Het groot dictee der Nederlandse taal 2013
Nederland 1, 21.30-23.05 uur
Canvas, 21.40-23.10 uur
Eigenlijk hadden we royaltywatcher Marc van der Linden willen vragen hoe hij zich voorbereidt op Het groot dictee der Nederlandse taal, maar hij had het druk. Daarom belden we onze eigen Esther Gerritsen, die trouwens ook best wat te doen heeft. Over een week levert ze haar nieuwe roman in bij de uitgever. Niemand heeft nog iets gelezen, dus ze gaat er niks over zeggen. Zodra die klus geklaard is, wil ze Jan Renkema’s Schrijf-wijzer uit haar hoofd leren. Althans, dat is het plan. Ze heeft hem speciaal voor dit doel aangeschaft: 545 pagina’s taalregels. Naar het Groot dictee kijkt ze meestal wel, maar ze schrijft nooit mee. Dit jaar is ze een van de dertig prominenten die in de Eerste Kamer het dictee van Kees van Kooten maken.
‘Leuk-nerderig huiswerk,’ vindt ze al die regels over koppeltekens en tussen-n’en. Koninginnedag is zonder tussen-n, omdat het hier om een uniek persoon of zaak gaat, net zoals in maneschijn. ‘Maar klopt dat wel,’ vraagt Esther zich af, ‘want er zijn toch meer koninginnen op de wereld?’ Ze heeft nog een leuk voorbeeld: mierenneuken, is dat met één of twee n’en? ‘Kun je met één mier neuken, of heb je er twee voor nodig? Dat wordt mierenneukerij omdat euh, hoe zat het nou? Hè, waar staat dat nou ook alweer? Euh, omdat dat... hè verdorie, ik ben het helemaal kwijt.’
Ze heeft al van alles opgestoken uit die Schrijfwijzer. De onoverzichtelijke samenstelling. ‘Uiteraard zijn er geen duidelijke criteria voor wanneer een samenstelling onoverzichtelijk is.’ De als-angst. ‘Dat zijn mensen die zo bang zijn om een als/dan-fout te maken, dat ze gewoon altijd dan zeggen.’ En dan heb je nog de woorden die twee betekenissen hebben, en waarbij de kans bestaat dat je ze verkeerd leest. Balkanker. Massagebed. Dat kan dus ook balk-anker zijn, of massa-gebed. Er is ook nog iets met kleuren. De tweedelige kleuraanduiding. Paarsblauw en zwart-wit. Want paars en blauw zijn eigenlijk dezelfde kleur.
Haar nichtjes van elf hebben haar laatst een dictee opgegeven, om alvast te oefenen, en dat had ze heel slecht gemaakt. Vanavond neemt ze het onder anderen op tegen Lilianne Ploumen, Bryan Roy en dus ook Marc van der Linden. Wat gaat ze zeggen tegen de verslaggever die na afloop wil weten hoeveel fouten ze had? ‘Dat ligt er een beetje aan. Ik sluit niet uit dat ik ga liegen.’