een vinger uit de hemel

Wie tijdens een rookpauze op het balkon van het International Space Station (ISS) naar beneden kijkt, moet wel getroffen worden door de kwetsbaarheid van onze planeet die Aarde heet. Een flinterdunne atmosfeer beschermt het leven tegen de ijskoude leegte van het heelal. Dit besef trof ook astronaut André Kuipers, na Wubbo Ockels de tweede Nederlander in de ruimte. Op 400 kilometer hoogte zag hij de stapsgewijze vernietiging van onze gemeenschappelijke woonplaats en besloot hiertegen de strijd aan te gaan. Hij werd ambassadeur van het Wereld Natuur Fonds en nu brengt de ntr de driedelige documentaire serie André op aarde, waarin Kuipers de bedreigde plekken bezoekt die hij vanuit de ruimte zag en die diepe indruk op hem maakten. Hij bezoekt Brazilië, waar bossen in rap tempo worden omgekapt om plaats te maken voor landbouw en veeteelt. Hij gaat naar Groenland, waar de ijskap smelt door de opwarming van de aarde en mijnbouwbedrijven zich op de bloot gevallen grond storten om de delfstoffen eruit te halen. In Azië ziet Kuipers van dichtbij hoeveel ravage overbevissing en verspilling aanrichten.

In de eerste aflevering, getiteld ‘Weg van het vlees’, reist Kuipers naar Brazilië om ter plekke poolshoogte te nemen. Hij ontdekt al snel dat de ontbossing niet alleen in het Amazonegebied om zich heen grijpt, maar dat de daarnaast gelegen Cerrado nog veel ernstiger bedreigd wordt. Dit feit lijkt bij niemand bekend te zijn. Het gaat om een gebied zo groot als Europa, waar al tachtig procent van de oorspronkelijke bebossing heeft plaatsgemaakt voor de teelt van soja, maïs en suikerriet en voor graasgebied van miljoenen runderen. Kuipers stelt de vraag hoe we de totale vernietiging van de Cerrado kunnen voorkomen. Hij praat met boeren, deskundigen en de in hun voortbestaan bedreigde Terena-indianen die in het gebied wonen. Al doende ontdekt hij – wat dan weer wel al bekend was – dat de vleesetende consument onderdeel is van het probleem.

Intussen rukt de stad op. Alleen al in São Paulo wonen meer dan twintig miljoen mensen. Kuipers ontmoet zijn Braziliaanse collega-astronaut Marcos Pontes, die vanuit het iss dezelfde blik op de aarde heeft kunnen werpen en Kuipers’ passie voor het behoud van onze planeet deelt. Gelukkig blijken er ook boeren te zijn die wel degelijk hun bedrijf kunnen runnen met respect voor natuur en milieu.