Documentaire over de dichter Edwin Honig, die zijn herinneringen verloor aan alzheimer, maar zijn gevoel voor poëzie niet.

2Doc: First Cousin Once Removed
NPO 2, 23.00-0.25 UUR
Het enige wat beangstigender is dan alles verliezen aan de dood – is alles verliezen aan het leven. Dit overkwam de in 2011 overleden Amerikaanse dichter en vertaler Edwin Honig, toen hij in de laatste jaren van zijn leven stukje bij beetje al zijn herinneringen verloor aan alzheimer. Zijn achterneef Alan Berliner, voor wie Honig een vriend en een mentor was, maakte de documentaire First Cousin Once Removed. Het resultaat is een verzameling gesprekken met een steeds verder aftakelende Honig in de laatste jaren van zijn leven. In de gesprekken probeert Berliner inzicht te krijgen in wat het betekent om alles te vergeten, en laat hij zien wie zijn mentor was voor die in verval raakte.
Alhoewel Honig steeds breekbaarder en senieler wordt, verliest hij nooit zijn gave voor poëzie. Zelfs als hij alleen nog in staat lijkt tot brullen en kraaien, komt hij uit het niks met prachtige verhalen over de bomen waar hij dagelijks naar kijkt vanuit zijn leunstoel, en die hij ‘ambassadeurs van de tijd’noemt.

‘The leaves change, without you wanting them to change. So that they have some kind of meaning that you have to believe in. I think I see something of the past in the leaves.’

Maar wie denkt dat First Cousin Once Removed een Hollywood-hagiografie is, komt bedrogen uit. De gesprekken tussen Berliner en Honig worden omrand door interviews met de nabestaanden van Honig, die in tegenstelling tot de demente poëet nog precies weten wat er in het verleden is gebeurd. Zo spreekt Berliner met Jeremy en Daniel, de zonen van Honig. Zij vertellen hoe de bekroonde dichter een verschrikkelijke vader was. ‘Hij kon een mes in je hart steken,’ vertelt een getergde Jeremy. Hij bezoekt Honig in de documentaire, die niet meer in staat is om ergens excuses voor te maken. Zijn broer Daniel vertikt het om zijn vader nog op te zoeken en kijkt samen met Berliner naar videofragmenten van zijn oude vader die naar foto’s kijkt van hem en zijn broer: ‘Wie zijn deze mensen?’
Met First Cousin Once Removed maakte Berliner naast een verhaal over de betekenis van herinneringen, een ontroerend eerbetoon aan een (dichters)leven – met alle duistere kanten die daarbij horen. Het leverde hem in 2012 een Idfa Award op, voor Feature-Length Documentary. Hij is aansluitend te zien in Regisseur aan de keukentafel internationaal op NPO doc.