De jury van de Cover 1-wedstrijd (opdracht: Omslag) moest een keuze maken uit 175 inzendingen, zag onder andere veel Trump en Zwarte Piet en koos uiteindelijk een winnaar: Walter Jonker en zijn kaftcover.

Walter, gefeliciteerd!
'Ik had niet verwacht dat ik zou winnen, erg leuk! En dat de binnenkant van de kaft wordt gebruikt vind ik helemaal geweldig.'

Hoe is het idee voor jouw Cover1-inzending ontstaan?
'Ik vind "omslag" een erg interessant thema. Mijn eerste associaties waren boeken, het nieuwe jaar en de spanning tussen binnen- en buitenkant. Al snel kwam ik uit bij schoolboeken: het kaften wat iedere scholier jaarlijks moet doen. Een wat vervelende bezigheid, maar ook een symbolisch ritueel om het jaar mee te beginnen.'

Had je meer ideeën bij het thema ‘Omslag’?
'Ik had veel ideeën, maar het kaftpapier bleef hangen. Overigens was dat nergens te vinden! Ik had een heel sec ontwerp in mijn hoofd, dus wilde per se het kaftpapier vinden wat ik vroeger op de middelbare school ook heb gebruikt. Ik heb erg veel (web)winkels afgestruind; zonder succes. Uiteindelijk ging ik bij mijn vader op zolder kijken en lag er – je raadt het al – nog één rol roodbruin kaftpapier tussen mijn oude schoolspullen. Ik heb een oude VPRO Gids gekaft en een week lang van hot naar her gesleept, zodat ‘ie op en natuurlijke manier sleet.'

Wat vond jij de grootste omslag van afgelopen jaar?
'Er was ontzettend belangrijk politiek nieuws in 2016, wat in veel coverinzendingen is het teruggekomen. Trump met stip op één. Uiteindelijk koos ik toch voor nostalgie.'

de winnaar

Walter Jonker, de winnaar van de Cover -1-ontwerpwedstrijd, heeft het thema 'omslag' heel letterlijk genomen en de gids ingepakt in kaftpapier. In het dagelijks leven ontwerpt Walter meubels en designproducten: 'Techniek, experiment, onderzoek en innovatie nemen een belangrijke plaats in mijn werk in; ontwerpen met een hoog Willie Wortel-gehalte.'

Juryrapport Cover 1

Is het nu het omslag of de omslag? Je kunt er meer dan twee kanten mee op, en dat was natuurlijk precies de bedoeling. Of de overvloed aan mogelijkheden nu juist verlammend heeft gewerkt – keuzestress? – durven we niet te zeggen, maar een oogst van 175 inzendingen is vergeleken met de voorgaande jaren wat mager. Maar niet gewanhoopt, kwantiteit is geen vereiste bij een wedstrijd, kwaliteit moeten we hebben. En die was er, in verschillende categorieën, soorten en maten. Even tussendoor: ook onze vaste ontwerpers en illustratoren moesten wennen aan het nieuwe formaat omslag en de ‘uitdagingen’ die dat biedt. Is het een voor- én achterkant? Of een breedbeeld? Moeten de twee zijden met elkaar corresponderen of een vraag-en-antwoordspel met elkaar spelen? Alles kan, alles mag.

En dan was er nog de inhoudelijke vraag. Over welke omslag hebben we het hier eigenlijk? Politiek lag natuurlijk voor de hand, geen probleem voor wie naar de gele kuif van Trump greep, of de witte van Wilders. Al mag het van ons altijd wel een niveau hoger, zonder meteen van een Umwertung aller Werte te willen spreken, politici zijn tenslotte net zo houdbaar als de cover van een tijdschrift.

Naar de inzendingen. Wat trof ons? Met kop en schouders boven alles uit: het touwtje van Jan Terlouw. De oud-politicus raakte een snaar met zijn pleidooi in DWDD en bood en passant meer dan voldoende inspiratie voor een touwtjecover. Superactueel natuurlijk, maar, en nu gaan we even de diepte in, wat heeft dit met een omslag te maken? Tenzij je nostalgie als zodanig wil beschouwen. Maar dan moeten we helaas streng zijn. Vroeger was alles helemaal niet beter, en terug naar vroeger is geen omslag, maar achteruitgang. Thema voor volgend jaar misschien. Andere omslagen: Zwarte Piet, omslaghoekje, omslagdoekjes, zwart-wit, veel Verenigde Staten.

eervolle vermeldingen

Klik hieronder voor meer eervolle vermeldingen.

Waar ging het goed? Ruben Stellingwerf groef Nederland uit aarde en krijgt een eervolle vermelding voor uitvoering. Het ziet er fraai uit, goed beeld, maar hij is toch iets te lichtvaardig met het onderwerp omgegaan. De verzamelcover van Bella Donna Nag deed ons in eerste instantie denken aan een Hemafolder, en dat is positief bedoeld. De invulling per beeld, waarbij alles net even anders is dan je denkt, had ijzersterk kunnen werken. Maar om onduidelijke redenen werd het concept niet consequent doorgevoerd, en dat moet wel want dan heb je een cover, pardon omslag. Ook aardig: de Kerstman ingegraven in het zand. We houden van film, en deze referentie aan Planet of the Apes doet het dan ook goed. Mooi over de volle breedte, maar ook hier is de vraag, wat is de omslag, en bovendien het is Gids 1, Kerst is geweest.

Uiteindelijk vallen we dan toch voor de eenvoud. Voor een ontwerp waar verder niemand van u opkwam, en niet omdat u dat als ‘te simpel’ in de prullenbak deponeerde. Nee, je moet maar durven, Walter Jonker, de complete VPRO Gids inpakken in kaftpapier, toch dat vleugje nostalgie, het vertrouwde scheurtje bij de rug, en het handgeschreven etiket.  Hier is het omslag tegelijkertijd de omslag, met andere woorden, vorm en inhoud kunnen in deze cover één zijn. Gefeliciteerd Walter!

de jury:

Illustrator Erik Kriek, art-director Beate Wegloop en hoofdredacteur Hugo Blom.