Schrijfster en vertaalster Sana Valiulina werd geboren in Estland. Na haar studie Noorse taal- en letterkunde in Moskou emigreerde ze naar Nederland, waar ze in 2000 debuteerde met de semi-autobiografische roman Het kruis; over het leven in een Moskouse studentenflat. Haar nieuwe boek Kinderen van Brezjnev gaat over liefde en verraad tegen de achtergrond van het economische en geestelijke verval van de Sovjet-Unie, de onderhuidse etnische spanningen, de Afghaanse Oorlog, de langzame maar zekere criminalisering van het land, met als apotheose de gewelddadige overgang naar de markteconomie, culminerend in het nieuwe Rusland. De boven- en de onderwereld zijn definitief samengesmolten. Pieter van der Wielen ontvangt Sana Valiulina in de studio.

De uit Sierra Leone afkomstige Nederlandse schrijver Babah Tarawally heeft de afgelopen maanden in angst geleefd voor het ebola-virus. Voor Zam Magazine houdt hij een dagboek bij. En de Liberiaans-Nederlandse schrijver Vamba Sherif belt dagelijks met zijn familie in Liberia, waar de angst voor ebola de mensen verlamt. Met beide schrijvers praten we over de angst en machteloosheid. Verder leest schrijver en dichter Erik Jan Harmens zijn eerste bijdrage van de roulerende schrijfopdracht. En we spreken met schrijver Jan van Mersbergen over het werk en leven van de Amerikaanse auteur Ernest Hemingway. Aanleiding is de bundel Een mekka voor veinzers, met zestien niet eerder vertaalde verhalen en columns van de Amerikaanse auteur Ernest Hemingway. Hij schreef de teksten tussen 1920 en 1922, een periode die hij grotendeels als correspondent in Europa doorbracht.

In het plaatsje Den Ilp woonde en werkte beeldend kunstenaar Anton Heyboer (1924-2005) te midden van geiten, honden en vijf vrouwen. Heyboer had een volstrekt authentieke levenshouding, waarbij hij alles wat burgerlijk was meed. Daarnaast was hij een van de eerste echte ‘mediakunstenaars’. Hij keerde zich af van de in zijn ogen elitaire musea en verkocht kunst aan de straat. Toneelgroep mugmetdegoudentand geeft met Anton Heyboer – Groeten uit Den Ilp gestalte aan de man die zei dat zijn grootste kunstwerk niet zijn beeldende kunst, maar zijn leven was. Pieter van der Wielen praat met Don Duyns, scenarist en regisseur van de voorstelling.

Hebben we meer vooroordelen dan we denken? We spreken met documentairemaakster Sunny Bergman, die in een persoonlijke zoektocht probeert uit te vinden waarom de emoties in het Zware Pietdebat zo hoog oplopen. Haar film Zwart als roet gaat de 27ste in première op het IDFA. Verder reageert schrijver Erik Jan Harmens met proza op een nieuwsbericht. En een van Marokko's meest beroemde verhalenvertellers, Mohammed Mrabet, publiceerde in 1967 het boek Liefde met een lok haar. Tot zover weinig bijzonders, ware het niet dat hij analfabeet is. Schrijver Asis Aynan legt uit wat het werk van Mrabet zo goed maakt.

Arnold Karskens is oorlogsverslaggever en gespecialiseerd in onderzoek naar oorlogsmisdadigers. Tot zijn bekendste boeken behoren Pleisters op de ogen, pleister op de mond (over de geschiedenis van de Nederlandse oorlogsverslaggeving, 2001) en Geen cent spijt (over zijn speurtocht naar de bewijzen tegen de Nederlandse zakenman Frans van Anraat, die grondstoffen leverde voor chemische wapens aan Saddam Hoessein, 2006). In zijn nieuwe boek De zaak-Zorreguieta zoekt hij naar het antwoord op de vraag of Jorge Zorreguieta medeverantwoordelijk is voor een van de grootste georganiseerde misdrijven van de twintigste eeuw, toen hij als (onder-)staatssecretaris van Landbouw voor de Argentijnse junta (1976-1983) werkte. Het was een periode waarin duizenden burgers het leven verloren. Pieter van der Wielen ontvangt journalist Arnold Karskens in de studio.

