‘Een tweede seizoen draaien, je zou kunnen denken dat dat – na Langs de nieuwe zijderoute en Dokter Ruben – een beetje is alsof je een oude vertrouwde jas aandoet. Maar er is in de tijd tussen de twee reeksen een hoop veranderd. Wat zeg ik: er zat een hele pandemie tussen. En in die tijd is China alleen maar machtiger geworden.
'Ook onze relatie met China is veranderd. Toen het eerste idee voor De wereld van de Chinezen ontstond, helemaal terug in 2016, was er nog heel veel enthousiasme. Landen keken uit naar wat China ontwikkelde met de nieuwe zijderoute. Maar inmiddels zijn er geopolitieke spanningen, werd een handelsoorlog gevolgd door een pandemie en kijken we wantrouwiger naar wat er in China allemaal gebeurt.
'Als het om officiële zaken gaat, is het alleen maar lastiger geworden om mensen te spreken. Met als gevolg dat je eigenlijk geen verhalen kan maken over mensen die blíj zijn met wat China brengt. Juist dat is gek genoeg lastig. En ook jammer, want dat zou ik voor de volledigheid best willen laten zien.’
Welkom bij de eerste Reispost van 2024. Daarin nemen we je mee achter de schermen van De wereld van de Chinezen (start: zondag 18 februari om 20.25 uur op NPO 2).
In deze Reispost legt Ruben Terlou je uit hoe de nieuwste reeks verschilt met het eerste seizoen en deelt hij bijzondere momenten die hij meemaakte in Laos en Suriname.
wat we anders doen in De wereld van de Chinezen
extra breinvoer van Ruben
Wist je dat De wereld van de Chinezen mede mogelijk is gemaakt met geld van onze leden? Word nu lid van de VPRO voor 17,50 per jaar en je maakt niet alleen nieuwe programma’s mogelijk, maar je ontvangt ook toegang tot een exclusieve video van Ruben Terlou. Daarin vertelt hij aan de hand van zijn foto’s meer verhalen.
gaan en staan waar je wil
‘Het grote verschil is de filmcamera. Voordat we gingen draaien, ben ik zelf in een zomer naar Zuidoost-Azië gereisd. Wat voor mij trouwens heerlijk was, want China zat toen nog potdicht vanwege de pandemie. Toen ben ik tot aan de grens tussen Laos en China gegaan en heb ik mij daar weer even onder de Chinezen begeven die daar wonen. Dat was een mooie tijd.
'Maar goed, terug naar die camera: in Laos kreeg ik ook in de smiezen wat China allemaal doet in de in de Mekongrivier, die voor 60 miljoen mensen in Zuidoost-Azië een levensader is. Ze zijn bezig om honderden dammen te bouwen. Ondertussen worden ook nog eens hele dorpen verplaatst, niet alleen voor de dammen, maar ook voor de aanleg van een spoorlijn. Dat je denkt: wow, what de fuck zie ik hier?'
'In mijn eentje op onderzoeksreis kon ik gaan en staan waar ik wilde in Laos. Maar tijdens de filmreis, met officieel team en filmcamera, mocht het niet meer en kregen we iemand van de regering mee, net als wanneer ik in China werk. Ergens verbaasde me dat niet, want Laos is ook een communistische eenpartijstaat.
'In deze serie spreek ik verreweg het meeste met de lokale bevolking, dat is wel anders dan in de eerste serie. Dat hebben we nu bewust gedaan, omdat we willen weten: wat doet de aanwezigheid van China met hen? De landen die we hebben bezocht, hebben de rode loper uitgerold voor China, maar wat brengt dat ze?’
pistool in de hangmat
‘Een van mijn hoogtepunten in dit seizoen is de reis die we naar Suriname hebben gemaakt. Wat we daar graag wilden, bleek niet zo eenvoudig te produceren. Daarom moesten we eigenlijk op goed geluk sommige dingen proberen. Wat we bijvoorbeeld bedacht hadden, was om in de jungle op zoek te gaan naar goudzoekers.
'Er zijn namelijk Chinezen die het niet lukt om mee te gaan in de razendsnelle ontwikkelingen in hun land – of die de strenge milieuwetgeving aan hun laars willen lappen – en daarom naar onder andere Suriname trekken om daar letterlijk naar goud te zoeken. Dat is dus geen door de staat gestuurd kwaadaardig plan, maar gewoon Chinezen zonder kansen die geld bijeen willen schrapen om een vrouw te trouwen en een huis te kopen.
'Onze Surinaamse geluidsman met wie we daar werkten, zag het totaal niet zitten, omdat hij bang was beschoten te worden. Toch hebben we het gedaan en wat we tegenkwamen was niet anders dan bizar te noemen. Gewoon tegen een nationaal park aan, in de jungle, ontdekten we een kraterlandschap met goudgravingen. Een compleet vervuild en vernield gebied.
'Echt een totaal apocalyptisch beeld. En ja, ook wapens. Maar we hadden de mazzel dat het een rustdag was. Ze vonden het volgens mij zelfs wel gezellig dat we er waren. We hebben er rustig geluncht en gedronken en gepraat. Ook dat geluk moet je soms hebben.’
De wereld van de Chinezen zie je vanaf zondag 18 februari om 20.25 uur op NPO 2