internetmartelaar

NPO 2, 0.00-1.30 uur

Aaron Swartz was 26 toen hij op 11 januari vorig jaar zelfmoord pleegde. Zijn ex-vriendin, internetjournalist Quinn Norton, kon het tragische nieuws pas écht geloven toen ze zag dat op het Wikipedia-lemma van Swartz de einddatum van zijn leven was ingevuld. Deze anekdote, die ze vertelt in de documentaire The Internet’s own boy lijkt exemplarisch voor de wereld waarin de jonge internetpionier leefde. Het internet was het alfa en omega voor deze jongen uit Chicago, zoon van een software-ontwikkelaar die al als kind fanatiek begon met programmeren op de computer van zijn vader.

Deze documentaire over zijn leven toont waarom Aaron Swartz, ondanks zijn korte bestaan op aarde, na zijn dood werd uitgeluid met soms paginalange in memoriams in prestigieuze Amerikaanse media als The New York Times, Rolling Stone en The New Yorker. Toen Swartz dertien jaar was – een wat dikkig, schuw jongetje – won hij met een eigen website de ArsDigita Prize. Daarom mocht hij naar het vooraanstaande Massachusets Institute of Technology in Cambridge komen om allerlei lieden uit de jonge internetwereld te ontmoeten. Een jaar later schreef hij mee aan het rss-systeem en nog weer een jaar later werkte hij met academicus Lawrence Lessig mee aan Creative Commons, een innovatieve omgang met copyright op het internet. Bij de presentatie zat zijn moeder vol verbazing achterin de zaal. ‘He’s just a kid. Why are they listening to him?’, dacht ze, toen haar vijftienjarige zoon het woord voerde.

Later werd Swartz een activist, die streed tegen het controversiële wetsvoorstel SOPA (Amerikaans wetsvoorstel tegen piraterij, dat het open internet bedreigde) en vocht voor de totale openbaarheid van wetenschappelijke en overheidsinformatie.

Om die reden schreef hij een stukje software waarmee hij miljoenen academische artikelen wist te downloaden uit het archief van de uitgeverij JSTOR, met als doel ze te delen op het internet. Swartz werd voor het gerecht gesleept. In het ergste geval kon hij tientallen jaren in de cel belanden. Volgens zowel de documentairemaker (Brian Knappenberger) als de ouders van Swartz is dat de reden van zijn suïcide geweest.

Niet vermeld wordt dat Swartz al vaker depressief geweest was, tot suïcidaal aan toe. Hij leed aan een chronische darmontsteking, die hem veel pijn bezorgde. Ook los daarvan was hij een uiterst sensitieve jongen, die zonder discipline het ene na het andere project begon.

Evenwichtig is deze hagiografische documentaire niet. Maar het blijft opzienbarend hoeveel Swartz heeft losgemaakt in de internetgemeenschap. Zelfs Tim Berners Lee, een van de grondleggers van het World Wide Web, beschreef hem na zijn dood met haast epische termen: ‘a shining force for good, a maker of great things’.