De kracht van de kringloopwinkel: hoe gaat het nu met Gönül?

Dag Gönül, leuk je weer te mogen spreken namens de VPRO. Hoe was het voor je om aan de serie mee te doen? 

'Ik vond het een leuke ervaring om deel te nemen aan de serie. Het was leuke spanning om voor de camera te staan en te vertellen over Foenix en mezelf. Als ik nu terugdenk aan de serie herinner ik me de leuke gesprekken die ik met Soraya [mede-researcher van de serie, red.] heb gehad. Door de goede en diepe vragen die er werden gesteld begonnen sommige dingen ook op z’n plek te vallen voor mij.

'Ik ging nadenken over de vraag van Soraya hoe ik bij Foenix was terechtgekomen en ik heb toen inzicht gekregen over waarom ik duurzaamheid en de sociale aspecten van mijn werk zo essentieel vind. Ze waren voor mij vanzelfsprekend. Ik dacht daar niet eens over na. Door middel van de gestelde vragen kreeg ik nog een dieper inzicht in mijn drijfveren, waarom ik zo idealistisch ben en waarom ik de wereld een stukje duurzamer en inclusiever wil maken.'

Wat heeft de serie voor je betekend?
‘De serie heeft een hele positieve bijdrage geleverd aan het bekend maken van kringloopwinkels, en wat de werkelijke impact van kringloopwinkels is. Zoals de bijdrage die ze leveren aan het milieu, maar ook aan het bevorderen van een inclusieve samenleving.

'Mensen die zich niet gehoord voelen, krijgen nu wel een stem. Aan het einde van de serie vertelde Frank [Wiering, de maker van de serie, red.] ook hoeveel bomen er gered worden door ons werk, en hoeveel mensen weer een actief onderdeel zijn van de samenleving. Het nut van kringloopwinkels werd op verschillende niveaus getoond. Onze organisatie is uitgeroepen tot de meest inspirerende sociale werkgever van 2022 Factor Werk.

'Persoonlijk heb ik ook een hele positieve ervaring aan de serie overgehouden. Voor mij was de serie ook een realisatiemoment omdat ik besefte dat de hechte band met mijn overgrootmoeder en opvoeding zo diep in mijn gedachtegoed waren verankerd om alles te koesteren wat je hebt. Maar ook te hergebruiken en mooier te maken.’

Hoe is het met de kringloopwinkel gegaan na de serie?
‘In het algemeen hebben we veel meer klanten gekregen. Dit had ups-and-downs, wanneer de vakantie erg warm is dan zie je dat het daalt. Maar in het algemeen merken we dat we niet alleen maar klanten hebben met een kleine portemonnee en dat we inmiddels een diverse groep aan klanten hebben.

'We zien ook dat jongeren zich meer aangetrokken voelen tot een kringloopwinkel. De bewustwording over koesteren wat je hebt en dat het niet nodig is om constant nieuwe dingen te kopen is groter geworden. Dat gevoel hebben we in ieder geval.

'Na de uitzendingen hebben wij ook heel veel klanten gehad. Ze kwamen naar ons toe om te vertellen  wat ze vonden van de serie en wat hen had geraakt. Sommige vonden het leuk om te zien dat ik mij zo open opstelde tegenover collega’s en ze op een toegankelijke manier benaderde. Je profileert jezelf ook anders als kringloopwinkel omdat de winkel ineens op nationaal niveau bekend werd.’

Je vertelde in de serie dat jullie bezig waren met nieuwe projecten, hoe is het daarmee verder gegaan?
‘We werken graag met het onderwijs en waren onder andere gestart met het schoolproject Schatkisten. We maken van tweedehands hout schatkisten en de kinderen mogen alles wat ze niet meer gebruiken in de schatkist plaatsen. Op een toegankelijke manier vertellen we in een gastles wat een circulaire en inclusieve economie betekent.

'De spullen die in de schatkist overblijven brengen we samen met de kinderen naar een van onze winkels waar ze een kijkje kunnen nemen en wij kunnen laten zien dat de winkel ook een leerwerkplek is voor mensen. Verder organiseren we ook workshops voor kinderen over reparatie van elektronische apparaten.’

In De kracht van de kringloopwinkel was te zien dat Gönül bezig was met het concept “Seb-i Arus” (De nacht van de bruiloft), geïnspireerd op de Perzische dichter Rumi. Met dit concept werden er trouwjurken gebruikt om grafkisten te bekleden. Na de serie heeft Foenix veel trouwjurken ontvangen van kijkers en hebben Gönül en het team ook meerdere prototypes van de grafkisten ontwikkeld en verkocht. Deze grafkisten zijn inmiddels gecertificeerd zodat deze door crematoria worden geaccepteerd.

Hoe kijk je nu naar de toekomst?
‘Ik weet dat wij echt goed bezig zijn, we ontwikkelen ons goed en zijn heel innovatief bezig. Ondanks de uitdagingen die we hebben als een non-profit-organisatie en dat we op onze eigen kracht zijn aangewezen, hebben we veel veerkracht ontwikkeld. Hierdoor ben ik ook hoopvol over de toekomst. Ik geloof echt in de kracht van onze organisatie en de kracht waarmee we samenwerken.

'De maatschappij gunt ons de spullen, ze dragen met ons de verantwoordelijkheid voor verandering. Want er is systematische verandering nodig als we de klimaatdoelen willen halen. Zoals de doelstelling om in 2030 vijftig procent minder grondstof te gebruiken of in 2050 volledig te zijn overgestapt op een circulaire economie. 

'Mensen worden steeds bewuster van hun rol en dat ze onderdeel van de natuur zijn. Als wij de natuur kapot maken, dan maken wij onszelf ook kapot. Dit is een bewustwording en een strijd tegelijkertijd, maar ik geloof dat die constructieve kant de destructieve kant zal verslaan.

'Constant willen en constant produceren gaat ten koste van de natuur. We willen de bestaande grondstoffen hergebruiken en daarvan nieuwe producten maken en ons verdiepen in wat we hebben in plaats van het steeds uitbreiden.'