simplistische verklaringen

Je hoort nog ’s wat, op de radio. Op de tweede Paasdag werd een interview bij EO’s Dit is de Dag met de verstandige, genuanceerde bisschop De Korte opgeluisterd met de vaste bijdrage van columniste Elma Drayer.

Die ging er met iets gestrekter been in.

In het kort: ze was hélemaal klaar met die weg-met-ons-reacties op aanslagen als in Brussel en Parijs. Waar verwarde zielen een oorzaak van islamistisch terrorisme meenden te zien in sociale achterstelling van immigrantenpopulaties bij óns, of duidden als de geo-politieke consequenties van óns ingrijpen in verre landen. Wat een quatsch.

In de woorden van Elma: 'Natuurlijk is er sprake van achterstand, van uitsluiting op de arbeidsmarkt. Maar het is klinkklare onzin dat dat de oorzaak van moslimterrorisme is. Spaanse en Griekse jongeren zitten ook in achterstandsposities, zijn ook kansloos op de arbeidsmarkt. Maar ik heb nog nooit gehoord van een Spaanse of een Griekse terrorist. Je gaat geen metropassagiers afslachten omdat je geen stageplek kan vinden.'

In plaats van voortdurend maar die linksistische-Gutmensch-hand in eigen boezem te steken, konden dat soort verdwaalde commentatoren zich beter bezig houden met het enige dat we zeker weten: dat IS gewoon een ideologíe heeft.  Ze willen een kalifá-aat, begrijp dat nou toch ‘s. Niks werkloosheid, niks bombardementen, gewoon hartstikke gevaarlijke moslimfanaten met een overduidelijke religieus-ideologische agenda.

Niks eigen schuld, ook.

En wat Elma gelijk heeft. Natuurlijk is het gewelddadige islamitisch fundamentalisme niet onze schuld. Natuurlijk zijn er -mag ik u wijzen op de prachtdocumentaire Among The Believers die onder meer een angstaanjagend inkijkje geeft in de wereld achter de muren van de Pakistaanse madrassa’s- moslims die uit hun heilige teksten de conclusie trekken dat ze hun leer vooral te zwáárd moeten verdedigen en verspreiden ten koste van iedereen die zij ongelovig vinden.

Maar helaas gleed Elma een tikje door in haar harde tackle op de weg-met-onzers. En redeneerde  net zo slordig als ze anderen verwijt. Want net zo min als sociale achterstelling of geo-politiek dé verklaring zijn voor de aanslagen die ons treffen, is het gewelddadig moslimfundamentalisme dat. En het is inderdaad onzin om te beweren dat sociale achterstelling direct leidt tot de bloeddorst die ons ten deel valt . Daarvoor hoef je trouwens niet naar keurige Spanjaarden en Grieken te verwijzen, maar kun je gerust bij die vermaledijde moslims  zelf blijven. Het overgrote deel  van al die inderdaad zo beschamend werkloos blijvende moslimjongeren in Europa wordt namelijk óók geen terrorist. 

Maar het is even grote lariekoek om te beweren dat sociale achterstelling en geopolitiek  er níets mee te maken hebben, zoals Elma hier toch minstens suggereerde.

Want nee, onze bombardementen op Syrië, ons ingrijpen in Libië, Irak en Afghanistan zijn niet dé oorzaak van Brussel en Parijs. Maar is het, over weten gesproken, niet een tikkeltje opvallend dat heel veel moslimfundamentalisme zich voordoet op nu net die plekken waar door het westen militair ingegrepen is? Of, for that matter, voortspruit uit landen – Saoedi-Arabië, Egypte – waar wij jarenlang uit verkeerd begrepen eigenbelang foute dictators ondersteunden?

En is het niet net zo zichtbaar dat de golf van instabiliteit die deze beide factoren mede hebben veroorzaakt in de islamitische wereld, nu net door rolt naar wijken als Molenbeek? Wijken die nu juist gekénmerkt worden door de sociale achterstelling en mislukte integratie waar die verdwaalde commentatoren zo graag naar verwijzen?

Zou het, kortom, Elma, niet een goed idee zijn om de ene simplistische verklaring niet te vervangen door de andere?  En je bijvoorbeeld óók af te vragen hoe serieus je die zogenaamde ideologie van IS moet nemen, wanneer je weet dat het brein van die beweging toch vooral bestaat uit soennitische officieren uit het  voormalige leger van Saddam. Een leger dat niet direct bekend stond om zijn godsvrucht? Omdat je anders misschien wel in dezelfde propagandaval trapt als die waarin mislukte kleine crimineeltjes uit Molenbeek of de banlieue’s terechtkomen?

Laten we de perfecte storm die over onze wereld raast toch vooral proberen te begrijpen in al zijn complexiteit, zijn religieuze factoren, zijn geo-politieke factoren, zijn sociaal-economische factoren, zijn migratie-factoren, zijn sociaal-culturele factoren. En misschien is het dan ook handig om ons vooral te concentreren op díe oorzaken waar we in ieder geval zelf iets aan kunnen doen.

Want misschien dat bombarderen en militair ingrijpen in de toekomst iets minder handig is en je het steunen van foute dictators beter kunt vervangen door een zachtere vorm van inmenging. Iets met Europese waarden ofzo.

En misschien is het dan toch ook handig om het juist wél  te hebben over wat er in onze eigen landen, steden en buurten allemaal mis gaat.