Een sterfdatum kan een wat bevreemdende reden zijn voor ineens oplaaiende tv-aandacht. Dat maakt die aandacht niet minder terecht.

De magie van kunst
nederland 2, 23.00-0.00 uur
Willems zingt Brel
nederland 2, 0.00-1.05 uur

Al lig je diep
je lied wordt gehoord

Neem nu Jeroen Willems. Precies een jaar geleden zakte de gelauwerde, internationaal opererende en gewaardeerde acteur en zanger, net vijftig geworden, omringd door collega’s onverwacht in elkaar, om nooit meer op te staan. Er ging een schok door de gelederen, zoals zo’n vroege, plotselinge dooddat altijd tot gevolg heeft; even weet iedereen weer hoe dichtbij en onverhoeds het einde kan zijn. Marijke Reijnders, freelance programmamaakster voor onder andere de Vara, volgde Willems op dat moment al zes jaar met haar camera, maar tv-belangstelling was er nog niet voor haar opnamen. Nu zendt de ntr op één avond van haar hand zowel de aflevering van De magie van kunst uit die om Willems draait (mede geregisseerd door Simonka de Jong), als de registratie van de voorstelling Brel 2 uit 2006.

Willems acteerde decennialang op podia (en soms filmsets) in zowel Nederland als Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, Amerika en Australië, hij speelde in het Frans, Engels en Duits; nu hij jubileert door één jaar niet meer in leven te zijn, is er kennelijk reden om veel zendtijd aan zijn theaterwerken wie hij was te wijden. ‘Ouder worden heb ik wel een tijdje lastig gevonden. (..) Je uiterlijk verandert, fysiek kun je minder, om je heen begin je de eindigheid te ervaren. Hoewel het niet willen sterven blijft, ben ik nu zover dat ik het wel accepteer. En wat heb ik te mopperen? Ik word nog altijd veel gevraagd, voor film, tv, toneel. Het gaat hartstikke goed. Het is natuurlijk een cliché, maar het leven moet je wel genieten. Ik ben erg bezig er meer voor open te staan.’ Aldus Jeroen
Willems, twee maanden voor zijn overlijden in de Volkskrant. Marijke Reijnders, diep onder de indruk van de manier waarop Willems liederen van Jacques Brel vertolkte, en van het effect ervan op de hele zaal, nam direct na het optreden dat ze in 2006 bijwoonde contact met hem op. ‘Het was zo intens, Jeroen gaf zich zo totaal; dat moest bewaard worden vond ik, het hoort bij het cultureel erfgoed.’ Willems toonde zich aangenaam verrast en gaf Reijnders toegang tot zijn werkzame leven. ‘Ik had eerst helemaal geen plan voor een film of iets dergelijks, mijn primaire doel was het documenteren van zijn talent. “Dat is ook leuk voor je moeder,” zeiden we in het begin.’

Maar gaande de jaren vormden zich ideeën over wat te doen met al het materiaal, de agenda’s waren naast elkaar gelegd voor opnameafspraken in 2013. ‘Naar aanleiding van het Filmfestival in Utrecht waar Jeroen in september 2012 gast van het jaar was, sprak ik een keer met Oscar van der Kroon, eindredacteur documentaires bij de ntr, over de eventuele mogelijkheden.’ En toen stierf Willems. ‘Ik heb heel lang getwijfeld, en er eigenlijk het hele maaktraject van De magie van kunst mee geworsteld, of deze film wel een goed idee was, nu, midden in de rouw, en überhaupt. Een belangrijke voorwaarde daarom was de medewerking van een aantal van Jeroens dierbaren. Daardoor wordt dit breder gedragen, zij wisten ook hoe geweldig Jeroen het vond wanneer er op een dag een documentaire over hem zou komen, wanneer zijn Brel op tv te zien zou zijn. Dus misschien is dit juist een mooi moment om met veel mensen te delen wat Jeroen heeft achtergelaten. Ik weet het niet, het blijft moeilijk.’
 

Al lig je diep
je leeft nog voort


(‘Jojo’ van Brel, gezongen door
Willems)