Teleurstelling

Aan de teleurstelling gaan onvermijdelijk verwachtingen vooraf. De strategie van de stoïcijnen was dan ook om de verwachtingen af te schaffen. Dat is voor de meeste mensen te veel gevraagd. Of het een verstandige strategie is, is ook onduidelijk. Pessimisme is een milde variant op het stoïcijnse gedachtegoed. Men bereidt zich voor op het ergste in de hoop dat het zal meevallen. Niet elke verwachting die niet wordt waargemaakt, leidt tot een teleurstelling. Als ik mijn deadline niet haal, zal de redacteur van dit weekblad lichtelijk verbaasd zijn, maar niet teleurgesteld. Oftewel, de teleurstelling is persoonlijk, maar de directe aanleiding voor de teleurstelling moet ook weer niet te groot zijn, anders is het geen teleurstelling meer. Wie bij een ongeluk zijn beide benen verliest, zal je niet snel horen zeggen: ‘Ik ben teleurgesteld in het noodlot.’ Er zijn wel mensen die teleurgesteld zijn in God; om de teleurstelling persoonlijk te maken. Overlevenden van oorlogen spreken eveneens zelden van teleurstelling. Hooguit stelt de vrede teleur na alle verschrikkingen. Wil het verlies nog een teleurstelling worden genoemd, mag het verlies van materiële goederen geen existentiële kwestie worden. De spaarder op Cyprus die zijn 500.000 euro aan spaargeld heeft zien verdampen, zal alleen dan teleurgesteld zijn als hij in andere belastingparadijzen nog ruim voldoende spaargeld heeft verborgen. De ergste teleurstellingen zijn de teleurstellingen in jezelf, doorgaans zijn gefnuikte ambities op het gebied van werk, liefde en kunst de aanleiding. Veel ouders zijn teleurgesteld in hun kinderen, en minstens zo veel kinderen zijn teleurgesteld in hun ouders. Onze cultuur is doordesemd van hoge verwachtingen van de mens, waardoor de geschiedenis, ondanks alle vooruitgang, alleen maar één grote teleurstelling kan worden genoemd. Het christendom en religie in het algemeen veroorzaken de teleurstelling door van de mens zoveel zelfverloochening te verwachten dat het falen bijna onvermijdelijk wordt. En vervolgens doen de religies zich voor als pleister op de wond van de teleurstelling die ze zelf hebben afgedwongen. Voor de teleurgestelden bestaat er naast religie nog dierenliefde. Het dier stelt niet teleur. Hebt u ooit iemand horen zeggen: ‘Ik ben diep teleurgesteld in mijn kat’? Ja, de vleeseter is soms teleurgesteld in zijn biefstuk. Om teleurstelling te voorkomen is het dus raadzaam dieren niet op te eten. Bemin het dier, maar peuzel het niet op. Dierenliefde is een gematigde vorm van stoïcisme.