Egoïsme

1. Het is zaak om het egoïsme grondig te camoufleren, want niemand wordt graag een egoïst genoemd. Zelfs zij die niet kunnen samenwerken, dienen te doen alsof.

2. Zijn alle narcisten egoïsten? Zeker niet, liefde maakt blind, ook eigenliefde. In het algemeen betitelt men die mensen als narcist die bovenmatig van zichzelf lijken te houden, maar die door hun acties en uitlatingen anderen en zichzelf beschadigen.

3. Toen ik een kind was, riep mijn vader weleens: ‘Egoïst.’ Daaraan voegde hij toe: ‘Het leger zou je goed doen.’ Kennelijk meende hij dat het leger een instituut was waar het egoïsme uit mensen werd gedreven. Daar is geen bewijs voor.

4. Een deel van de cultuur – en de opvoeding, maar cultuur en opvoeding zijn moeilijk van elkaar te scheiden – bestaat uit het onderdrukken van eigen verlangens en wensen. Je zou kunnen zeggen dat het toppunt van beschaving het ontkennen is van de eigen verlangens en het vervullen van de verlangens van anderen, mits die niet al te onethisch zijn, oftewel beschaving is de overwinning op het egoïsme.

5. Ouders dienen meer van hun eigen kinderen dan van die van de buren te houden. Ook dat kan egoïsme worden genoemd, maar het is verantwoord egoïsme.

6. Jezelf zo verzwakken dat je afhankelijk bent van de overheid wordt in onze cultuur niet als nobel gezien. Geld aan goede doelen geven is prima, maar je dient niet in de bijstand terecht te komen, ook al zei Jezus dat je alles wat je bezit moest verkopen en de opbrengst aan armen diende te geven. We leven in een joods-christelijke samenleving, maar kennelijk zijn er ook op dat gebied grenzen.

7. Levensdrift zou egoïstisch kunnen worden genoemd. Allicht geldt dat ook voor doodsdrift.

8. Het cliché wil dat in tijden van nood het vernis van de beschaving, waarmee bedoeld is dat men ook aan anderen moet denken, verdwijnt en de genadeloze egoïst die de mens is zich openbaart. Dat is geen wet van Meden en Perzen. Ook in noodsituaties reageren mensen zeer verschillend.

9. Een held is iemand die zijn eigen egoïsme, zijn levensdrift, opoffert voor dat van een ander. Zoals ik al eens schreef: de meeste helden zijn dan ook dood. Maar de dood overwint uiteindelijk elk egoïsme – zelfs al sterf je niet als held.