Een Urker echtpaar leerde de taal van de San, zette die op schrift en leerde de San lezen. De bijbel, vanzelfsprekend.

ZVK Dagtv
Nederland 2, 10.10-10.36 uur

Kabas Qae-xg’ae sa. Zo heet het Nieuwe Testament van de bijbel in het Naro, de taal van de bosjesmensen in Botswana. Dat is niet door hen zelf bedacht, maar door Hessel en Coby Visser uit Urk. Zij werden in 1991 door hun kerkgemeente uitgezonden om de bijna 10.000 Naro-sprekende bosjesmensen een bijbel in hun moederstaal te geven. Eind vorig jaar, ruim twintig jaar nadat het toen jonge echtpaar op het vliegtuig stapte, was het Nieuwe Testament eindelijk klaar.
We hebben het hier over echte zelfopoffering. Een paar jaar geleden werd bij Hessel Visser prostaatkanker geconstateerd. In deze uitzending van Zendtijd voor Kerken over hun Botswaanse arbeid zegt Visser het niet erg te hebben gevonden als hij niet meer bij leven zou zijn geweest op het moment dat de vertaling klaar was, zolang de bijbel maar in handen van de bosjesmensen komt.
Christelijk is Botswana, dat zestien keer zo groot is als Nederland, maar slechts 2,1 miljoen inwoners heeft, zeer zeker. Dat geldt met name voor de Tswana, de hoofdbevolking. De achtergestelde bosjesmensen, de San genoemd, geloven eveneens dat er een God is, maar ook dat Hij naar hen een wegwerpgebaar maakt.
Een groot gevoel van minderwaardigheid zit bij de San-bevolking ingebakken. Dat valt af te lezen aan hun scheppingsmythe. Volgens de San werd de bushman weliswaar als eerste mens door God geschapen uit het zand van de Kalahari. Maar ontevreden gooide Hij die eersteling opzij. Een tweede mens maakte Hij daarna van klei. Maar afgeleid door de duivel liet God deze per abuis in het vuur zwart blakeren. Op die manier ontstond de zwarte Afrikaan. Pas bij de derde poging lukte het God om een wezen naar Zijn evenbeeld te scheppen: de blanke mens.
Meer dan twintig jaar om de hele bijbel te vertalen, dat is een erg lange tijd. Maar er moest veel gebeuren. Het echtpaar Visser heeft eerst het alfabet van het Naro op schrift gesteld, dat onder meer bestaat uit 28 klikgeluiden. In 2001 was een woordenboek opgesteld met vijfduizend woorden. Voor veel Hebreeuwse en Griekse bijbelwoorden bleek geen vertaling in het Naro te bestaan, waaronder ‘brood’. Lastig, als je denkt aan de ‘wonderbaarlijke vermenigvuldiging van de broden en vissen’ en het ‘heilig avondmaal’. Ook moeilijk: in het Naro bestaan achttien verschillende woorden voor het doodsimpele ‘wij’. Tot slot moesten veel San eerst nog les in lezen krijgen.
Maar nu is het Nieuwe Testament klaar en wordt het Oude Testament afgerond. Ook is er een audio-bijbel die werkt op zonne-energie. Dat alles dankzij Urker geloof.

Hessel Visser in Botswana