Marathoninterview
Radio 1, 24 december 2013, 20.00-23.00 uur
De schaduwpremier wordt hij in Den Haag genoemd: D66-leider Alexander Pechtold. Twee keer viste hij achter het net: in 2010 kwam er geen paarse coalitie maar een kabinet met gedoogsteun van Geert Wilders. Twee jaar later hadden VVD en PvdA hem niet nodig om aan een meerderheid te komen. Althans: in de Tweede Kamer. Aan de overkant van het Binnenhof lag het anders en dus moesten Rutte en Samsom dit najaar met hangende pootjes naar hem terug. Geniet Pechtold van die machtspositie? En hoe slaagde hij erin van het zieltogende D66 een partij te maken die nu op 23 zetels in de peiling van Maurice de Hond staat? Hoe ging het toe achter de schermen van het Lenteakkoord, het Woonakkoord en het Herfstakkoord? Hoe stekelig is de relatie tussen Pechtold en hoofdrolspelers op het politieke toneel als premier Rutte en PvdA’er Diederik Samsom? Waarom heeft hij zo’n hekel aan de polder en werkt hij samen met ChristenUnie en SGP die D66 als de belichaming van de antichrist beschouwen? Wie is de politicus die eerst veilingmeester, wethouder van Leiden, burgemeester van Wageningen en minister voor Bestuurlijke Vernieuwing was en in zijn vrije tijd naar de Zangeres zonder Naam luistert? Op de avond voor kerstmis een gesprek met een overtuigde vrijdenker.
marathoninterview
Het is bijna kerstvakantie, en dat betekent: nieuwe marathoninterviews. Dit vpro-programma (een drie uur durend gesprek tussen gast en presentator) begon in 1986, en levert verhalen op die dichterbij komen dan de waan van de dag ons meestal toelaat. Met dit jaar:
24 dec: Alexander Pechtold & Max van Weezel
25 dec: Tomas Ross & Mathijs Deen
Marathoninterview
Radio 1, 25 december 2013, 20.00-23.00 uur
Vlak voor zijn 40e levensjaar begon Tomas Ross, in 1944 op een onderduikadres als Willem Hogendoorn geboren, in een explosief tempo misdaadromans en politieke thrillers te schrijven. Hij publiceerde in 30 jaar ruwweg 55 romans en 11 jeugdboeken, en ontwikkelde zich daarnaast tot een scenarioschrijver van films en televisieseries. Wat is er met Ross gebeurd? Welke bron voedt al die productiviteit? En hoe komt het dat dit oeuvre, dat hem meerdere prijzen heeft opgeleverd, sommige mensen zo tegen de haren instrijkt? Zijn het de samenzweringstheorieën die steeds weer in zijn werk terugkomen? Of is het zijn kritische houding tegen de Oranjes, die hem parten speelt? Vooral prins Bernhard is een veel terugkerend personage in zijn werk. Schuilt er onder al die aandacht misschien ook bewondering voor deze schavuit van Oranje? En heeft die fascinatie voor doofpotten en verzwegen toedrachten in Oranjehuis en politiek te maken met het voorbeeld van Ross' vader, de verzetsman en BVD-er van het eerste uur P.G. Hogendoorn? Het gesprek met Hogendoorn op de avond van eerste kerstdag zal gaan over duistere zaken, over de verborgen wereld achter de realiteit van alledag, over zijn tumultueuze vriendschap met Theo van Gogh, over schrijven en misschien ook wel over de noodzakelijke relativering van een enigszins achterdochtig wereldbeeld.
26 dec: Joke van Leeuwen & Djoeke Veeninga
Marathoninterview
Radio 1, 26 december 2013 - 20:00-23:00 uur
(Live vanuit de huiskamer van Joke van Leeuwen in Antwerpen)
Joke van Leeuwen is schrijfster en illustrator. Eerst bekend als kinderboekenauteur, steeds bekender als all round auteur en dichter. Ze won dit jaar de AKO literatuurprijs voor Feest van het begin. De laatste in een lange reeks prijzen voor haar veelzijdige oeuvre.
