Daan en Fiona (niet hun echte namen) waren goede vrienden. Zij was zes jaar ouder dan hij en al getrouwd. ‘Er was altijd een spanning tussen ons,’ zegt Daan. ‘Op een dag zoenden we. En het bleef niet bij een enkele keer.’ Hij vroeg haar mee op een backpackreis door Oost-Europa. ‘Ik had daar verder geen intenties bij. Ik voelde me al enorm schuldig over de keren dat we stiekem hadden gezoend.’

Fiona vertelde haar man dat Daan homoseksueel was om geen argwaan te wekken. ‘Tijdens de reis heb ik haar vaak afgewezen, maar uiteindelijk hadden we seks. En ruzie. En seks.’ Na afloop voelde Daan zich schuldig. ‘Ik vertelde het een paar vrienden en zij reageerden zoals iedereen zou reageren: dat ik een stomme lul was. Verder heb ik het zo veel mogelijk verdrongen.’

Was het puur schuldgevoel, of ook schaamte dat Daan parten speelde? Is daar überhaupt wel onderscheid in te maken? ‘Schuldgevoel gaat over gedrag dat verkeerd is, het gevoel zet je aan tot iets herstellen,’ legt Tjeerd Olthof uit. Hij is emotieonderzoeker aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. ‘Schaamte heeft meer te maken met het idee dat je als persoon niet goed bent. Schuld is nuttig en adaptief, maar schaamte is problematischer. Schaamte leidt eerder tot je terugtrekken, maken dat je wegkomt.’

Daan voelde zich schuldig tegenover Fiona’s man, maar vond ‘sorry’ zeggen niet gepast. Hij was immers niet degene met een trouwring. ‘Ze vertelde dat ze twijfelde over haar huwelijk, maar dat was voor mij geen excuus om de affaire voort te zetten. Terug in Nederland was die dan ook gelijk over.’

Excuses aanbieden is een logische stap na het voelen van schuld. Maar dat 'sorry' alleen is lang niet altijd voldoende om van je schuldgevoel af te komen. ‘Je kunt je excuses aanbieden,’ vertelt Ger van der Heijden, filosoof. ‘En stel, de ander vergeeft je, dan begint de moeilijkheid pas. Hoe zit het met vertrouwen en hoe kun je bewijzen dat het je echt spijt?’ Dat er iets moet gebeuren met dat schuldgevoel is helder. Dat ‘iets’ bleef uit bij Daan. Na de reis zag hij Fiona een tijd niet. Nu voelt Daan zich minder schuldig, maar het knaagt nog steeds. ‘Het is heel erg als je vriend of vriendin vreemdgaat, maar om “die ander” te zijn is net zo naar.’ Fiona en haar man zijn inmiddels uit elkaar, maar tussen Daan en Fiona is het nooit iets geworden.

In de podcast komt onder andere Wytske aan het woord. Zij lijdt aan orthorexia. Dat is een eetstoornis waarbij iemand zich dwangmatig met gezond eten bezighoudt. Vorig jaar, op haar dieptepunt, heeft ze zich compleet afgesloten van haar omgeving. ‘Hier voel ik me nog steeds schuldig over, het voelt alsof ik me beter had moeten vermannen. In het begin voelde ik me niet schuldig tegenover vrienden en familie, toen deed ik hen niets aan. Maar toen ik na mijn eerste behandeling niet goed genoeg genas, voelde ik me wel schuldig. Hierna ben ik ook weer teruggezakt in mijn eetstoornis.’

Marion biecht maandelijks haar zonden op in de kerk. ‘Veel mensen hebben een oordeel over biechten. Die denken dat je iets opbiecht en er daarna vanaf bent. Het wordt altijd gelinkt aan zonden en fouten, terwijl ik biechten meer zie in het licht van liefde voor jezelf en voor de ander.’