in memoriam: Rob Schröder

Geboren op 13 november 1950 in Oegstgeest en opgegroeid in Hoorn, studeerde Rob grafische vormgeving aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. In 1974 richtte hij samen met Lies Ros en Frank Beekers het ontwerpcollectief WildPlakken op, dat de Nederlandse ontwerpwereld in de jaren tachtig verfriste en vernieuwde.

Van 1982 tot 1997 was Rob Schröder docent aan de Gerrit Rietveld Academie en in 1995 was hij medeoprichter van het Sandberg Instituut, de masteropleiding van de Gerrit Rietveld Academie. Vanaf eind jaren negentig omarmde Schröder steeds vaker bewegend beeld.

Toen Rob werd benaderd door de VPRO om een nieuw kunst- en mediaprogramma te maken, Symposium, begon zijn carrière als filmmaker. Hij leerde zichzelf monteren en vond uiteindelijk zijn favoriete vorm in de lange, geëngageerde documentaire. 'Wij maakten dingen die we zelf wilden zien,' vertelde hij daar later over. 'De ene keer trok dat waanzinnig veel kijkers, een andere keer keek er niemand. Maar dat was mijn maatstaf helemaal niet.'

Hij maakte een groot aantal films en televisieprogramma’s voor de VPRO, waaronder Laat op de avond na een korte wandeling…, DNW - Rooksignalen uit de Nieuwe Wereld, Trendspotting en Ouwehoeren,  over zijn buurvrouwen op de Amsterdamse wallen. Ook maakt hij diverse afleveringen van VPRO Tegenlicht en was hij te gast bij Nooit meer slapen. In 1998 werd hij bekroond met de H.N. Werkmanprijs voor zijn collagefilm Van de Snelheid.

Bregtje van der Haak herinnert zich Rob als een fantastische maker, vriend en zielsverwant. 'Ik heb hem leren kennen bij de VPRO, eind jaren negentig. Daar introduceerde hij een radicaal nieuwe manier van werken. Rob had het idee dat iedereen alle rollen kon vervullen bij het maken van een film of televisieprogramma, en dat die rollen per project konden wisselen. Hij had een Sony PD150 gekocht, en drong erop aan dat iedereen een eigen camera zou kopen, zodat we zelf de productiemiddelen zouden bezitten en snel konden handelen (mini dv was net geïntroduceerd en leverde als eerste consumentencamera TV kwaliteit).' 

'Vanwege zijn politieke bril zag Rob altijd onmiddellijk de creatieve en democratische mogelijkheden van nieuwe technologie. We draaiden soms met vijf camera’s tegelijk en monteerden op locatie. Hij kon ongelooflijk goed samenwerken en inspireren en had altijd ideeën die hij open besprak en die daardoor nog beter werden. Het collectief was voor hem noodzaak, werkelijkheid en praktijk. Rob was totaal "inclusief" voordat het woord bestond en zijn huis stond 24 uur per etmaal open voor studenten, vrienden en collega's die er wilden werken en monteren. Rob gaf dan advies, en nam daarin altijd de positie die het nieuwe werk zou innemen "in de wereld" mee als belangrijk vetrekpunt voor zijn coachende commentaar.' 

'Rob kon ongelooflijk kritisch en enthousiast tegelijk zijn. Ik ken niemand anders die dat kon op die manier. Ook opstandige VPRO-vergaderingen vonden steevast plaats in zijn huis/ontwerpstudio in de Jordaan. Daar hingen alle affiches van WildPlakken aan de muur en werd continu een tiental TV-kanalen live opgenomen op VHS. De nieuwsberichten zou hij mogelijk nodig kunnen hebben voor zijn collagefilms, waar ze inderdaad in terugkwamen, al was het maar gedurende een seconde of enkele frames.'

Robs werk kenmerkt zich door een diepgaande en vaak onconventionele benadering van politiek-maatschappelijke thema's met een onmiskenbaar vermogen om traditionele ideeën en technieken te herinterpreteren en te vernieuwen binnen een moderne context van digitalisering en sociale media. 'Ik maak oude shit in een nieuwe context,' zei hij tegen het Parool in 2018.

Rob bleef tot op het laatst doorwerken aan zijn montages en collagebeelden waarin hij zich uitsprak tegen het fascisme, populisme en extreemrechts, met de figuren van Wilders, Baudet, Trump, Poetin, Orban, Marine Le Pen en de oorlog in Gaza in de hoofdrol, die hij o.a. publiceerde op zijn Instagram account.