Metal heeft sinds kort een moslimafdeling. Metal satu jari, oftewel éénvingermetal, is in Indonesië ontstaan als reactie op het Westen. Geen flirts met satan, maar het is een en al Allah wat de klok slaat.

Erik van den Berg

DOE JE VINGER IN DE LUCHT IEDEREEN

Indonesië is met 204 miljoen islamieten het grootste moslimland ter wereld. Anders dan je misschien zou verwachten gaat metalmuziek daar prima mee samen. Het land herbergt een immense metal-subcultuur, volgens sommigen de grootste ter wereld. Zo staat een plaatsje bij Bandung sinds 2000 bekend als kampung metal, het metaldorp. Van lieve veertienjarige meisjes tot zware jongens; ze zijn allemaal aan de headbangerij. Zelfs de huidige president, Joko Widodo, is een trotse metalhead.

Indorock

Waar komt deze voorliefde vandaan? Misschien kwam het wel voort uit verzet. Als eerste president van Indonesië was Soekarno fel tegen westerse muziek; deze was volgens hem decadent en in strijd met de geest van de revolutie. Op 17 augustus 1959 deed Soekarno een oproep naar de anti-imperialistische jeugd, om zich toch vooral ook te verzetten tegen cultureel imperialisme zoals rock 'n roll en de cha cha cha.

En zo ging hij door. In 1963 vaardigde Soekarno een decreet uit waarin sentimentele en westerse muziek in de ban werden gedaan. Ze zouden ingaan tegen de culturele eigenheid van Indonesië en het revolutionair gedachtengoed. In 1965 werden de 'Indonesische Beatles' twee maanden gevangen gezet nadat ze een westers liedje speelden bij een kolonel thuis.

Ondanks of juist door deze onderdrukking ontstond een eigen rockcultuur, die zich tegen het regime verzette. Zo ging de vrouwenband Dara puspita vanaf eind jaren zestig als een van de eerste de strijd aan. Ze is daarmee misschien wel de moeder - of oma -  van alle Indonesische metalbands.

Vanaf de jaren zeventig kwamen er in het land volop tijdschriften in omloop, waarin bands als Led Zeppelin, Black Sabbath, en Deep Purple bezongen werden. Jongeren in Indonesië hadden hun helden in het vizier en een metalsubcultuur stond op uitbarsten. Vanaf begin jaren negentig waren de eerste metalbands van eigen bodem een feit.

cc / Pinterest

Westerse muziek, dus oren dicht voor Soekarno

Metalhead for president

Ook de huidige president, Joko Widodo (1961), ontpopte zich in die periode als rockliefhebber. Tot de metalhead die hij vandaag is. Een bekende metalzanger zei over Widodo: 'Dit is de enige president ter wereld met wie je kunt discussiëren over welk Slayer-album het beste is.' In het volgende interview weidt de president verder uit over zijn voorkeuren.

Eénvingermetal

Sinds de jaren negentig ontstond een actieve metalcultuur in Indonesië, met een groeiende schare fans en bands van eigen bodem. Tja, waarom zou je het geen metalland noemen? Want of het nu death metal is, black metal, nu metal, trashmetal of grindcore: alle stromingen worden er omarmd. Binnen deze grote subsultuur is nu dus ook een nieuw eigen genre ontstaan. Metal satu jari: eenvingermetal, of moslimmetal.

En net zoals andere genres binnen de metal, gaat satu jari gehuld in een eigen symboliek en 'huisstijl'. In plaats van het bekende gebaar met de handen in het cornateken, maken de satu jari's bijvoorbeeld een teken met een wijsvinger de lucht in: het symbool voor één God. Sommige bands onderbreken hun optredens plotseling om in islamitisch gebed uit te barsten. Ze poseren met vuurwapens op foto’s en met vlaggen tegen westerse symbolen.

'A bad idea'

Hoe kijkt de rest van de metalwereld nu aan tegen deze nieuwe tegenbeweging? Wereldwijd is de stroming nog niet zo opgemerkt, maar metalbands die Indonesië aandoen komen in aanraking met satu jari. Zo tourde Dark Funeral door het land, toen ze na een show gevraagd werden over het nieuwe genre. De leadzanger van de band was niet zo enthousiast.

Eva Cleven in de wereld van metal satu jari

Een bekend voorbeeld uit het eenvingermetalgenre is Purgatory. Purgatory vermengt metal met islamitische waarden en teksten die oproepen tot bezinning en afwijzing van westerse decadentie. De bandleden maken zich zorgen over de toenemende westerse invloeden op hun landgenoten die westerse normen graag overnemen.

In De Westerlingen volgt Eva Cleven de bandleden. Eva leeft met de band mee op weg naar een concert en duikt in het leven van de bandleden.

Als Eva met Bondi van de band op straat het filiaal van de Hooters passeert, de Amerikaanse restaurantketen die bekend staat om de sexy outfits van de serveersters, wendt hij zich af omdat hij zijn ogen niet wil vergiftigen met wat zich daar afspeelt.

Eva trekt veel op met de 32-jarige Apit. Hij is specialist in growling, een zeer laag grommende zangstijl. Overdag werkt hij in een kantoor aan de marketing van een badmintonmerk. Hij woont nog thuis bij zijn zeer gelovige ouders en luistert op zolder naar metalmuziek.

Drummer Aminuddin Al Muqoddas, bijnaam ‘Al’, neemt Eva mee naar de moskee waar hij in het bestuur zit en de kinderen koranles geeft. Zij is van harte welkom om rond te kijken, op de voorwaarde dat ze niet ongesteld en dus onrein is. Kijk voor het hoe en waarom naar de aflevering, of speel de voorproefjes op deze pagina.

kijk nu op NPO Start

Vagevuur

Als uitsmijter woont Eva een concert van de band bij. In een bedompt zaaltje - zoals het hoort - krijgt Eva de schmink, growls, grunts en religieuze songteksten om haar oren. Maar de band bereidt zich eerst nog even voor op de show. Ben je erbij? Maak je borst maar nat, want het belooft een dampende avond te worden. Welkom in het vagevuur!