De Afro-Europeaan

In de Londense wijk Peckham wonen zoveel Nigerianen dat het ook wel klein Lagos wordt genoemd. Voor de meesten van hen was aanpassen lang het toverwoord. Zo ook voor Ikenna Azuikes Nigeriaanse vader die ooit met zijn Oekraïens-Duitse vrouw naar Engeland verhuisde, waardoor Ikenna er opgroeide als een typisch Britse kostschooljongen. Later verhuisde hij naar Nederland. In de eerste aflevering reist Ikenna terug naar Engeland. Ontmoetingen met Nigeriaanse Britten confronteren hem ermee dat hij zijn Afrikaanse kant eigenlijk verwaarloosd heeft. De strikte regels en torenhoge verwachtingen van zijn Nigeriaanse vader, en de noodzaak van diens generatie om zich aan te passen, hebben veel invloed gehad op Ikenna. Zijn terugkeer naar Londen legt zijn identiteitsprobleem bloot, maar hoe lost hij het op?

Wie voor het eerst de wijk Cova da Moura in Lissabon bezoekt, ziet de opvallend goed in stand gehouden cultuur van de Kaapverdianen. Ikenna Azuike ontdekt dat muziek de sleutel vormt tot het ware verhaal van deze gemeenschap en stuit op de schaduwzijden van het Kaapverdische bestaan in Portugal. Wijken die met bloed, zweet en tranen door de gemeenschap zijn opgebouwd, blijken stelselmatig te worden gesloopt. Toch blijven de Kaapverdische Portugezen een sterke en veerkrachtige gemeenschap die haar culturele rijkdom overdraagt aan de generaties na haar. Zaken die Ikenna juist mist. Een gemeenschap bouwen en vooral behouden, hoe doe je dat? De optimist in Ikenna krijgt een belangrijke les te leren.

Het homogene Finland is voor de meeste Somaliërs geen makkelijke voedingsbodem om in te aarden. Racisme en geweld behoorden vanaf de komst van de eerste Somaliërs in de jaren 90 tot de dagelijkse realiteit, met als gevolg dat de Somalische gemeenschap stevig vasthoudt aan haar eigen traditionele cultuur en religie. De nieuwe generatie doet buitenshuis haar best om aardig gevonden te worden door de witte Finnen, binnenshuis houdt ze zich aan traditionele en vaak conservatieve culturele waarden. Dit zorgt voor een schijnidentiteit bij veel jonge Somalische Finnen, iets dat Ikenna een confronterende spiegel voorhoudt.

De achtergrond en geschiedenis van de zwarte mensen die op Cyprus leven, zijn in nevelen gehuld. Zij die proberen zich in hun voorouders te verdiepen, stuiten veelal op Soedan maar vaak is er geen zekerheid over hun land van herkomst. Daarbij is de huidskleur van veel Afro-Cyprioten in de loop van de eeuwen, als gevolg van gemengde relaties, steeds minder zwart geworden. Ikenna herkent dit, ook zijn huid is lichter dan die van zijn vader, die met een witte vrouw trouwde. En zijn eigen kinderen zijn ook weer minder zwart, omdat hij een relatie heeft met een witte vrouw. Het roept bij hem de vraag op: wat is dat dan precies, een zwarte identiteit? Hoe ga je om met het verliezen van je kleur? En van je geschiedenis?

Het zijn er niet veel en ze komen niet allemaal uit hetzelfde land, maar ze behoren nu wel tot dezelfde gemeenschap: De Afro-Polen. Sommigen kwamen tijdens het communistische tijdperk als uitwisselingsstudent. Anderen kwamen later, ook om te studeren, en omdat Polen zo goedkoop is. Hoewel de meesten weer vertrekken, zijn er ook Afrikanen die blijven om er een ‘thuis’ te maken. Terwijl een deel van de Afro-Polen het liefst onzichtbaar blijft in het land waar extreemrechts veel voeten aan de grond heeft, wakkert het minderheidsbesef bij sommigen juist strijdlust en een gevoel van trots aan. Na zijn inzichten op Cyprus, is ook Ikenna strijdlustiger geworden. Hij wil graag leren trotser te zijn en meer op te komen voor zichzelf en zijn gemeenschap. Maar dit blijkt een zware opgave.

Ikenna ontmoet de Congolese gemeenschap in Brussel, een gemeenschap getekend door een gewelddadig koloniaal verleden, die werd gedwongen zich los te maken van haar geschiedenis en cultuur. De nieuwe generaties proberen zich daarom op hun eigen manier te verbinden: met een spirituele lading. Want bij het Congolees zijn, hoort dat je met een extra bewustzijn door de realiteit navigeert en in contact staat met je voorouders. Ook Ikenna’s bewustzijn over zijn identiteit groeit daardoor. Nu het einde van zijn reis nadert, is hij klaar om zijn persoonlijke conclusies te trekken. Lukt het hem om aan zijn eigen opdracht, het verenigen van twee identiteiten, te voldoen?

De Caribisch-Nederlandse Soraya Pol (1987) werkt inmiddels ruim tien jaar als researcher aan verschillende documentaires zoals Wit is ook een kleur (2016), De hokjesman (2016), Stuk (2019) en Blue Monday (2021). Als creatieve filmmaker regisseerde ze Gewoon gek (2020), De post-racistische planeet (2020), Liever kroes (2021) en Kleine baas (2023). Ook co-regisseerde ze De laatste kans (2023).

Soraya duikt in grote sociale en maatschappelijke uitdagingen en brengt op een intieme manier in beeld hoe deze op menselijk niveau invloed hebben op het dagelijks leven.