Een fragment uit het derde seizoen: Suus moet vertrekken. Haar positie als presentator van een politiek praatprogramma is niet langer houdbaar nu bekend is geworden dat ze verkering heeft met Tim, fractievoorzitter van de VPN. Na haar laatste uitzending spreekt Suus de kijkers toe, live, en zegt dat ze het er niet mee eens is dat ze is ontslagen vanwege haar relatie met politicus Tim. Dan zien we de scène na afloop aan de borreltafel. De genrecoördinator loopt op haar af en toont zich not amused. Ze spreekt Suus streng aan en noemt haar 'onprofessioneel'. Suus kapt haar af door een glas rode wijn in haar gezicht te gooien.
De Fractie (3)
'We hebben vaak naar House of Cards gekeken'
Voor sporthaters en bingeliefhebbers: de laatste tien afleveringen van de politieke dramaserie De fractie zijn uit. In dit derde en laatste feuilleton over het wel en wee rond de Vrijzinnige Partij Nederland, blijven feit en fictie continu door elkaar lopen, maar draait het veel meer dan voorheen om drama.
©
De Fractie
jaloezie en afgunst
Schreeuwen, schelden, vechten. Tim die Vincent zoent en halverwege het derde seizoen bijna knock-out slaat. Niet eerder zagen we zoveel drama bij De fractie. Producent van Column Film en mede-scenarioschrijver Gijs van de Westelaken: ‘We hebben veel fantasie gebruikt en zijn echt all the way gegaan.’ Het grappigste aan bovengenoemde scène vindt hij zelf de functie die hij de hoofdgast gaf; genrecoördinator Politiek. Van de Westelaken, lachend: ‘Het is een flauwe grap van mij richting NPO die namelijk bezig is om een genrecoördinator Drama te vinden; de zoveelste functionaris die de toch al logge omroep in het leven roept’, verzucht Van de Westelaken.
Vrijheid. Dat voelde Van de Westelaken bij het schrijven van de laatste reeks van De fractie. Want meer dan in de voorgaande reeksen mocht de verhaallijn dramatisch zijn.
Emoties als jaloezie, afgunst en woede wisselen zich snel af tussen de hoofdpersonen. Er wordt geslagen, gegild, gehuild. Politici zijn opeens ook mensen met hun twijfels. Als je naar De fractie kijkt is het geen partij meer in het politieke centrum. ‘De fractie staat veel meer voor een groot deel van de politieke werkelijkheid. De hoofdrolspelers vertolken de mening van een SP-Kamerlid, een liberaal of een PVV-Kamerlid. Ze zitten allemaal in dezelfde fractie, voor ons was het een uitdaging dat het wel geloofwaardig bleef dat ze allemaal in een en dezelfde partij zaten.’
'De vluchtelingenproblematiek komt nog wel aan bod, maar dat is het dan ook wel wat betreft het inspelen van De fractie op de actualiteit', aldus Van de Westelaken. Hoe anders dan het eerste seizoen, waar de agenda uit Den Haag leidend was. Van de Westelaken: ‘Een paar dagen voor de uitzending werd er nog gedraaid op het Binnenhof, de dialogen sloten nauw aan bij de agenda van Den Haag. Wij wisten vaak van tevoren niet hoe het zou aflopen.’
Achteraf gezien bleek dat toch niet goed te werken en werd in de tweede serie de actualiteit al iets meer los gelaten. Van de Westelaken: ‘Daardoor konden we al meer de focus leggen op de ontwikkeling van de karakters. Dat is best moeilijk, want je haalt de info voor je script niet meer uit de krant, maar opeens moet je veel meer zelf verzinnen. Voor inspiratie hebben we natuurlijk ook naar House of Cards gekeken.’
Toch bleef ook in deze tweede reeks de dagelijkse gang van zaken achter de schermen in Den Haag nadrukkelijk aanwezig. ‘Echte’ politici deden zelfs mee en speelden hun eigen rol.
©
De Fractie
Moeilijk aan het schrijven van een script voor De fractie is volgens Van de Westelaken dat feit en fictie continu door elkaar heen lopen. ‘Je hebt het dus over echte politici, dus over Rutte en Pechtold. Alleen zie je ze niet. Veel dramascenarioschrijvers die we vroegen mee te schrijven haakten daarom af, want ze voelden zich te beperkt daardoor.’ Dus koos Van de Westelaken voor journalisten en auteurs, onder wie (oud)journalisten Jan Eilander, Roel Janssen, Toine Heijmans en schrijver Daan Windhorst. Inspiratie haalde het schrijversteam bijvoorbeeld uit partijprogramma’s of speeches van Hans van Mierlo, Rita Verdonk en Pim Fortuyn. ‘De kenner zal dat zeker herkennen.’
