Regisseur Jane Campion maakte met Top of the Lake een misdaadserie, maar nam het niet zo nauw met de regels van het genre. ‘We moesten onszelf er steeds aan herinneren terug te keren naar de plot.’

Top of the Lake
Maandag, NPO 2, 23.00-0.05 uur
 
Woeste natuurpracht, zwoele suspense, zwarte humor, onbeheerste mannen en getraumatiseerde vrouwen – de televisieserie Top of the Lake is een typische creatie van de Nieuw-Zeelandse regisseur/scenarist Jane Campion (The Piano, Portrait of a Lady). En misschien wel haar beste werk tot nu toe. Het grimmige verhaal speelt zich af in een Nieuw-Zeelandse bergdorpje, waar we kennismaken met een geheimzinnige goeroe (Holly Hunter), een invloedrijke crimineel (Peter Mullan) en een eigengereide agente (Elisabeth Moss) die onderzoek doet naar de verdwijning van een twaalfjarig, zwanger meisje. In zes afleveringen van een uur worden de verschillende verhaallijnen op even meeslepende als onvoorspelbare wijze samengevlochten.

In 1990, lang voordat zoiets voor gevierde filmregisseurs bon ton was, maakte Campion ook al eens een miniserie voor televisie: het driedelige An Angel at My Table, voor een Australische zender. Toch had ze nooit zo’n hoge pet op van het medium, vertelde ze tijdens een recent bezoek aan Amsterdam: ‘An Angel at My Table heb ik altijd beschouwd als een film die in drie aktes was opgedeeld. Internationaal is die ook altijd gepresenteerd als speelfilm. Nee, het inzicht dat televisie wel eens interessant zou kunnen zijn, kwam pas veel later. Het moment weet ik nog precies: een jaar of tien geleden stuitte ik thuis tijdens het zappen op de hbo-serie Deadwood. Na een poosje veerde ik verbaasd op en zei: “Dit is ongelooflijk, hoe hebben ze hier ooit financiering voor kunnen krijgen?” Het was zo onvoorspelbaar en humoristisch – veel gewaagder dan wat je meestal in de bioscoop ziet. Dat was echt een openbaring, dat ik dacht: ik wil hier ook aan meedoen.’

Jacqueline Joe

Had u meteen een geschikt verhaal in gedachten?
‘Eigenlijk had ik alleen een geschikte locatie. Ik liep al jaren rond met het idee voor een misdaadverhaal in dit specifieke stukje van Nieuw-Zeeland. Het voelt daar echt als het einde van de wereld, het heeft iets fascinerend primitiefs. Maar een speelfilm leek me te beperkt, ik wilde liever een langer verhaal vertellen, waarin de personages echt konden worden uitgediept – ik had al wel eens een roman overwogen. Nu besefte ik dat televisie het ideale medium zou zijn. Ik had al wel wat ruwe ideeën – de vrouwencommune, de drugsbaas en zijn zonen, het zwangere meisje – en ben daarmee naar de schrijver Gerard Lee gestapt, een goede vriend met wie ik eerder scenario’s heb geschreven. Gerard is een geweldige verhalenverteller met wie ik een bepaalde blik op de wereld deel, en een gevoel voor humor en esthetiek. Maar ik wist dat hij eerder was bedonderd door mensen in de filmindustrie, en daar nogal verbitterd over was, dus ik had er eigenlijk een hard hoofd in. Wat bleek: hij had net een cursus gevolgd om te leren vaker ja te zeggen. Dus ik had geluk!’ (lacht)
Top of the Lake is in wezen een whodunit, maar u lijkt meer geïnteresseerd in de personages dan de plot.

