Dat heb ik nou nooit als ik terugkom uit Noord-Mozambique, Oost-Congo of Zuid-Soedan. 

Volkomen begrijpelijk natuurlijk, nu we de hele dag voorspellingen horen hoe deze oorlog kan uitlopen op onze nucleaire vernietiging. 

Er is meer aan de hand. 

Als je goed naar het taalgebruik van sommige verslaggevers luisterde, hoorde je dat Oekraïne van een heel andere orde is dan de bekende crises in Afrika of het Midden-Oosten.

‘Met alle respect, maar deze plaats is niet zoals Irak of Afghanistan die al decennia in oorlog zijn. Dit is een relatief beschaafde, relatief Europese – ik moet hier mijn woorden zorgvuldig kiezen – stad,’ zei de correspondent van CBS News in Kiev, Charlie d’Agata. 

Zijn commentaar kreeg zoveel kritiek dat hij zijn excuses moest aanbieden. 
 
‘Het is allemaal heel emotioneel voor me omdat ik Europese mensen met blauwe ogen en blond haar vermoord zie worden,’ zei de op een na hoogste aanklager van Oekraïne, David Sakvarelidze, tegen de BBC. De presentator sprak hem niet tegen.

Oekraïners lijken dus op ons. In Polen werden Oekraïense vluchtelingen opgevangen met koffie, thee en broodjes.

Een schril contrast met de manier waarop Polen de afgelopen maanden in het nieuws was.

Toen zagen we dat het Poolse leger was gemobiliseerd aan de grens met Belarus, om de duizenden vluchtelingen uit Afghanistan, Irak en Syrië tegen te houden. 

Je zou bijna vergeten dat de vernietiging van historische steden als Aleppo en Homs ook het werk was van Poetins leger. ‘We zijn naïef geweest over Poetin,’ hoor je nu vaak in de talkshows. 

Naïef? Of voelen Syriërs gewoon niet als onze verwanten? 

Collega Sakir Khader liet in de vorige uitzending van Frontlinie duidelijk zien hoe een legermacht met scherp op ongewapende burgers schiet. 

Maar die burgers zijn Palestijnen, geen Oekraïners.

In september sprak de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, over een ‘hybride aanval’ toen duizenden vluchtelingen vanuit Afghanistan, Irak en Syrië via Belarus naar Polen probeerden te reizen.

Ik maak me intussen grote zorgen om de Oekraïners die we op onze laatste reis hebben ontmoet. Journalist Olena Makarenko stuurt dagelijks een videodagboek uit Kiev. 

Aan het begin van deze week was ze vastbesloten om te blijven. Maar dat is niet langer mogelijk. 

Ook vertaalster Yulia Sakhno heeft inmiddels Kiev verlaten nadat een raket insloeg in de straat waar ze woont. Lopend door de drukke winkelstraten in Amsterdam, voel ik me schuldig. 

Tot een week geleden waren de straten in Kiev even druk en aten we samen in restaurants die even luxe zijn. 

Mijn collega’s in Oekraïne en hun families schuilen nu in kelders. 

Het verschil tussen oorlog en vrede is flinterdun.

• Wie na Frontlinie: Het verzet van Beita meer wil zien over het lot van de Palestijnen, heeft regisseur Sakir Khader nog een must-see: de documentaire A World Not Ours. Over drie generaties in Ein el-Helweh, het grootste vluchtelingenkamp in Libanon, waar veel Palestijnen ruim zeventig jaar geleden terecht kwamen toen ze voor oorlog op de vlucht sloegen. De Palestijnse Mahdi Fleifel filmt het leven van zijn familie en vrienden, aangevuld met de talrijke video's die zijn vader vroeger maakte. Een intiemere registratie van het dagelijkse leven op deze plek ga je niet krijgen. Bekijk hier de trailer en de film. Sakir zelf maakte voor Frontlinie in Beita trouwens ook nog een mooie fotoserie. Die bekijk je hier.
   
• Tijdens de voorbereidingen van onze reis door Oekraïne konden we rekenen op advies van journalist Michiel Driebergen. Michiel vertelt al heel lang verhalen uit Midden- en Oost-Europa en is ook vaak in Oekraïne te vinden. Je kent hem misschien van Trouw of Bureau Buitenland, maar Michiel heeft ook een tweewekelijkse nieuwsbrief: Standplaats Lemberg, met verhalen die niet te vangen zijn in de krant of op de radio. Lemberg is de oude naam voor Lviv, een stad in West-Oekraïne. De stad die je nu veel in het nieuws hoort omdat het dichtbij de grens is waar Oekraïners naar Polen vluchten. 
   
• De ontwikkelingen in Oekraïne volgen elkaar in rap tempo op. In dit online dossier gaat de VPRO voorbij het snelle nieuws van de dag en bieden we verdieping aan de hand van nieuwe content (bijvoorbeeld in de vorm van uitgebreide analyses en gesprekken van Bureau Buitenland) en materiaal uit het omvangrijke archief (zoals de Medialogica over Poetins propagandakanalen of een interview uit 2018 met de invloedrijke Kremlin-ideoloog Aleksandr Doegin, die bekend staat als het brein van Poetin).

In de volgende nieuwsbrief vertel ik je graag meer over de nieuwe aflevering van Frontlinie, vanuit Oekraïne.Die is donderdag 24 maart om 20.25 uur te zien op NPO 2. 

Groet,

Bram Vermeulen