Van de Westelaken is dus ook een van de scenarioschrijvers in de derde reeks. Dat doet hij naast zijn werk als producent van Column Film, dat De fractie maakte. Hoe doe je dat, een script schrijven, terwijl je zelf de producent bent en dus ook de kosten in de gaten moet houden? Verlamt dat niet het creatieve proces? Van de Westelaken: ‘Dat kan ik heel goed scheiden. Bij een brainstorm moet alles kunnen vind ik. Ik schrijf zo een scène dat we in een privéjet naar Washington vliegen. Tot irritatie van de producers. Tja, die scènes sneuvelen dan ook wel weer, maar meestal is er ook wel heel makkelijk een mouw aan te passen. Ik wil vrijdenken, altijd al. Vroeger, als een producer tijdens een brainstorm begon te steigeren wanneer iemand voorstelde om in Birma te gaan draaien, kapte ik zo iemand altijd af onder het motto “Birma wordt toch altijd Appelscha”. Durf vrij te denken.'
Perk brainstorms op voorhand niet in. Denk vrij. Birma wordt toch altijd Appelscha.
Bedoeling was om het derde seizoen allemaal tegelijkertijd online te zetten op het gloednieuwe NPO Plus, een soort Netflix van de Nederlandse Omroep. Probleem: bij de NPO gaat alles niet zo snel en NPO Plus is er nog niet. Maar de serie is al wel klaar. Van de Westelaken en de VPRO vonden dat de NPO niet langer kon wachten. ‘De verkiezingen komen eraan, en na de vakantie gaan de eerste campagnes beginnen. Maar wij hebben helemaal niets daarover in het script geschreven. Dat is dan toch een beetje raar.’ En zo werd het augustus, twee weken lang elke werkdag. Toch een soort bingen, dus. Het is dan nog komkommertijd en tegelijkertijd zijn de Olympische Spelen. Geen probleem aldus de producent. ‘Je hebt sporthaters en bingeliefhebbers. Daar zijn wij dan voor.’
En wat hierna? ‘Het einde is weemoedig, maar vraagt nog steeds om een vervolg. Misschien gaan we wel een film maken.’
©
De Fractie
colofon
acteurs
Tim Snel / Joris Smit
Marise Collee / Sandra Mattie
Jan Leusingh / Han Kerckhoffs
Vincent Capteyn / Tijn Docter
Suus / Daphne Bunskoek
Corine van Daalen / Marie-Louise Stheins
Michael de Jonge / Mads Wittermans
Dara Westerhof / Nadia Amin
Xander Boom / Har Smeets
Jussuf Quddah / Nader Farman
Stuart / Samir Veen
Karin / Miranda Bergen
Koen / Joshua de Boer
Fons Lambie / Fons Lambie
achter de schermen
Scenario / Jan Eilander, Daan Windhorst, Marcel Osterop, Gijs van de Westelaken, Barry Smit, Toine Heijmans en Roel Janssen. Met bijdragen van: Charles den Tex en Jannetje Koelewijn
Script editors / Jan Eilander, Gijs van de Westelaken
Montage / Daan van de Westelaken & Boelie Vis
Componist / Stavros Markonis
Sound Design / Lawrence Horne
Production Design / Barbara Westra
Director of Photography / Aage Hollander en Joost Rietdijk n.s.c.
Eindredactie VPRO / Joost de Wolf
Uitvoerend Producent / Robert Labruyere
Supervising Producer / Chantal van der Horst
Producent / Gijs van de Westelaken
Regie / Hanro Smitsman en Rita Horst
vervolg achter de schermen
Senior Producer VPRO / Pita de Leeuw
Redacteur VPRO / Marieke Mols
Geluid / Joery Skovajsa
Casting / Marc van Bree, Marina Wijn
Kostuumontwerp / Lynn van Eck, Ingrid Schagen
Make-up en haar / Monique Mierop
Productieleiding / Lieke Hakvoort
Assistent productieleiding / Maaike Neve