'Napels is mooi, toch?'

‘Napels is mooier dan je waarschijnlijk denkt.’ De Italiaan Gennaro Maisto (26) wil het maar gelijk duidelijk hebben: Gomorra – de bestseller van onderzoeksjournalist Roberto Saviano uit 2006, de prijswinnende film uit 2008 en nu serie over de Napolitaanse camorra – is realistisch, maar niet de realiteit. ‘Het is gebaseerd op een miljoen verschillende verhalen, uit verschillende plekken. Het is iets dat je laat snappen wat daar gebeurt, maar het is niet de hele waarheid,’ legt hij in het Engels uit, vanachter de balie van zijn lunchroom, #Biancolatte in Amsterdam. Wanneer zijn woordenschat ontoereikend is, tolkt Sanne de Boer (36), Nederlands correspondent in Zuid-Italië. ‘Het is alsof je zegt dat er in Amsterdam ook alleen maar drugsdealers wonen,’ verduidelijkt ze zijn gedachten. ‘Amsterdam is meer dan dat,’ zegt Gennaro, ‘en zo moet je dus ook kijken naar deze serie.’

In de twaalfdelige reeks volgen we het lot van de Savastano-clan, in het bijzonder die van voetsoldaat Ciro. Hij leeft in onmin met zijn baas, die roekeloos te werk gaat en het leven van zijn mannen op het spel zet. Als de Don gearresteerd wordt, ziet Ciro zijn kans schoon om de boel naar zijn hand te zetten en volgt er een bloederige bendeoorlog. De serie, gemaakt door het team achter het eveneens succesvolle misdaadepos Romanzo Criminale, trok ruim een miljoen kijkers in het thuisland en werd door zenders van over de hele wereld aangekocht. De internationale pers roemt de hardheid en (g)rauwheid van de serie, die zich grotendeels afspeelt in stadsdeel Scampia. Het decor is er een van lelijke, grijze gebouwen, afval, junkies en dealers in trainingspakken.

‘Ik ben blij met het boek, de film en nu ook de serie,’ vervolgt Gennaro, die twee jaar geleden uit Napels verhuisde naar Nederland, ‘maar ze zouden eigenlijk nog dieper in moeten gaan op de situatie. Het gaat de hele tijd over drugs en geweld, maar de echte machthebbers verkopen geen drugs hoor. Die bouwen snelwegen, werken bij banken en lopen rond om en in het stadhuis. Ik kan Saviano [die permanent onder politiebewaking leeft, red.] alleen maar dankbaar zijn, ik had nooit zo dapper kunnen zijn, maar hij had eigenlijk nog meer over de politiek mogen schrijven. Zolang we het niet hebben over de banden tussen de camorrista en de politici, zul je nooit het echte verhaal krijgen.

Ik zal je een voorbeeld geven. Een aantal jaar terug werd besloten dat in alle winkels en restaurants een brandblusser aanwezig moest zijn. Toen ze gingen controleren, had natuurlijk niemand er een. Wie denk je dat ze verkocht? Ik? Nee, ik maakte zoals altijd koffie. Het was dezelfde man die langskwam en zei: je weet toch dat je een brandblusser moet hebben? Nou kijk, hier heb ik er een. Kost tweehonderd euro.’

In het ideale geval zijn de zaken zwart of wit, schetst Genarro, maar in Italië krijg je keer op keer te maken met grijs: ‘En als je dat eenmaal hebt, kun je van alles proberen, maar het komt er nooit meer uit. Ik zou dit gesprek ook niet hebben gehad daar. Niet omdat er dan iemand komt die zegt dat dat niet mag. Nee, gewoon omdat wij denken: laten we het daar niet over hebben. Zo gaat het en daar probeer je als eerlijk persoon gewoon zo goed mogelijk omheen te werken.’

Hij is blij dat de staat het gevecht aangaat met de camorra, maar laakt tegelijkertijd zijn houding naar de burger. ‘Als je maar één politieauto door een buurt van duizenden mensen laat rijden, dan laat je ons dus in de shit.’

Gennaro is naar Amsterdam gekomen ‘voor een betere kwaliteit van leven’, vertelt hij. ‘Hier had ik mijn bedrijf in een half uur opgezet bij de Kamer van Koophandel, in Italië kostte me dat drie maanden en minstens vijfduizend euro. Als mensen zoals ik – en begrijp me goed, ik heb alle kansen gehad om te leren, te werken en te reizen – als wij moeten vertrekken, dan zegt dat iets.’

‘Je wordt geconditioneerd om je mond te houden of mee te doen aan bepaalde belangen.’ Ook Sanne de Boer is van mening dat veel verder moet worden gekeken dan de Don Corleones en stereotiepe gangsterpraktijken. ‘Veel interessanter zijn bijvoorbeeld de lijnen naar het buitenland en hoe die kunnen bestaan.’ Ze noemt onder andere de recente ontdekking van jarenlange witwaspraktijken van de Calabrese mafia op de Aalsmeerse bloemenveiling, de Italiaanse huurmoordenaar die opgepakt werd in een woonwijk in Nieuwegein en het giftig afval ten noorden van Napels, waarvan een deel via de havens van Rotterdam arriveert. Krantenkoppen waar in Nederland gelaten of zelfs schertsend op is gereageerd. ‘Dat dat helemaal niet leeft hier vind ik eigenlijk eng om te zien, omdat ik van dichtbij heb gezien wat dat met een samenleving doet als het de kans krijgt om te groeien. We onderschatten hoe vervuilend dat kan zijn voor onze economie en democratie.’

Het laat bij ons een weinig rooskleurig beeld achter, maar Gennaro is in zijn hart een optimist. ‘We hebben het nu alleen maar over de negatieve dingen gehad, maar als je het mij zou vragen, kan ik duizenden dingen noemen die heel goed zijn. Waarom praten we twintig keer per dag over de camorra en niet over de miljoenen kunstwerken en kunstenaren?’

Ach, laat de journalisten maar. De Italiaan weet beter. ‘Napels is mooi, toch?’