Twittteren over Buitenhof is leuk, maar samen kijken is eigenlijk nog veel leuker, blijkt in Hoorn

Buitenhof
Zondag, Nederland 1, 12.10-13.10 uur

Terwijl de rest van de binnenstad nog uitgestorven is, wordt het Loft der Zotheid klaargemaakt voor een uurtje Buitenhof kijken. Sinds september begint men in deze zogeheten multimediale stadskantine daar de zondag mee. Twee hanglampen worden opgeknoopt tot net onder het plafond, zodat ze het beeld van de beamer niet verstoren. Het ruikt naar appeltaart. Afwisselend verschijnen Wim Brands en Joost Zwagerman in beeld, maar Boeken moet het zonder geluid stellen. Aan een voorprogramma doet men niet.
De eerste bezoekers zijn Co en Mia van Iersel. Co is 77, zijn echtgenote zes jaar jonger. Co had vroeger een eigen elektrazaak (‘ook reparaties’) totdat hij het verschrikkelijk in zijn rug kreeg. Co: ‘De dokter zei: als je zo doorgaat zit je over vijf jaar in een rolstoel. Toen ben ik gestopt.’ Mia: ‘Mijn ouders hadden een winkel in feestartikelen en die hebben wij toen kunnen overnemen.’ Op zondag wordt er gewandeld en tussendoor pauzeren ze met koffie, appeltaart en Buitenhof. Ze zijn onvoorbereid en weten dan ook niet wie de gasten en de presentator zijn. ‘Ik merk het wel,’ zegt Co die daaraan toevoegt dat hij Buitenhof thuis nooit ziet. ‘Ik kijk altijd naar Business Class met Harry Mens. Vanochtend ook, totdat we hierheen gingen. De rest neem ik op voor straks.’ Buitenhof als pauzeprogramma van Mens dus. Dat men er hier tijdens de uitzending doorheen praat deert hem niet. Wel dat juist degenen die het meeste commentaar leveren altijd helemaal vooraan gaan zitten. ‘Heb ik wel eens wat van gezegd maar dat haalde niets uit.’ Om niets te missen posteert hij zich ook op de eerste rij. Mia verkiest de luwte.

Samenkijkers
Poleposition is inmiddels ingenomen door grafisch vormgever Arwin Rood. Hij staat tweede op de lijst van d66 voor de komende gemeenteraadsverkiezingen en heeft zichtbaar zin in een ‘lekker politiek uurtje.’ Rood is wel voorbereid. ‘Neelie Kroes komt en daar verheug ik me wel op gezien alles wat er deze week over Europa is gezegd door haar vvd-partijgenoten. Verder Jet Bussemaker van Onderwijs en er is een discussie over digitaal versus papier. Ook interessant.’
Rood, die zijn werktas mee heeft, gaat na Buitenhof meestaldoor naar café De Klinker om een andere tv-programma te zien. ‘De Formule-1. Maar vandaag niet want ze rijden in Amerika en dat wordt hier pas om acht uur ’s avonds uitgezonden. Daarom ga ik eerst nog naar kantoor.’
Iets voor twaalven zijn er vijftien samenkijkers. Onder hen René Bruijne en Joris Mooijman, de initiatiefnemers van deze wekelijkse bijeenkomsten. Volgens Bruijne, voorzitter van de d66-afdeling Hoorn, is het samen kijken eigenlijk voortgekomen uit twitter. ‘Tijdens Buitenhof zat ik op de bank altijd mee te twitteren. Veel andere mensen uit Hoorn met belangstelling voor politiek deden hetzelfde. Toen bedachten we om samen te gaan kijken. Een mooie opstart om verder te ouwehoeren.’ Van Bruijne mag iedereen er doorheen schreeuwen en ‘ssst!’ roepen is ook toegestaan.

