Veteranenradio

‘Ik heb nog een praatje gehouden bij de start,’ antwoordt minister van Defensie Ank Bijleveld op mijn vraag of ze de zender kent. Terwijl Waitz nog onderweg is, heeft zij in Terneuzen om 11.00 uur de viering ‘75 jaar bevrijding’ geopend. Ondanks haar drukke programma maakt ze tijd voor de VPRO Gids. ‘Het is een goed initiatief, vooral omdat het voor en door veteranen is. Het blijft belangrijk dat hun verhalen verteld worden, niet alleen vandaag.’ Bijleveld vertelt en passant dat ze qua media liever ‘ouderwets’ radio luistert dan televisie kijkt. Dat lijkt een compliment voor Veteranenradio, maar voor deze internetzender is beeld inmiddels belangrijker dan geluid. 

Om half een loopt Waitz samen met cameraman Max Leijen het internationale perscentrum binnen. Voordat ik hem de hand kan schudden heeft hij al zes mensen begroet, op twee schouders geslagen en drie interviewverzoeken ingediend. Onder anderen voor Mark Rutte, enkele oud-veteranen en luitenant-admiraal Rob Bauer, de Commandant der Strijdkrachten. Hij zet hoog in. 

Hoewel hij er een urenlange autorit op heeft zitten neemt Waitz nauwelijks tijd voor een broodje of een drankje. Hij draagt een legergroen shirt van Veteranenradio en lijkt als enige geen last te hebben van de Libanese temperatuur. Wel knaagt het een beetje dat het voetbalteam van zijn zoontje het de eerste competitiewedstrijd zonder coach moet stellen. 

Leijen heeft geen militaire ervaring, ‘alleen met wat schietspelletje’, maar heeft wel een bovengemiddelde interesse in wapensystemen en internationale militaire strategieën. Zijn eenvoudige uitrusting valt in het niet bij alle kostbare apparatuur van de internationale pers om ons heen. ‘Allemaal afgeschreven spullen van mijn opleiding.’ Ze overleggen wat ze Rutte zullen vragen, mochten ze hem te spreken krijgen. ‘Je krijgt hooguit een paar minuten vandaag,’ zegt Leijen, ‘dus ik zou hem één goede vraag stellen.’ Waitz denkt hardop na en het wordt iets als ‘wat betekent het voor u dat deze veteranen na 75 jaar weer op deze plek zijn?’ 

Dan is er goed nieuws. Om 13.25 uur heeft Bauer, onze hoogste militair, tijd voor een interview met Veteranenradio. Het lastige is wel dat dit volgens de strenge pers- en veiligheidsprotocollen deels gaat overlappen met het gezamenlijk vertrek, onder begeleiding, naar ‘persvak 1.’ Daar kan de aankomst worden vastgelegd van de Nederlandse en Belgische koninklijke paren en alle andere hoogwaardigheidsbekleders. Suf, maar op papier een van de hoogtepunten van de dag. Voordat het zover is controleert een speurhond alle tassen en audiovisuele apparatuur. Leijen heeft niets verdachts bij zich. ‘Alleen wat peuken. Die zijn tegenwoordig ook al verdacht.’ 

Onder een parasol staat Bauer in vol ornaat de NOS te woord. Zijn voorlichter, ook in militair uniform, kijkt strenger dan hij is naar mijn perskaart. De combinatie Veteranenradio-VPRO Gids zorgt voor een opgetrokken wenkbrauw. Waitz zegt iets over het lekkere weer. ‘Niet in dit pak,’ zegt de voorlichter, die vervolgens vraagt waar het interview over moet gaan. Leijen twijfelt of hij vanaf statief of vanuit de hand gaat filmen. ‘Ik doe het vanuit de hand. Kan ik er lekker dicht op en er mooi omheen draaien.’ 

