Ersin in wonderland is terug met vier nieuwe bestemmingen: Vietnam, Guatemala, Bethlehem en Curaçao. Ook in het tweede seizoen van de VPRO-serie heeft Ersin Kiris een dubbelrol: journalist en toerist. ‘In dit genre voel ik me thuis.’

Het eerste seizoen werd genomineerd voor een Zilveren Nipkowschijf. Hoe was dat?
Ersin Kiris: ‘Die nominatie was voor ons eigenlijk al de hoofdprijs. Veel mensen hadden nog nooit van onze serie gehoord, nu gingen ze kijken. Hopelijk wordt het tweede seizoen beter bekeken.’ 

In Ersin in wonderland laat je twee kanten van een land zien, als journalist én als toerist. Hoe zorg je ervoor dat die twee verhaallijnen elkaar raken?  
Het bedenken en vinden van die verhaallijnen is niet makkelijk. In de eerste aflevering over Vietnam is dat wel goed gelukt. De Vietnamoorlog eindigde ruim veertig jaar geleden, maar is nog steeds aanwezig. Toeristen schieten bijvoorbeeld met wapens die destijds gebruikt zijn: totale gekkigheid. Tegelijkertijd zijn er slachtoffers van die oorlog die in het toerisme
werken. Daar komen heden en verleden samen, dat is een verhaal.’  

In de serie ben je als journalist te herkennen aan je baard, als toerist is die baard eraf en heb je een bananenshirt aan. 
‘Als journalist ben ik gewoon mezelf. De laatste paar dagen van de reis gaat mijn baard eraf en hang ik de toerist uit. Dan ben ik natuurlijk ook een beetje aan het acteren. Ik probeer het wel simpel te houden, dus ik ga niet overacteren. Vaak krijg ik dan van de regisseur te horen: “Hé, je moet wel lachen, je bent nu de toerist. Je hebt het leuk; je bent op vakantie.” Dan vind ik het moeilijk om heel vrolijk te gaan doen, terwijl ik net allemaal ellende heb gehoord.’ 

Die baard maakt het wel lastig om de serie op te nemen, lijkt me. 
‘Ik heb nog stoppeltjes omdat ik net terug ben van de opnames op Curaçao. Dat is het gevolg van dit soort ideeën. We moesten elke keer een maand wachten tot ik mijn baard weer terug had. Na de eerste uitzending kwamen we er overigens achter dat sommige kijkers “baardblindheid” hebben: die zien gewoon niet dat ik in de ene scène een baard heb en in de andere niet. Toen besloten we dat het ook zichtbaar moest zijn in mijn kleding. Als toerist heb ik dus de hele tijd een bananenshirt aan. Daarnaast hebben we ook de kleuren in de serie aangepast. Bij het journalistieke gedeelte is het grauw en grijs, bij het toeristische vrolijk en helder: voor het echte vakantiegevoel.  

Het blijft een moeilijk programma om te volgen, maar we wilden het ook weer niet te makkelijk maken voor de kijker. Bijvoorbeeld door te filmen dat ik mijn baard afscheer en toeristenkleren aantrek. De humor van deze serie is juist dat we dit níet laten zien: we doen alsof ik twee totaal verschillende persoonlijkheden heb.’ 

'De humor van deze serie is dat we doen alsof ik twee totaal verschillende persoonlijkheden heb'

Waarom kozen jullie voor een voice-over in de lokale taal en niet voor jouw stem?  
‘Met mijn twee rollen laat ik de journalistieke en de toeristische kant zien, maar we willen ook nog een derde perspectief tonen: dat van de lokale bevolking. Zij kijken natuurlijk op een andere manier naar wat er is gebeurd. We praten veel met mensen en niet alles haalt de aflevering. Die informatie probeert de regisseur dan weer te ver­werken in de voice-over, in het personage dat je niet ziet. Daarnaast houd ik van zelfspot en dat kun je op deze manier makkelijker inzetten.’ 

De voice-over zegt aan het einde van de eerste aflevering: ‘Het is maar goed dat toeristen niet weten wat mensen hebben meegemaakt. We proberen het verleden achter ons te laten. Iedereen is welkom.’  
‘Dat zie je bij meerdere onderwerpen terug. De locals leven van het toerisme,
dus die zijn onwijs blij dat je met een  wapen wil schieten. Als je zelf op reis gaat, merk je altijd wel dat er iets aan de hand is. Maar je bent op een welverdiende vakantie en je hebt het hele jaar keihard gewerkt. Dan ga je niet uitgebreid in het verleden van een land duiken.’ 

Zijn er nog bijzondere dingen voorgevallen tijdens het draaien? 
‘Ik ben van enkele mensen erg onder de indruk geraakt, die draag ik dan ook echt met mij mee. In de aflevering over Vietnam zit een man die als kind na het spelen met een handgranaat een arm kwijtraakte en blind werd. Dan krijgt de oorlog ineens een gezicht. Ik moet daar vaak aan terugdenken. En dan heeft hij ook nog eens een gehandicapt kind als gevolg van Agent Orange, het ontbladeringsmiddel dat de Amerikanen gebruikten. We zijn nu drie generaties verder en nog steeds maakt het middel slachtoffers. Dat is echt shocking. Alleen omdat je toevallig op die plek woont. In Guatemala ontmoetten we een vrouw die haar twee dochters verloor bij een vulkaanuitbarsting. We hebben een aantal versies gemaakt van deze aflevering en bij geen enkele hield ik het droog. Ik heb zelf twee dochters en je gaat jezelf dan toch in zo’n situatie verplaatsen.’  

(De tekst gaat verder onder de afbeelding)

© VPRO

Ersin in Bethlehem

© VPRO

Waren er ook momenten waarop je niet mocht draaien of dat het misschien te
gevaarlijk werd? 
‘Op Curaçao was het moeilijk mensen voor de camera te krijgen. Daar zitten veel vluchtelingen uit Venezuela. Die worden opgepakt, gevangengezet en daarna het land uitgestuurd. Zij moeten zich dus op een heel klein eiland verstoppen. Veel illegale vluchtelingen wilden wel iets vertellen, maar onherkenbaar. Dat kan werken in een nieuwsprogramma, maar wij maken eerder een filmische sfeerreportage. In de stijl van de serie hebben we er een oplossing voor gevonden. In Venezuela dragen demonstranten vaak maskers met dekleuren van de vlag, dus hebben we degenen met zo’n masker op geïnterviewd.’ 

Al jouw programma’s, van Broodje gezond en De keuringsdienst van waarde tot Ersin in wonderland, tonen maatschappelijke betrokkenheid. 
‘In dit genre voel ik me thuis. Ik vind het belangrijk om deze onderwerpen te behandelen en ook zelfspot toe te kunnen voegen. In Ersin in wonderland trekken we dat nog wat verder door. Dat is erg leuk, want televisiemensen nemen zichzelf soms wel erg serieus.’ 

Kun je trouwens nog wel relaxen als je zelf op vakantie gaat? 
‘Ja, ik kan gewoon een toerist zijn. Het is een soort Disney World waar je in terechtkomt, daar ga ik ook gewoon in mee. We willen met Ersin in wonderland ook niet zeggen dat het erg is om op vakantie te gaan. Wel is het goed om te zien dat er nog een soort parallelle wereld is naast jouw vakantie. Maar als ik op vakantie ben, dan ben ik op vakantie.’ 

© VPRO