Smartphone
Naast de lokale d66 is vandaag vooral GroenLinks goed vertegenwoordigd. Met de oud-voorzitter en na een half uurtje is ook de fractievoorzitter van de partij. Ondanks eerdere felle debatten zijn gescheiden vakken nog niet nodig geweest. En al kijkt men samen, dat betekent niet dat er niet meer getwitterd wordt. Integendeel. Wanneer presentatrice Marcia Luyten in beeld verschijnt zitten zeker vijf bezoekers met een smartphone in de aanslag. Daarna gaan de blikken van het grote naar het kleine scherm en een leesbril schuift op de neus in hetzelfde ritme mee. Dat is anders dan samen voetbal kijken. Daarbij kun je de bal eigenlijk niet uit het oog verliezen, maar dat geldt niet voor het politieke spel bij Buitenhof. Ook zonder beeld is dat goed te volgen, net als radio.
Als het geluid van de beamer even hapert schieten dan ook direct vijf hoofden omhoog richting hoofdscherm. ‘Dat was even schrikken hè jongens,’ zegt een dame die daar de humor wel van inziet. Tijdens het interview met Kroes is het op een enkele kreet na muisstil. Na afloop lijkt men het er van links tot rechts over eens dat het een goed optreden was van de eurocommissaris. Ze heeft het op scherp gezet, hoor ik in de d66-hoek.
Naar de volgende gast, minister van Onderwijs Jet Bussemaker, wordt nauwelijks geluisterd. Dat ligt niet aan interviewster Marcia Luyten. Over haar is vvd-stemmer Joris Mooijman zeer tevreden. ‘Zij doet het prima. Ik geef het je te doen hoor, tegenover de ervaren Kroes. Ik vind haar beter dan Kees Driehuis. Wanneer die een antwoord samenvat als begin van een volgende vraag klopt het niet altijd. Vorige week nog veranderde hij ‘onrust’ in ‘chaos.’ Een ervaren gast pikt dat niet. Alle Nederlandse interviewers, ook Rob Trip, onderbreken hun gasten. Op de BBC is dat echt heel anders.’
Dat het zo opvallend rustig bleef tijdens het interview met Kroes heeft volgens Bruijne niet te maken met de aanwezigheid van de pers. ‘Bij haar moet je wel goed luisteren om het te kunnen volgen.’ Hij snapt niet dat Buitenhof niet meer doet met de tweets die over het programma worden verzonden. ‘Daar zitten vaak goede opmerkingen en vragen tussen. Die kunnen ze zo gebruiken tijdens interviews.’

‘Tijdens Buitenhof zat ik op de bank altijd mee te twitteren. Veel andere mensen uit Hoorn met belangstelling voor politiek deden hetzelfde. Toen bedachten we om samen te gaan kijken.’

rené bruijne

De meeste opwinding in het Loft der Zotheid veroorzaakt hoofdredacteur Philippe Remarque van de Volkskrant tijdens zijn debat met uitgever Maarten van den Biggelaar over papieren versus digitale informatie. Remarque krijgt het in Hoorn flink te verduren. ‘Hij heeft zitten slapen. Het is kantklossen in de marge.’ Mooijman analyseert de non-verbale lichaamstaal van de hoofdredacteur. ‘Hij verdedigt papier, maar als hij het over digitaal heeft gaat hij helemaal glimmen en glunderen. Zo verraadt hij zichzelf.’ Dan klinkt de eindtune en zijn er warme croissants met jam. Gratis, maar alleen voor de eerste honderd bezoekers, klinkt het gekscherend. Het doorouwehoeren na afloop gaat vandaag vooral over online informatie, de tweedeling in de maatschappij en de vraag of twitteren invloed heeft op de kwaliteit van de beeldverbinding. Tot slot vraag ik waarom ze niet bij Buitenhof zelf plaatsnemen op de tribune. Een stamgast meent dat je dan eerst hun monden moet dichtplakken met duct tape en smartphones moet afpakken. Mooijman voelt er wel wat voor. ‘Als jij de kaartjes regelt komen we.’