Binnen online feministische fora wordt vaak een interessante term gebruikt: mansplaining. Niet elke man die gewoon iets uitlegt (‘Kijk, zó sluit je de gasfles aan’) doet aan mansplaining – het is uitleggen op een ik heb hier overduidelijk meer verstand van dan jij vrouwtje, ook al heb jij daar onderzoek naar gedaan of jarenlange ervaring mee, want ik ben een man en ik ben gewend om van nature autoriteit te hebben-manier.
Mansplaining wordt gedaan door mannen die met volle overtuiging en een bijna aandoenlijk gebrek aan bescheidenheid oreren over zaken waar ze geen of minder verstand van hebben dan hun vrouwelijke gesprekspartner.
Hoe ouder ik word, hoe minder last ik heb van mansplaining. Waarschijnlijk dwingt mijn levens- en werkervaring een bepaalde mate van respect af. Maar laatst had ik een klassiek geval aan de hand. Een vriend vertelde mij over een verkrachtingszaak waar hij als advocaat mee bezig was. ‘Echte verkrachtingen komen eigenlijk maar heel weinig voor,’ verzekerde hij me.
‘Ehm. Dat is niet waar,’ zei ik. ‘Ik heb daar onderzoek naar gedaan. Maar heel weinig slachtoffers van een verkrachting doen aangifte.’
‘Pfff,’ zei mijn vriend de advocaat. ‘Luister nou even. Het zit zo.’
En vervolgens stak hij een verhaal af over hoe het nu werkelijk zat. Toen ik bleef volhouden dat hij geen gelijk had, noemde hij mij een naïeve doos, waarop ik wegliep.
Nu ik naar aanleiding van het verhitte zwartepietendebat een documentaire maak over racisme in Nederland, ontdek ik de term whitesplaining; witte mensen die bepalen wat wel of niet racistisch is en dat vol vuur aan hun (zwarte) gesprekspartners uitleggen. Bijvoorbeeld waarom het woord neger totaal niet discriminerend is. Of dat Zwarte Piet echt helemaal prima is, omdat zij zelf de associatie tussen Zwarte Piet en racisme nooit gelegd hebben.
Whitesplaining is ook: beweren dat de VN-adviseuse Verene Sheppard – die in oktober 2013 stelde dat Zwarte Piet een racistisch stereotype was – daar niet ‘objectief’ over kan oordelen omdat zij zelf zwart is. Want objectief: dat kunnen blijkbaar alleen witte heteroseksuele mannen zijn.