In de popmuziek heeft zich een kleine revolutie voltrokken. Die is eens niet rebellerend, tegen de stroom in, maar behoudend. Coverbands beklimmen de grote podia. De copycat is niet langer per definitie amateuristisch en voorbehouden aan het bruiloften- en partijencircuit. Naspelen is een serieuze zaak geworden – en ‘lucratief’, aldus Mario Vermulst (57) van boekingskantoor Tributeband.NL.
Als je het goed doet, kun je overal in de wereld terecht.
Vroeger trad hij op als zanger van Action in DC, een band die AC/DC coverde. ‘We stonden op hardrockfestivals tussen Status Quo en Motörhead – de echte dus.’ Het podium verruilde hij in 2009 voor bureau en telefoon. Hij zag de belangstelling groeien. Sinds een jaar of twee is het hek van de dam, zegt hij. Kreeg hij voorheen nog weleens snibbig van popzalen te horen: ‘We doen niet aan coverbands’, nu klinkt het vaker: ‘We hebben al zoveel coverbands.’ Wie door de diverse cultuuragenda’s struint, ziet hoe waar dat is.
Neem afgelopen zomer festival Tributeparty in Groesbeek, waar voor een enthousiast publiek Supertramp, Earth, Wind & Fire, U2, Alanis Morissette, Red Hot Chili Peppers en Aretha Franklin optraden. Dankzij de vergrijzing zijn coverbands een serieuze aangelegenheid geworden.
Tribute band The Analogues, Bart van Poppel (r), repetitie Spijkenisse
Voor de haarklovers: coverbands spelen andermans werk, tributebands vormen een subcategorie. Ze kruipen in de huid van één beroemde band of artiest en beperken zich tot dat repertoire, in sommige gevallen alleen uit een bepaalde periode – zeg, de prille Pink Floyd – of van een bepaald album dat meestal op dat moment aan een jubileumviering toe is.
Epigonen
Onder de titel ‘Legendary Albums Live’ trekt bijvoorbeeld een wisselend gezelschap het schouwburgcircuit in. Na Songs in the Key of Life (Stevie Wonder), The Joshua Tree (U2), Brothers in Arms (Dire Straits) en Born in the USA (Bruce Springsteen) is nu Sticky Fingers (The Stones) aan de beurt. ‘Ik ben niet beroemd geworden om Richards na te doen,’ zegt gitarist Jan Akkerman in de promoclip van de muziektheatershow, vanaf januari 2020 te zien in een theater bij u in de buurt. Toch gaat hij met zanger Bert Heerink (ex-Vandenberg) en de Bombita’s (ex-Wild Romance) integraal het Stones-album uitvoeren, al speelt hij daarin zijn ‘eigen lied’. ‘Vooral de rythm-partijen, daar ontbreekt het nog weleens aan.’
Kreeg hij voorheen nog weleens snibbig van popzalen te horen: 'We doen niet aan coverbands', nu klinkt het vaker: 'We hebben al zoveel coverbands.'
Waren maker en repertoire sinds de sixties, althans in de ‘serieuze’ popmuziek, aan elkaar vastgeklonken, ze blijken goed zonder elkaar te kunnen. De Elvis-imitator van weleer heeft gezelschap gekregen van een leger aan namaak-Mercury’s en Abba-epigonen, die hun uiterste best doen eruit te zien als hun grote voorbeeld en ook zo te klinken. Men spreekt van lookalikes en soundalikes in dit marktsegment. De combinatie is ideaal, maar de een zal zich op grond van beschikbaar talent meer toeleggen op de looks en de ander meer op de sound. Geen groter compliment dan: ‘Als je je ogen dichtdoet, is het alsof je de echte hoort.’ Maar voor een avond meebrallen geldt dat het rokje van de besnorde Queenzanger niet kort genoeg kan zijn.
Aanraakbaarheid
In Helmond bijt L.A. Vation, genoemd naar het U2-nummer 'Elevation', de spits af met 'Even Better Than The Real Thing'. Het popzaaltje van De Cacaofabriek is uitverkocht. Bijna alle hoogtepunten uit het U2-oeuvre worden vertolkt tijdens de show van dit viertal, drie Amerikanen en een Nederlander, dat in klank en uiterlijk ruimschoots aan het signalement van de Ierse rockgroep voldoet.
U2 tributeband L.A. Vation
‘Gelijk bij het eerste nummer kreeg ik kippenvel,’ zegt Annette Schouten (53) na afloop. De Helmondse U2-fan, moeder van zeven kinderen, staat in de lobby met zoons Thijmen (29) en Iggy (16), die tezamen de gemiddelde leeftijd van het publiek aanzienlijk naar beneden bijstellen en al even enthousiast zijn. Vlak achter hen poseert ‘Bono’ – met zonnebril – met de volgende fan, terwijl ‘The Edge’ – met mutsje – geduldig naast een rolstoel door de knieën gaat. Die aanraakbaarheid is mooi, meent het drietal, dat eerder een Italiaanse U2 zag die lang zo goed niet was. En niet te vergeten: de entreeprijs à 15 euro. ‘De echte U2 kan ik niet betalen,’ aldus Schouten.
