Tim de Wit over de Brit na Brexit

Jij was NOS-correspondent toen dat allemaal begon. Hoe heeft dat geleid tot deze serie?

‘Eind 2014 ben ik naar Londen verhuisd als relatief jonge hond, ik was toen twee- of drieëndertig. En ik heb er bijna zeven jaar gezeten. Het begon rustig, maar toen ontplofte het ineens door dat referendum. Met een uitkomst die toch eigenlijk bijna niemand had verwacht: Brexit! Het heeft mijn hele correspondentschap gedomineerd en mijn agenda bepaald. Leuk en spannend, maar ik werd wel steeds in een Xander van der Wulp-achtige rol geduwd waarbij ik op een balkonnetje in Londen het nieuws moest duiden, in plaats van het land in te gaan op zoek naar verhalen.’ 

Dus je had wat goed te maken?

‘Nou, ja, inderdaad, voor deze serie zijn we heel erg het land in gegaan, bijvoorbeeld naar armere regio’s waar mensen massaal voor Brexit hebben gestemd omdat er meer welvaart en werkgelegenheid zou komen. Is dat gebeurd? Ik ben er open ingegaan, en ik schrok van de antwoorden. Maar heel weinig mensen konden mij vertellen dat hun leven er beter op is geworden. Een van de effecten is dat ze zich daardoor meer en meer verwijderen van de politiek, en zoiets hebben van: het zijn toch allemaal leugenaars, dus het maakt echt niet uit op wie je stemt. Dat is natuurlijk best een heftige conclusie.’

Denk je dat dat ze weer in de armen van populisten drijft?

‘Ja, dat is natuurlijk wel het gevaar. Een van de grote beloftes was minder immigratie. Heel veel mensen wilden gewoon die aantallen naar beneden. Dat zou gebeuren als de Britten weer de baas over hun eigen grenzen zouden zijn. Maar er komen nu twee keer zo veel migranten naar Groot-Brittannië als toen! Minder uit de EU, maar veel meer uit andere landen. Mensen die qua cultuur juist verder van de gemiddelde Brit afstaan, en een opvallender huidskleur hebben. Boris Johnson, die ik voor deze serie ook heb gesproken, zegt dan: ‘jaha, die cijfers zijn gestegen, maar dat betekent niet dat we daar zelf geen controle over hebben.’’

Wat gaan we in de serie zien? Ook meer van Tim de Wit persoonlijk, toch?

‘Jazeker, voor mij best spannend, want ik ben altijd een beetje de beschouwende journalist, de verteller van het verhaal. Het kwam voort uit het boek wat ik een paar jaar geleden heb geschreven, Wankel Koninkrijk. Dat gaat ook over de nasleep van Brexit, en hoe dat mijn correspondentschap heeft gedomineerd. Ik was lange tijd vrijgezel, en over dates die ik had met Britse vrouwen heb ik veel geschreven. Voor deze serie heb ik onder meer oude dates opgezocht. Zoals een vrouw van Armeens-Russische afkomst met wie het al na de eerste date klaar was. Dat was dus niet echt een succes, maar ze wilde wel meewerken aan de serie. Ze heeft een visumbureau voor rijke niet-Europeanen en daar zit een beetje het luchtje van fout geld aan, zal ik maar zeggen. Sinds Brexit is het booming business.’

‘Een andere date werkt in de gezondheidszorg. Die is in de tussentijd van de NHS, de overheidsorganisatie voor gezondheidszorg, naar de privésector gegaan. Want bij de NHS gaat het heel slecht. Dat systeem van gratis gezondheidszorg is helemaal vastgelopen. Voor Brexit al, maar sindsdien is het nog veel slechter gegaan.’ 

Dat klinkt als doffe ellende. Valt er ook nog iets te lachen?

‘Oh ja, heel veel, dat vonden we ook belangrijk. En gelukkig, als er iets kenmerkend is voor de Britse maatschappij is het wel de alomtegenwoordige humor. Het is hun manier om met ellende om te gaan, dus dat komt voor deze serie goed uit.’