Journalistiek in 360 graden: Uitkomsten onderzoek Design Academy & VPRO Medialab

Nieuws dat je kunt voelen, ruiken en proeven en liefst in 360 graden of journalistieke verslaggeving op basis van algoritmes; dat waren enkele uitkomsten van het onderzoeksproject design & journalism van Design Academy studenten.

Afgelopen donderdag presenteerden Design Academy studenten hun resultaten in het VPRO Medialab. Design Academy en het VPRO Medialab zijn dit jaar een samenwerking aangegaan waarbij ze verkennen hoe nieuwe technologie van invloed is op het journalistieke landschap. Gedurende zes maanden hebben studenten de impact van Virtual Reality onderzocht; kan deze techniek inderdaad iets toevoegen aan de mediabeleving?

Onder leiding van Steye Hallema (VPRO Medialab)  en VR master Detlef Le Grand experimenteerden de designers met de nieuwe technologie. Dat resulteerde vooral in experimentele films waarbij de 360 film mogelijkheden binnenste buiten werden gekeerd.

Geef Design Academy studenten een opdracht en een methodiek en ze zullen er alles aan doen om die aanwijzingen vooral niet op te volgen.

Steye Hallema

Het traject richtte zich echter vooral op het onderzoek naar de impact van deze technologie op het journalistieke landschap.  Docenten Danielle Arets en Tom Loois daagden hun studenten uit om te verkennen of VR de belofte van meer immersieve berichtgeving kan inlossen en welke rol design kan spelen in het (her)ontwerpen daarvan. De Design Academy studenten zetten hun vraagtekens bij de VR trends.

Weliswaar voegt virtual reality nieuwe dimensies aan de berichtgeving toe, het is volgens studenten vooral interessant te kijken of je naar analogie van dit medium bestaande narratieve formats kunt uitbreiden. Kun je een verhaal in meer dimensies vertellen? Zo ontwierp Mirl een verhaal waarbij je niet alleen verticaal maar horizontaal kunt scrollen naar informatie. Martina experimenteerde met het aanbieden van meerdere filmbeelden bij een journalistiek verslag om te onderzoeken of daarmee een bredere context bij het verhaal gecreëerd kan worden.

Overigens bleken studenten in dit traject vooral ook te worden uitgedaagd tot introspectie; hoe consumeren zij zelf het nieuws? Hoe filteren ze de overload aan berichtgeving? Luca ontdekte dat ruim 6 uur van zijn dag weglekt door het de diverse verleidingen van het internet en ontwierp daarom een avatar die hem bij de les moet houden.

Veel studenten concentreerden zich in hun onderzoek ook op het idee van objectieve berichtgeving. Opgegroeid in een crossmediaal tijdperk, waarbij ze zelf regelmatig zelf als blogger, vlogger of burgerjournalist informatie uploaden, zijn ze zich bijzonder bewust van het feit dat de scheidslijn tussen een gedegen journalistiek verhaal en amateurjournalistiek steeds vager wordt. Dit gaat gepaard met het gegeven dat veel kranten in zwaar weer zitten, maakt dat journalisten zich steeds meer willen onderscheiden. De persoonlijke stem van de journalist komt steeds meer op de voorgrond.

Dat gegeven moet volgens studenten uitvergroot worden. Jasper: 'We weten dat objectieve verslaggeving onmogelijk is, maar waarom kruipen we niet dieper in de huid van de journalist en proberen zijn persoonlijke beleving maximaal tot leven te wekken door zijn hartslag, de geuren van dat moment mee te nemen in de verslaglegging?'

Tijdens de eindevaluatie werden de projecten besproken met een team van externe experts waaronder VR expert Sjaak Verwaaijen (Fontys), Bart Brouwers (hoogleraar journalistiek Groningen en initiatiefnemer van E52) , Samantha Castano (VPRO Medialab), Geert Jan Strengholt (projectmanager VPRO digitaal) . De unanieme conclusie van de jury was dat designers een grote rol kunnen spelen in het veranderende medialandschap; welke rol dat precies is, blijft vooralsnog onduidelijk, maar de eerste stappen zijn duidelijk gezet. 

Bart Brouwers heeft een artikel geschreven over de bevindingen. Hier kan je het lezen.

meer van het medialab