'Ivo wil uitgedaagd worden'

In oktober is de Nederlandse première van de musical Lazarus, waarvoor Ivo van Hove in 2015 intensief samenwerkte met David Bowie, die een maand na de première overleed. Op 25 september ontvangt Van Hove de Johannes Vermeer Prijs, de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten.

‘We speelden allebei toneel en voor de voorstellingen werd maandenlang intensief gerepeteerd. We brachten dus wel tijd samen door, al waren we niet close. Hij koos een andere afstudeerrichting dan ik, maar dat hij gegrepen werd door theater en kunsten was duidelijk. Het Klein Seminarie was ooit een priesteropleiding en werd daarom wel het pastoorsfabriekske of de klootjesdrogerij genoemd.

We sliepen in chambrettes, wasten ons met koud water en moesten op tijd in de kapel zijn voor het ochtendgebed. De leraren hadden bijnamen, zoals Den Tutter, Den Bleuse, Den Kak, Den Pis, Den Beul, Den Neus en Den Stereo. We brachten nogal wat tijd door in de studiezaal, maar er was ook een speelzaal. Er was ongelofelijk veel te beleven op de school: je kon biljarten, maar ook klassiek gitaar spelen of tv-kijken, we hadden voetbal- en basketbalcompetities en er was een zwembad.

Ook waren er leraren die veel wisten over film en theater. We gingen naar A Clockwork Orange en The Rocky Horror Picture Show. Naar de normen van toen films met een behoorlijke portie bloot, seks en geweld. De regel was dat we alles mochten meemaken op voorwaarde dat we na afloop deelnamen aan het nagesprek. We hadden daar alles, behalve meisjes.’

‘Ivo is niet van: kom, we gaan eerst eens theedrinken om kennis te maken. We gingen meteen repeteren, hij legde het personage aan me uit en zei: "Ik wil graag dat je klaarkomt op pagina 6 en op pagina 39." Ik dacht even: oh my God, maar mijn reserves verdwenen snel toen ik ontdekte dat er een wereld voor je opengaat wanneer je hem durft te vertrouwen.

Hij pusht je wel, maar acteurs krijgen alle vrijheid van hem. Ivo wil graag dat zijn voorstellingen heel fysiek zijn, het komt voor dat hij dan zelf ook meedoet en staat te springen. Zijn gedrevenheid is heel stimulerend. En als de scène niet lukt dan komt er geen verwijt, maar zegt hij: "Dit is nog niet goed, we laten het even liggen en ik ga erover nadenken." Je ligt dus niet ’s nachts verkrampt in je bed. Heel relaxed. Ivo haalt je uit je comfortzone en krijgt het voor elkaar dat je boven jezelf uitstijgt.

In stukken als Rouw siert Electra en Kings of War waren mijn rollen soms bijna performances, met vechtscènes waarin je niet kunt terugvallen op techniek; daar moet je jezelf echt fysiek in gooien, je moet de controle loslaten. Zo kon ik mezelf van een heel andere kant laten zien. Wat ik heel leuk aan hem vind, is dat hij op buitenlandse reizen na premières nog altijd met ons doorzakt in de hotellobby en dat hij daar ontzettend van geniet. En hoe druk zijn schema ook is, op die momenten heeft hij alle tijd van de wereld.’