Een hotelkamer in Hongkong waar een klokkenluider het ene staatsgeheim na het andere onthult. Dat is het decor van de film Citizenfour van documentairemaker Laura Poitras. De hoofdrolspeler van de documentaire, die op het IDFA is te zien, is oud-NSA-medewerker Edward Snowden. We praten met Teun Gautier, een van de initiatiefnemers van het Nederlandse klokkenluidersplatform Publeaks. Verder leest schrijver en dichter Erik Jan Harmens een verhaal dat door de actualiteit is geïnspireerd. En met regisseur Casper Vandeputte praten we over Hugo Claus (1929-2008), de godfather van de moderne Nederlandstalige toneelschrijfkunst. Aanleiding is de Claus klassieker Vrijdag, die onder regie van Vandeputte door het Nationale Toneel wordt opgevoerd.

Ze zijn er overal en altijd: microben, ofwel schimmels, gisten en bacteriën. De natuur bestaat grotendeels uit die ontelbare micro-organismen die het leven op aarde mogelijk maken - en wij ook. Zonder microben overleeft niemand, en dus moet de mens niet langer beschouwd worden als een soort, maar als een conglomeraat van soorten, een wandelende biotoop. Maar wat weten we eigenlijk over die minuscule wereld waarvan we onbewust deel uitmaken? In het boek De macht van het minuscule beschrijft Dirk Draulans de verborgen wereld van schimmels, gisten en bacteriën. De Vlaamse bioloog, journalist en schrijver is een uur te gast bij Nooit Meer Slapen, Pieter van der Wielen praat met hem.

Op het IDFA draait volgende week de documentaire Heaven Adores You, en laat zien wie Elliot was, vòòr hij bekendheid kreeg met zijn soundtrack voor de film Good Will Hunting, en wat het succes met hem deed. Zanger-gitarist én Elliott Smith-fan Marien Dorleijn, voorman van de band Moss, ging voor ons naar de film. En in het tweede uur onderzoeken we het raakvlak van computergames en beeldende kunst. Aanleiding is de tentoonstelling New Horizons in het Fries Museum te Leeuwarden. Verder leest schrijver en dichter Erik Jan Harmens een tekst die op de actualiteit is geïnspireerd.

Voor haar rol in de film Voor Emilia won actrice Loes Schnepper dit jaar het Gouden Kalf in de categorie Beste Actrice Televisiedrama. In Voor Emilia speelt ze de alleenstaande, 51-jarige onderwijzeres Lies, wier leven wordt ontwricht als er een nieuw meisje in haar klas arriveert. Ze wordt geconfronteerd met een traumatische gebeurtenis uit haar verleden. Helemaal op zichzelf teruggeworpen worstelt ze met haar onverwerkte verdriet en valt ze ten prooi aan impulsen die ze niet bij zichzelf voor had kunnen stellen. Niet haar verdriet maar de strijd met haar zelfbeheersing blijkt haar grootste vijand. Anton de Goede praat met Loes Schnepper naar aanleiding van de One Night Stand-film Voor Emilia, die op 5 december op televisie wordt uitgezonden.

In het kader van themaprogramma Of Media and Men heeft het IDFA beeldend kunstenaar Aernout Mik gevraagd om een aantal documentaires te selecteren over beeldvorming. Uitgangspunt van deze filmselectie is Mik’s installatie Raw Footage. Deze installatie toont op twee schermen de chaotische en doelloze realiteit van oorlog, in beelden die de journaals en actualiteitsprogramma’s niet hebben gehaald. We praten met gastcurator Aernout Mik over de werking van de media. Verder in het tweede uur o.a. een bijdrage van schrijver en dichter Erik Jan Harmens, die zich nog éénmaal door het nieuws laat inspireren en aandacht voor de koning van de Achterhoek: Bennie Jolink. Deze week kwam een nieuwe plaat van zijn band Normaal uit en dit weekeinde zal hij op het podium van het Wintertuinfestival staan. Meer dan genoeg excuses voor Nooit Meer Slapen om Bennie Jolink in de studio's in Haaksbergen op te zoeken.