‘Ja, we moesten onszelf er steeds aan herinneren terug te keren naar de plot. Vooral Gerard dacht daar gelukkig aan. Ik zei steeds: “Ach, kom op, laten we gewoon lol hebben met de personages.” Hij was consciëntieuzer en zei: “Nee, we werken binnen een genre en moeten ons aan de regels houden.” Ik denk dat we daarin een goede balans hebben gevonden. Ja, er is een klassieke misdaadplot, maar het verhaal blijft onvoorspelbaar en eigenzinnig.’

© parisa taghizadeh

Holly Hunter

De sinistere toon en het bedachtzame tempo hebben iets van recente Scandinavische series. Bent u daardoor geïnspireerd?
‘Ik heb die series lang niet allemaal gezien, eigenlijk alleen wat afleveringen van The Killing. Dat verhaal vond ik op den duur wat langdradig worden, maar de sfeer is erg goed. Ik denk dat die Scandinavische thrillers het genre zeker nieuw leven hebben ingeblazen. Die Millennium-boeken vond ik geweldig. Ik heb ze gelezen terwijl ik Top of the Lake schreef en was nogal verbaasd dat zo’n uitgesproken feministisch verhaal zo succesvol kon zijn.’
 
Zijn die boeken ook van invloed geweest op Top of the Lake?
‘Niet direct, maar ze gaven me wel moed. Ik zou die verfilmingen graag hebben geregisseerd. Dat had wel wat beter gekund, denk ik – zowel de Zweedse als de Amerikaanse versies. Die Zweedse actrice was natuurlijk briljant. En de Amerikaanse film zag er prachtig uit, maar Daniel Craig was echt verkeerd gecast. Daar hadden ze iemand als Philip Seymour Hoffman voor moeten hebben.’
 
Denkt u dat die films anders waren geworden met een vrouwelijke regisseur?

‘Niet per se. Dat hangt helemaal af van de regisseur. Intimiteit hoeft niet iets typisch vrouwelijks te zijn – kijk maar naar La vie d’Adèle, een extreem intieme film gemaakt door een man. En andersom kan een vrouwelijke blik ook heel hard of afstandelijk zijn.’

© jane campion

Elizabeth Moss

En duister, zoals blijkt uit Top of the Lake. Er komt nogal wat narigheid in de serie voor: kindermisbruik, moord, verkrachting, corruptie, verslaving…
‘Ja, het is wel intens hè? Dat was ook wel onze ambitie, om de donkere kanten van het leven te tonen, gewoon alle ellende en rare dingen die je dagelijks in de krant aantreft. Zo las ik over een vrouw die een veel te intieme relatie aanging met een chimpansee, wat volledig uit de hand liep. En de wending in het slot van de serie komt ook rechtstreeks uit de krant. Het leven zit vol bizarre, schokkende gebeurtenissen.’
 
Maar u laat al die dingen plaatsvinden in één dorp. Bent u nooit bang geweest dat het verhaal over the top zou worden?
‘Ik denk dat het leven veel absurder is dan we ons graag inbeelden. Maar we waren ons er uiteraard van bewust dat het grotesk zou kunnen worden. Dat hebben we proberen te ondervangen door enerzijds een licht surrealistische sfeer te scheppen, en de nodige lucht en humor toe te voegen. En anderzijds door het juist heel menselijk en realistisch te houden – we hebben de acteurs steeds aangemoedigd onder alle omstandigheden zo naturel mogelijk te spelen. En daarnaast dacht ik ook gewoon: het is televisie, het is amusement, het mag best een beetje smeuïg zijn.’
 
Het verhaal is min of meer afgerond. Zijn er evengoed plannen voor een tweede seizoen?

‘We hebben het verhaal inderdaad als een afgerond geheel geschreven. Maar de producenten zijn zeker geïnteresseerd in een vervolg. En Gerard en ik zouden er ook wel voor open staan, al is het maar omdat we zo’n fijn team hebben om mee te werken. Maar we doen het alleen als we een heel goed, nieuw verhaal kunnen bedenken. Daar hebben we al wel over gebrainstormd en dat was best productief, dus ik sluit niets uit.’