Waitz oefent zijn stem, maar niet zijn tekst. Die heeft hij nog niet en lijkt hij pas te bedenken op het moment dat hij de microfoon voor zijn mond houdt. Dan komen de woorden vanzelf. De hele dag kijkt hij niet één keer op papier en ook niet in een spiegel. Hilversum is verder weg dan ooit. Als de NOS-radio klaar is met Bauer doet hij twee stappen naar voren. ‘Natuurlijk heb ik tijd voor Veteranenradio,’ zegt hij enthousiast bij het begroeten. In de brandende zon geeft hij uitgebreid antwoord op alle vragen van Jan Willem Waitz. 

‘Als veteranen zelf hun verhalen vertellen maakt dat veel meer indruk dan wanneer ik, jij of je leraar dat doet.’ Na een minuut zeven stopt men. Op mijn vraag aan Bauer of Veteranenradio een streepje voor heeft bij Defensie houdt hij zich op de vlakte. ‘Ik ben er voor alle media. Ook voor de VPRO Gids.’ 

Voordat we verder gaan belooft Waitz uit zichzelf om de voorlichter een stukje te sturen. Wat krijgen we nu? Censuur door Defensie? Dat blijkt niet het geval. Waitz: 'Wij zijn klein maar Defensie heeft een eigen intranet en socialmediakanalen. Daar bereiken ze een groot publiek en als zij onze opnamen willen delen zijn we daar natuurlijk bij mee.' Van de zeven minuten Bauer zullen er vijf overblijven in de reportage van een kwartier. Studiogesprekken komen vanuit de studio van lokale zender Regio90 in Leersum en zijn veel langer en serieuzer van toon. Dat kan haast niet anders wanneer je spreekt met Marco Kroon, ouders van gesneuvelde militairen of wetenschappers die het welbevinden van veteranen hebben onderzocht. 

Opeens moeten we doorlopen, of rennen eigenlijk, want alle overige pers staat al schietklaar op een verhoogd platform in de zon te wachten op vips. Daar wisselt Waitz contactgegevens uit met een Canadese legerfotograaf, bedankt hij een andere Canadees voor de bevrijding, dolt hij met een van de vele beveiligers en verneemt hij dat Rutte geen tijd heeft. Die komt nog wel in een andere uitzending, concludeert men. Vanuit het niets laat Waitz iedereen weten dat de Nederlandse uniformen in Libanon veel te warm waren en dat men later in de linnen pakken van de Fransen liep.

‘Ik pak de vlag even voor wat plakshotjes,’ zegt Leijen terwijl hij om de tijd te doden zijn camera op wat vlaggenmasten richt. Waarom draagt hij geen bedrijfstenue van Veteranenradio? ‘Ik heb wel een zwarte polo meegenomen met ons logo, maar daar is het veel te warm voor.’

Als we de koning en Co hebben gezien worden we door de mensenmassa heen begeleid naar het afgeschermde ‘persvak 2'. Leijen vindt het daar saai. Ik ook en we besluiten gedrieën te ontsnappen. Waitz gaat op veldtocht tussen het publiek op het evenemententerrein en daar is hij ook veel beter op zijn plaats. Zonder opdringerig te worden schiet hij mannen, vrouwen, jongeren en veteranen aan voor interviewtjes. Dat gaat hem goed af. Rond vier uur zijn we vijf interviews verder en gaat mijn stappenteller richting de tienduizend. 

Om scheenbeen- of andere blessures te voorkomen vind ik het tijd voor plaats rust. Max Leijen en Jan Willem Waitz gaan nog op zoek naar buitenlandse veteranen. Leijen is tevreden. ‘We worden steeds serieuzer genomen. Met Jan Willem is het altijd gezellig, al zou hij het allemaal best wat korter kunnen houden.’ Zijn eigen vragen? ‘Ja die ook,’ lacht Leijen die op de terugweg naar Groningen al zal gaan monteren. De onvermoeibare Waitz blikt al weer vooruit. ‘Volgende week Venray?’