Parels

In het programma van Jeroen Pauw wordt door kenners over De luizenmoeder gepraat. Tot slot wordt gevraagd wat de presentator er zelf van vindt. Niets, hij heeft nog nooit een aflevering gezien. Dat verbaast me, ik schrik er zelfs van, ik dacht dat de tv-wereld een gesloten bolwerk was, een sissende kookpot, waar iedereen van alles op de hoogte moet zijn om het hoofd boven water te kunnen houden. Dat blijkt dus niet waar te zijn, een belangrijke smaakmaker als Pauw kan zich onafhankelijk gedragen.

Ik heb ook nooit naar De luizenmoeder gekeken, maar door een interview met een hoofdpersoon heb ik begrepen dat het grote succes wel eens op een misverstand kan berusten. Heel lang geleden heb ik een beroemd, hartver-scheurend verhaal gelezen dat ook over een misverstand gaat.

De vrouw van een ambtenaar is niet tevreden met haar leven, haar man verdient te weinig, ze hebben geen aanzien, ze worden nooit uitgenodigd op feesten en partijen. Hier hapert mijn geheugen, ik wil de schrijver weten, ik aarzel tussen Anton Tsjechov en Guy de Maupassant. Ze schrijven beiden over kleine ambtenaren, maar als ik hun naam verbind met het woord ‘parelketting’ verschijnt Guy de Maupassant op het scherm.

De vooruitgang, o de vooruitgang moet ik blijven koesteren. Vroeger had ik een encyclopedie moeten raadplegen, terwijl ik geen encyclopedie had. Ik moest mijn bureau en mijn huis verlaten om naar de bibliotheek te gaan. Als het zondag was, had ik moeten wachten tot maandag.

Het had me waarschijnlijk wel zes uur gekost om bij Guy de Maupassant uit te komen. Nu een minuut. Ik noem dit vooruitgang, terwijl er heel wat mensen zijn die voorspellen dat dit gestroomlijnde leven onze ondergang zal worden. Het gekke is dat ikzelf soms ook tot deze groep behoor, ik ben gewoon een opportunist, niet het mooiste type mens. Maar ik gok erop dat opportunisten hoge ogen gooien in de evolutie. Dat lijkt me niet ondenkbaar.

De vrouw van de ambtenaar heeft weer hoop, ze worden uitgenodigd voor een feest met aanzien. Ze leent een parelketting van een vriendin die het beter getroffen heeft dan zij. Deze ketting verliest ze. Ze steken zich diep in de schulden om een vergelijkbaar exemplaar terug te brengen. Ze zwijgen over de ware toedracht, de vriendin merkt niets. Hun schuld houden ze levenslang, hun leven is getekend, hun trots gered.

Het verhaal heeft een echte ontknoping. Aan het eind van haar leven komt ze de vriendin weer eens tegen. Ze vertelt eindelijk het ware verhaal. De vriendin is ontzet, de parelketting was niet echt, de parels waren kopieën.