Misschien was het keerpunt wel toen de Sex Pistols een reünietournee aankondigden; zelfs een punkband kon golden oldie worden. Of was het toen de hausse aan integrale uitvoeringen van ‘iconische’ albums begon? Van Pet Sounds van The Beach Boys tot Lou Reeds Berlin en Metallica’s Black Album: de golf markeerde een nieuw historisch bewustzijn. Dit repertoire was goed genoeg om op eigen benen te staan, buiten de platenkast om, al was het nog niet los van de maker.
Navorsing
En ja, ook rocklegendes kunnen dood. Technologische voortschrijdingen maken liveperformances mogelijk die vroeger ondenkbaar waren. Voor brood op de plank heeft de gemiddelde artiest weinig te verwachten van releases van eigen werk. En dan zijn er nog de tv-shows, waarin ‘talenten’ zich wagen aan de canon van de popmuziek.
Het live-aanbod is onuitputtelijk met levensechte hologrammen (Roy Orbison & Buddy Holly, ‘opnieuw tot leven gewekt’), musicals, chansonachtig programma’s, rockshows en proeven van puritanisme. In die laatste categorie gelden The Analogues als norm voor een gelukzalige staat van perfectie.
'dit is geen coverband meer, maar een klassiek orkest op originele instrumenten uit de barok'
‘Ja, het gaat heel ver,’ lacht musical director Bart van Poppel, tevens zanger, gitarist, toetsenist. De voorbereidingen voor Abbey Road 50 years, het sluitstuk van het Beatlesproject dat het live uitvoeren van de laatste vier studioplaten (1967-'69) behelst, zijn in volle gang. Van Poppel werkt aan de clicktrack, de digitale metronoom, die inclusief schommelingen van de oorspronkelijke opnamen meeloopt tijdens de concerten.
‘Dit is geen coverband meer, maar een klassiek orkest op originele instrumenten uit de barok,’ verzucht hij. Alleen is de vedel met darmsnaren in zijn geval meestal een zeldzaam apparaat met een snoer eraan. Zonder het Baldwin-clavecimbel – toch gevonden! – zou Lennonsong 'Because' beslist aan authenticiteit inboeten. Voor zijn musicologische navorsing heeft hij veel aan het standaardwerk Beatles Gear van Andy Babiuk gehad. En het nachtelijk afstruinen van eBay was een sport op zichzelf. ‘Maar zonder Fred was dit niet mogelijk geweest.’
De live-cd Abbey Road Relived
Monster
Het succesverhaal van The Analogues – ze staan nu in megazalen in Amsterdam, Antwerpen en Parijs en doen daarna een schouwburgentournee – toont aan wat er minimaal nodig is, behalve lef en volharding, voor een excercitie van deze omvang: een financiële buffer en studiotechnisch vakmanschap.
Beatles-fan Fred Gehring – drummer en directeur van The Analogues, voormalig CEO van Tommy Hilfiger – had hem destijds meegenomen naar een concert van The Fab Faux, een Amerikaanse tributeband die platen van The Beatles naspeelde. Zoiets wilde Gehring ook. Van Poppel was onder de indruk. ‘Maar ik zag meteen ook wat er niet goed aan was. Op het podium stonden twee bakken met synthesizers verdekt opgesteld.’
Dat was het begin van ‘het monster dat we hebben gecreëerd’. De re-issues van oude versterkers werden ingeruild voor opgelapte vintage exemplaren. Een mellotron, een Lowrey-orgel en een clavioline werden naar de Haarlemse studio verscheept. Zo kon het monster langzaam maar zeker tot leven komen, mede dankzij Van Poppels ervaring als ‘meestervervalser’. ‘Voor commercials maakte ik soundalikes en kopieën van oude nummers. Een goede leerschool was dat.’ Dezelfde werkwijze hanteert hij voor The Analogues. Eerst maakt hij een nummer digitaal na. Uit die versie destilleert hij de partituur en de geluidseffecten, die live zoveel mogelijk analoog en ter plekke worden gespeeld.
Heeft Van Poppel een verklaring voor de populariteit van tributebands? ‘In de popmuziek is intussen alles al gedaan. Het is moeilijk om iets origineels te vinden, denk ik. Maar belangrijker is de vergrijzing. Bij onze concerten komen veel oude mensen. Ze hebben de tranen in de ogen, dat had ik nooit gedacht. Het betekent veel voor hen om deze muziek eindelijk live te horen.’
The Analogues: Abbey Road 50 years
Lotto Arena Antwerpen, 26 september
Olympia Parijs, 27 september
Ziggo Dome, 5 oktober
Daarna schouwburgtournee.
De live-cd Abbey Road Relived, opgenomen in Abbey Road met publiek, verschijnt op 27 september.