Een korte verhandeling over wetenschap.
1. Wetenschap is, zoals iemand recentelijk aan mij schreef: ‘De meest rationele en intersubjectieve manier om twijfel te toetsen.’ Niet alle twijfel echter kan wetenschappelijk worden getoetst. Stel, u bent verliefd op Leo en op Lotte en u twijfelt, dan is het de vraag of de wetenschap u kan helpen. U kunt Leo en Lotte psychologisch laten testen, u kunt met Leo en Lotte afzonderlijk in relatietherapie, u kunt een cardioloog vragen uitspraken te doen over de toestand van het hart van deze twee personen, maar de wetenschap kan vooralsnog uw twijfel niet wegnemen.
Of Leo gezonder is dan Lotte kan misschien wetenschappelijk worden aangetoond, maar is dat wat u zoekt in uw levensgezel? Gezondheid? U moet in het diepe springen, of een dubbelleven beginnen, wat een andere manier is om in het diepe te springen.
2. Het woord ‘wetenschap’ roept weerzin en eerbied op. Hierin lijkt wetenschap op kunst, waarbij de regels waaraan kunst moet voldoen nog onduidelijker zijn dan de regels waaraan wetenschap moet voldoen.
3. Een wetenschappelijk experiment is een experiment dat herhaald kan worden en min of meer dezelfde resultaten oplevert. Stel u wilt onderzoeken of carnivoren een voorkeur hebben voor rode kledingstukken. U doet het experiment en ja: vleeseters houden van rood. Een jaar later echter herhaalt u het experiment en plotseling blijken vleeseters een voorkeur te hebben voor geel. Probleem. Misschien moet de sociale psychologie in zijn geheel eerder kunst dan wetenschap worden genoemd, of als tussenvorm, ‘hypothetische wetenschap’.
4. Is filosofie wetenschap? Filosofie is een traditie. Het is moeilijk filosofie te bedrijven zonder je intensief met die traditie bezig te hebben gehouden. Hetzelfde kan over romankunst worden beweerd.
5 Wetenschap is zoals gezegd systematisch en volgens bepaalde regels twijfelen. Veel mensen twijfelen zonder de regels te volgen. Zij denken dat wetenschap een goocheltruc is en ze zeggen tegen zichzelf: hier trappen wij niet in.