feminisme staat altijd goed

NPO Radio 5, 19.00-20.00 uur

Feminisme is weer hip, constateerde schrijfster Marja Pruis onlangs in De Groene Amsterdammer. Om daar direct aan toe te voegen: ‘Beter gezegd: feminisme is cool. Hip is het nooit echt geweest.’ Hierbij doelt Pruis op het onflatteuze tuinbroekfeminisme van de jaren zeventig. De huidige generatie daarentegen, loopt beeldig te wezen op de catwalk van Chanel – met borstelige wenkbrauwen en spandoeken waar leuzen als ‘Ladies First’ op prijken – danst op hoge hakken en in een nog hoger opgesneden pakje voor een beeldscherm met daarop in neonletters ‘feminist’ (zoals popzangeres Beyoncé) of bedekt een op geen enkele manier aan de standaardnorm tegemoetkomend en volgetatoeëerd lichaam überhaupt niet (Lena Dunham in Girls).

Voordat feminisme cool was, was daar de raddraaier en literatuurwetenschapster Germaine Greer (Melbourne, 1939). Vanavond bespreekt filosofe Stine Jensen de invloed van deze seventies-feministe in Oba live. In het beroemde De vrouw als eunuch (1970) betoogde Greer dat vrouwen nog steeds niet beseffen hoezeer mannen op hen neerkijken en hoe vrouwen leren zichzelf voor mannen weg te cijferen. Het boek was zo raak, dat sommige getrouwde vrouwen het verbogen hielden voor hun man, omdat die niet wilde dat ze het lazen. In de daaropvolgende decennia was ze onder andere hoogleraar literatuurwetenschappen aan de Universiteit van Cambridge en schreef ze tientallen boeken en artikelen over onder meer besnijdenis, de menopauze, verkrachting, veeleisende schoonheidsidealen en erotiseerde ze tienerjongens in The beatiful boy (2003). 

Tegenwoordig is ze dan wel gepensioneerd hoogleraar aan de Universiteit van Warwick, maar stilzitten doet Greer niet. In het publieke debat benadrukt ze dat vrouwen in een beauty-cultuur niet op hun lauweren kunnen rusten. Zo haalt ze uit naar ministrings, siliconenborsten, hoge hakken (‘If she never takes off her high-heeled shoes, how will she ever know how far she’d come?’) en roze meisjesspulletjes.

Wat vindt de onverbiddelijke en vaak grappige Greer van het verleidelijke ‘nieuwe feminisme’ van Beyoncé of Dunham? In het verleden liet Greer al zien dat feminisme ook best sexy kan zijn – ze poseerde ooit naakt in een Brits tijdschrift, en op een foto uit 1974 draagt ze een knalgele bikini. Op 75-jarige leeftijd toont ze zich opvallend mild. Gestoken in een eenvoudig jurkje zei ze onlangs op een internationaal congres: ‘Wie feminisme wil definiëren, stopt het in een keurslijf.’