.

‘Als we niet serieus beginnen te vechten voor ons continent, voor onze religie, voor onze mensen, onze landen, dan zal deze tijd waarin we leven de geschiedenis ingaan als de tijd waarin westerse naties niet meer binnengevallen hoefden te worden door vijandige legers om veroverd te worden,’ zei de Nederlandse influencer Eva Vlaardingenbroek.

En ook: 'Natuurlijk denk ik dat we inmiddels allemaal weten wat ze bedoelen met het woord diversiteit. Het betekent minder blanke mensen, minder van jullie.'
 
In mijn zoektocht naar citaten van een andere Nederlander, kwam ik deze tegen: ‘Tegenwoordig worden we geconfronteerd met bedreigingen voor de toekomst van onze beschaving, voor onze welvaart, voor de bijdrage van de blanke man (…) om zijn hegemonie in de wereld te behouden.’

Was getekend: Hendrik Verwoerd, de in Nederland geboren architect van apartheid en in 1966 vermoorde premier van Zuid-Afrika.

Verwoerd zag in apartheid – of ‘de gescheiden ontwikkeling van rassen’ zoals hij het zelf liever noemde – de enige redding van zijn volk, de witte Afrikaners. 

De aanwezigen op de Conservative Political Action Conference (CPAC) in Boedapest laten zien dat het apartheidsdenken van Verwoerd dertig jaar na de val van apartheid in Zuid-Afrika internationaal weer in de lift zit.

Onder de afgevaardigden bevinden zich ook Zuid-Afrikanen.
 
Een van hen is Ernst Roets.

Hij is de voorman van een lobby voor witte boeren in Zuid-Afrika. In 2019 beweerde hij tijdens een interview bij Tucker Carlson (toen nog Fox News) nog dat zijn volk (de witte boeren) doelwit is van een doelbewuste politieke campagne ze van hun land te verdrijven.
 
In onze volgende aflevering van Frontlinie (maandag 3 juni op NPO 2) spreken we met Roets, over zijn banden met rechts-radicale partijen in de VS en Europa, inclusief Nederland.

We spraken Roets ter gelegenheid van een documentaire waarin hij zijn bewondering uitspreekt voor Orbán. En waarin hij vertelt in diens anti-migratiepolitiek een voorbeeld te zien voor het behoud van zijn eigen volk.

Zuid-Afrika noemt hij in dat interview geen land, maar een regio, zoals de EU, die verschillende volkeren bijeenhoudt.

De manier waarop Hongarije met hoge hekken vreemde invloeden buiten houdt ‘is een inspiratie’, zegt Roets.
 
Wie de woorden van de sprekers in Boedapest wil begrijpen, kan beter naar Zuid-Afrika kijken. Hun toekomstdroom bestond daar al.

In Zuid-Afrika wordt dit weekend gevierd dat apartheid in 1994 onder grote internationale druk werd afgeschaft.

Maar de theorieën die leidden tot apartheid beleven een renaissance.

• In het kader van het vieren van de afschaffing van apartheid, mag Born Free als tip niet ontbreken. In deze documentaire portretteert fotojournalist Ilvy Njiokiktjien de eerste Zuid-Afrikaanse generatie die opgroeit zonder apartheid. Lees daarna ook dit artikel van The Guardian over hoe segregatie nog immer aanwezig is in Zuid-Afrika.
• In onze podcast Achter de Frontlinie spreken we over een verhaal dat we al vier seizoenen lang volgen, namelijk de gaswinning voor de kust van Mozambique, die leidde tot een uitbarsting van geweld. Het Franse energiebedrijf Total en het Nederlandse bedrijf Van Oordt moesten daar in 2021 op de vlucht slaan voor het geweld. Maar ondanks felle kritiek op hun handelen, lijkt een herstart van het project toch aanstaande.
• In zijn nieuwe fotoboek Nothing Personal: The Back Office of War richt fotograaf Nikita Teryoshin zijn camera op wapenbeurzen. Dat levert beelden op die niet hadden misstaan in Dr. Strangelove, getuige dit voorproefje bij CNN. 
• Minder absurd maar even serieus is dit artikel van The Economist over de transformatie van Vladivostok tot een vesting. De kuststad is van groot strategisch belang in de oorlog die Rusland voert in Oekraïne.
• Het is bijna een jaar oorlog in Soedan; de Neue Züricher Zeitung maakt de balans op.
• De toonaangevende podcastserie Serial focust zich in het vierde seizoen op Guantánamo Bay. De makers spreken met bewakers, ondervragers, commandanten, advocaten, geestelijken, vertalers en voormalige gevangenen voor een ongekend 'kijkje in de keuken'.
• Tot slot twee documentairetips: Total Trust, over de strijd tegen alom tegenwoordige camera's (en meekijkers) in China, en Rojek. Daarin doen voormalige IS-strijders, die gevangen zitten in Syrisch Koerdistan, hun verhaal.

Tot de volgende,
Bram Vermeulen