De verschrikkelijke jaren tachtig is een dramaserie van scenarioschrijver Kim van Kooten en regisseur Tim Kamps. De serie, gebaseerd op de gelijknamige roman van Kamps, speelt zich af in de absurde realiteit van een woongroep in de jaren tachtig. In acht afleveringen leeft de kijker mee met het negenjarige meisje Piet en haar pogingen zich staande te houden binnen de ongewone gezinssituatie.
De woongroep bestaat uit vier vrouwen (Malou Gorter, Maria Kraakman, Bianca Krijgsman en Hannah van Lunteren), vier kinderen (o.a. Rosa van Leeuwen en Kylian de Pagter) en één man: Bert (Jacob Derwig). Bert is de leider en dat zal de woongroep weten. In de groep wordt alles gedeeld: geld, de kinderen, yoghurt, valium; alles is van iedereen. Maar, hoe deel je de dingen die je niet kunt vastpakken? Waar laat je verdriet? Hoe zeg je dat je hart gebroken is als het in huisvergaderingen vooral gaat over wie wanneer naar de afhaalchinees gaat?
Iedereen probeert de 183 huisregels van Bert zo goed mogelijk na te leven, maar als de kinderen op een kwade dag uit huis worden geplaatst, realiseren de volwassenen zich dat het zo niet langer gaat. Er moet voorkomen worden dat de groep explodeert. Aan de slag dus. Het grote verdriet dat de woongroep al jaren in stilte met zich meedraagt, moet benoemd.
De serie gaat over volwassenen die totaal de weg kwijt zijn en wat voor effect dat op hun kinderen heeft. Of het nu om de ouders gaat, de juf op school of een instantie als Jeugdzorg: iedereen deed eigenlijk maar wat. De jaren 80 zijn nog niet eens zo lang geleden, maar het was écht een ander universum. Alhoewel. Als je kijkt naar de toeslagenaffaire - en de jeugdzorg - zijn we misschien niet eens zo heel veel opgeschoten.
Ik las het boek van Tim en wist meteen: dit moet een serie worden. Tim en ik zijn vrienden en we waren het eigenlijk meteen over alles eens: we wilden heel graag iets maken waarbij meerdere genres door elkaar lopen. […] Onze serie moest een mix worden van comedy en diep drama. In de eerste afleveringen ligt de nadruk meer op de comedy, maar vanaf aflevering drie voel je dat er een emotionele onderstroom zit die je meevoert naar een hartverscheurend eindpunt. Ik denk dat het Tim en mij gelukt is iets te maken dat er nog niet was.
In acht afleveringen van 25 minuten maken we een comedy serie met een gigantische emotionele boog. Dat lukt alleen als je weet wat je wilt vertellen en als je acteurs hebt die heel goed aanvoelen hoe dun de lijn is waar we op balanceren. Dat je dan én Malou Gorter én Maria Kraakman én Bianca Krijgsman én Hannah van Lunteren én Jacob Derwig hebt, dat is echt een geschenk. Ik wist vanaf het begin al dat Jacob Bert moest zijn. Dat personage heeft een kant die bijna slapstick is, maar het is ook een man die van binnen kapot is van verdriet. Hoe Jacob dat speelt, dat kan niemand.
Scenario: Kim van Kooten
Regie: Tim Kamps
Producenten: Topkapi series in coproductie met VPRO
Met o.a.: Jacob Derwig, Malou Gorter, Eric van Sauers, Bianca Krijgsman, Maria Kraakman en Hannah van Lunteren.
Het is 1986. Als kindertelefoonmedewerker Ivo in gesprek raakt met Piet (een meisje van 9) krijgt hij een inkijkje in haar lastige thuissituatie: Piet woont in een commune. De woongroep bestaat uit vier vrouwen, vier kinderen en één man: Bert. Gedurende het gesprek valt Ivo van de ene verbazing in de andere, maar wat hem de meeste zorgen baart, is dat Piet te kennen geeft dat zij en haar beste vriend Donnie (die ook in de woongroep woont) het plan hebben opgevat om Bert te vermoorden.
Kindertelefoonmedewerker Ivo raakt meer en meer betrokken bij de problemen van woongroepkinderen Piet en Donnie. Piet maakt zich zorgen: de moord op communeleider Bert is mislukt, er zijn geen schone broeken meer, de moeder van Piet lijdt aan depressies en in Rusland is een kerncentrale ontploft. Volgens Donnie is het zaak dat ze zo snel mogelijk van huis weglopen, liefst naar België, voordat de straling vanuit Tsjernobyl naar Nederland komt…
Om het groepsgevoel een boost te geven, dwingt communeleider Bert de woongroep om samen een lange wandeling te maken. De wandeling valt vies tegen want Bert kan niet kaartlezen, Piet valt in de brandnetels en de moeder van Donnie moet onbedaarlijk huilen. Blijkbaar is er in het verleden iets heel verdrietigs gebeurd. Iets waar de woongroep niet over praat. Maar verdriet kan niet tegen stilte: hoe minder erover gezegd wordt hoe groter het wordt.
In de woongroep is veel aan de hand: Karin denkt besmet te zijn met HIV, de moeder van Piet is depressiever dan ooit en Bert heeft stress want hij zit hartstikke vast met zijn roman. Gelukkig heeft Piet een nieuwe vriendin: Melissa. Als Piet met Melissa mee naar huis gaat, doet ze daar een ongelofelijke ontdekking…
Berts grootste wens komt uit: hij is geselecteerd voor deelname aan 'Te land, ter zee en in de lucht' in de spetterende categorie Tobbedansen! Voor Bert is dit het hoogst haalbare, maar de woongroep reageert niet bijster enthousiast. Bert ontsteekt in woede en Piet vlucht naar de enige plek waar ze zich veilig voelt: het huis van Melissa. Daar wordt ze opgevangen door Ivo. Als Bert Piet komt ophalen komt Ivo eindelijk te weten welk verdriet de woongroep al jaren met zich meedraagt.
De paniek in de woongroep slaat toe wanneer Jeugdzorg ingrijpt en de kinderen uit huis worden geplaatst. Piet moet in therapie bij ene Machiel, die naar eigen zeggen meerdere certificaten heeft en vastbesloten is om Piet van haar 'waanbeelden' te genezen. Piet voelt zich eenzamer en verdrietiger dan ooit en Donnie lijkt zich steeds verder van haar te verwijderen.
Als de woongroep de kinderen terug wil, zullen de volwassenen eerst op gesprek moeten bij Jeugdzorg. Want zijn ze wel geschikt om kinderen op te voeden? Maatschappelijk werker Machiel heeft zo zijn twijfels. Toch doet Bert er alles aan om zich kwetsbaar op te stellen. Ook de moeder van Piet lijkt zich voor het eerst te realiseren dat Piet liefde en aandacht nodig heeft. Inmiddels staan Ivo en zijn vrouw Inez klaar om Piet te adopteren.
De woongroep reist uitgelaten af naar Gorinchem, om mee te doen aan 'Te land, ter zee en in de lucht'. Daar krijgt Bert een bittere teleurstelling te verwerken: nog voor ze van de zeephelling kunnen glijden wordt de tobbe afgekeurd wegens technische mankementen. Is er dan geen enkele manier waarop ze alsnog kunnen laten zien hoe hecht ze zijn? Hoeveel ze samen hebben doorgemaakt en hoe sterk ze daaruit tevoorschijn zijn gekomen?