Djoeke Veeninga over het feit dat ze zich verheugt om met Joke van Leeuwen te praten:
'Ik leerde haar werk kennen als voorlezende moeder. Grappige en serieuze verhalen die heel bijzonder van taal waren. In de zorgvuldige typografie en vormgeving van uitgeverij Querido had haar werk het karakter van volwassen literatuur voor kinderen. Opvallend: het altijd wisselend perspectief waarmee ze de wereld bekijkt. Ze trad ook op, als cabaretière, met een eigenzinnige vrouwenstem, herinner ik me, zonder in een koor van georganiseerd feminisme te willen vallen. Niet iemand om makkelijk in te delen. Nederlands, in België opgegroeid, waar ze ook weer woont. Ze was stadsdichter van Antwerpen, de stad die nu staat voor het Vlaams nationalisme van Bart de Wever. Toen ze net de 50.000 euro won die vastzit aan de AKO literatuurprijs en haar standaard werd gevraagd wat ze met dat geld ging doen, antwoordde ze droogjes: ‘Ik denk niet dat dat gevraagd wordt aan mensen die vijf keer de Balkenende-norm verdienen. Ik kan het geld goed gebruiken; ik ben zzp-er.’
Ik verheug me erop drie uur lang over alles te kunnen praten wat voor onze voeten komt. Op de avond van tweede kerstdag, live bij haar thuis in Antwerpen.
Zo’n beetje als de hond in dit prijswinnende gedicht van haar:
Andermans hond
Ik ging niet wandelen met de hond,
de hond ging wandelen met mij.
Kijk, zei hij, kijk, zo doe je dat:
je snuffelt wat, je kruipt eens
onder groen, je doet daar wat je
daar moet doen, je kwispelt -
nee dat kun je niet - loopt achterna
wat vleugels heeft, je rolt je op je
ene zij, je andere zij, je ene zij,
je mond staat op de tocht, je zoekt
in woorden naar een geur, bij grenzen
naar vreemd vocht, hoort woest geroep
van groepen mens als blaffen aan,
verstaat alleen je naam
en Lig en Koest en Af.'
27 dec: Tinkebell & Anton de Goede
Marathoninterview
Radio 1, 27 december 2013, 20.00 tot 23.00 uur
Anton de Goede in gesprek met de controversiële kunstenares Katinka Simonse (1979), beter bekend als Tinkebell, Ze maakte naam vanwege een reeks geruchtmakende kunstprojecten. Zo kwam zij recent in het nieuws vanwege haar film Save our children waarin haar eigen sterilisatie centraal staat. Ze liet zich steriliseren om aandacht te vestigen op het probleem van het opraken van het voor de landbouw essentiële fosfaat en ook omdat voor haar de enige oplossing van dit probleem schuilt in geboortebeperking. Ook verscheen van haar dit jaar De Duitsers zijn uitgeschakeld, een autobiografisch boek vol verhalen over hoe het is om in Goes geboren te zijn, de ambitie om kunstenaar te worden, het leven op een kunstacademie en het werken als telefoonprostituee. Verder over wat hamsters, politiek en portretschilderkunst met elkaar te maken hebben. Tinkebell roept afschuw op en wordt gehaat, zo zou ze dieren mishandelen en een ‘aandachtsjunk’ zijn, die voor de publiciteit haar eigen kat vermoordde en er een tas van maakte. Maar haar radicale acties dwingen ook respect af omdat zij als geen ander hypocrisie aan de kaak stelt.
