Zondag 17 februari tussen 11.00 en 12.00 uur op NPO Radio 1. De aflevering is hier terug te luisteren.
Als de eerste vrouwelijke reisjournalist van Nederland was Mary Pos een rolmodel. Maar wel een dubieus rolmodel, zo blijkt uit OVT en een biografie die in de maak is.
OVT Het spoor terug: Mary Pos
'Ik was een heel jong journalistje toen ik bij de Roosevelts werd ontvangen, en daarna bij Truman, de Eisenhowers en ook de Kennedy's. De Kennedy's heb ik in hun eigen huis ontmoet.' Dat zegt Mary Pos in OVT's 'Het spoor terug', in het enige stemfragment dat van haar bewaard is gebleven.
Pos maakte naam als journalist in de jaren dertig, toen dat voor vrouwen allerminst vanzelfsprekend was. Ze sprak met koningen en presidenten, werd beroemd en was een rolmodel. En toch is ze nu vergeten.
de wereld rond
OVT dook in haar geschiedenis met wetenschappelijk onderzoeker aan de VU Babs Boter, die haar biografie schrijft. Pos (1904 - 1987) groeide op in Purmerend als dochter van een evangelistenechtpaar.
Op haar twaalfde werd ze van school gehaald om thuis haar zieke moeder te helpen, en in die tijd begon ze verhalen te schrijven. Later werd ze een vrijbuiter die de wereld over reisde. Haar eerste stukken verschenen in 1929 in Algemeen Handelsblad. In 1934 ging ze naar Rome, gevolgd door Moskou (1936).
Ze publiceerde vijventwintig boeken en zo'n tweeduizend artikelen, ook gaf ze eindeloos veel lezingen. Zo kreeg ze landelijke bekendheid. Ze lag vooral goed in haar eigen gereformeerde kringen.
'Hij is je reinste erotiek'
gesprek met Hitler
Pos hield van mannen, vooral van mannen in uniform. Ze was idollaat van Mussolini, over wie ze zei: 'Hij is je reinste erotiek.' Met een introductiebrief van Hendrik Colijn lukt het haar na lang aandringen een interview met hem te krijgen. Ze interviewde hem drie keer: in 1934, 1935 en midden in de oorlog, in 1942. Volgens Pos bood Mussolini haar aan een gesprek met Hitler te arrangeren, wat ze afwees.
'onvaderlandse activiteiten' met Mussolini
Maar of dat op morele gronden was? Behalve een vrouw met lef was Pos ook iemand met een op z'n minst twijfelachtig moreel kompas. In 1945 beschuldigde de toenmalige hoofdredacteur van Het Parool Pos van 'onvaderlandse activiteiten' vanwege haar interviews met Mussolini. Later werd ze gerehabiliteerd. Maar eind jaren zestig kwam ze opnieuw in opspraak met haar biografie van de Zuid-Afrikaanse apartheidspoliticus Verwoerd. Dat betekende het einde van haar journalistieke loopbaan.
haat-liefdeverhouding
'Ik heb een haat-liefdeverhouding met Mary Pos. Ze was heel vrijgevochten, maar ook antisemitisch en racistisch,' aldus Babs Boter. Haar biografie Honger naar het grote leven: zwerftochten van reisjournaliste Mary Pos verschijnt volgend jaar bij uitgeverij Querido.
Het spoor terug: Mary Pos - zondag 17 februari tussen 11.00 en 12.00 uur op NPO Radio 1
De aflevering over Mary Pos in Het Spoor Terug van OVT is hier terug te luisteren.