Anton de Goede: ‘Vorig jaar was ik in de Amsterdamse Singelkerk bij een alternatieve preek van Tinkebell in de serie ‘preek van de leek’ waarbij zij dus letterlijk de kansel beklom. In de lijn der verwachtingen lag een ironisch verhaal, maar dat kwam niet. Ik vond het een verademing dat het een ernstig betoog werd met prachtige vondsten. Tinkebell is iemand met lef en visie. De aandacht in verschillende radio- en televisieprogramma’s eerder dit jaar vond ik pijnlijk. Ze kreeg de kans niet om over dat fosfaatprobleem uit te wijden, de interviewers hadden meer interesse in het human interest-verhaal rond die sterilisatie. We hebben nu de weelde van drie uur om te proberen het beter te doen. Erg benieuwd hoe het uitpakt, je weet bij Tinkebell: never a dull moment.'
28 dec: Carolien Roelants & Chris Kijne
Marathoninterview
Radio 1, 28 december 2013, 20.00-23.00
Carolien Roelants was dertig jaar Midden Oosten-redacteur voor NRC - Handelsblad . Onlangs ging zij met pensioen, maar nog steeds schrijft zij een column over haar vakgebied voor de krant. En dezer dagen verscheen van haar hand en die van collega Midden Oosten-deskundige Paul Aarts het boek 'Saoedie-Arabië, de revolutie die nog moet komen' . In die dertig jaar heeft Carolien Roelants bewezen de beste Midden Oosten-journalist te zijn die ons land heeft. Ik bewonder haar werk en deel haar fascinatie voor de regio die, vooral voor ons in Europa, van enorm belang is en die de afgelopen jaren zo in beweging is gekomen. Hoogste tijd dus voor een lang gesprek. Over het Midden-Oosten, over journalistiek en over de vraag hoe men zo'n leven leidt: altijd op reis, bezeten van het beste verhaal op het goede moment in de krant, en ook vier kinderen groot brengen.
29 dec: Coen Teulings & Ellen van Dalen
Marathoninterview
Radio 1, 29 december 2013, 20.00-23.00
Aan het einde van het jaar is het altijd prettig om terug te blikken en verbanden te leggen tussen al die flarden aan nieuwsberichten en analyses die je dagelijks tot je hebt genomen. In 2013 ging het nieuws overwegend over de crisis: Noord tegenover Zuid-Europa; De verkiezingen in Duitsland die opeens voor heel ons continent belangrijk werd. En opnieuw enorme bezuinigingen, waarbij er in Den Haag tot in de late uurtjes over de inhoud van onze portemonnee werd gesproken. ‘Is de Europese crisis wel een economische of is het enkel een politieke crisis?’ vroeg ik me steeds vaker af.
Ik zocht een gast die me daar meer duidelijkheid over kon geven. Iemand die een uitgesproken mening heeft, ook over nieuwe kansen en oplossingen. Die niet bang is om zich kritisch uit te laten tegenover politici of bankiers. Maar ook iemand met wie ik een andere kant op kon gaan in de discussie over de crisis. Een econoom die affiniteit heeft met politiek, maar ook kan filosoferen over de morele aspecten van de crisis.
Coen Teulings (54) is econoom en trad deze lente na zeven jaar af als directeur van het Centraal Planbureau. Nu geeft hij les aan de Universiteit van Amsterdam en Cambridge. Hij is de kleinzoon van Frans Teulings, vice-premier in het kabinet Drees, hij is zelf ook prominent lid van de PvdA. Opmerkelijk: in het verleden was hij communist. In de media wordt hij betiteld als ‘machtig man’ en ‘uitgesproken’.
Nieuwsgierig ben ik echt naar hem geworden toen ik hem per toeval op een zondag hoorde preken in de Amsterdamse Dominicuskerk. Hij verbond de crisis in zijn speech met schuld, boete, solidariteit en samenwerking. In de dagen tussen kerst en het nieuwe jaar –met nieuwe ronde, nieuwe kansen- een mooi moment om daar bij stil te staan en de man wiens ‘hart links en de hersenen rechts’ zitten beter te leren kennen.
Coen Teulings was ook één van de Kerst-kijktip-gevers van het buitenlandportal VPRO Grenzeloos. Bekijk hier zijn tip.