Theatergezelschap Circus Treurdier komt met TreurTeeVee, waarin dolende personages hun weg proberen te vinden in een absurdistische wereld.

Circus Treurdier is een muziektheatergezelschap dat zich beweegt tussen toneel, kleinkunst en popmuziek. Ze maken melancholiek en vervreemdend muziektheater, zoals De Circus Treurdier Nachtmis en onlangs Spektakel X. Maar televisie heeft altijd getrokken, vertelt regisseur Joost van Hezik: ‘We werken in het theater vaak met het concept ‘Het Eeuwige Nachtcafé’. Dat past heel erg bij ons, omdat we heel verschillende makers zijn: acteurs en liedjesschrijvers, we maken comedy, cabaret, vertellen verhalen. Maar veel van onze nieuwe ideeën waren zo groots en gedetailleerd, dat je er filmisch tegenaan zou moeten kijken. Daarom hebben we TreurTeeVee ontwikkeld.’
De eerste twee afleveringen werden door het gezelschap zelf gecrowdfund en geproduceerd. ‘Met TreurTeeVee konden we de absurdistische, grimmige en melancholieke wereld uit het theater van details voorzien,’ zegt Van Hezik. ‘Sommige personages bestonden al in onze theatervoorstellingen, maar we hebben ook nieuwe bedacht. Zo is er de verhaallijn met de croissanterie. Die gaat over een man die iemand anders is dan hij eigenlijk wil zijn. Hij droomt ervan om schaakgrootmeester te zijn, maar heeft een croissant op zijn hoofd.’

'Hij droomt ervan om schaakgrootmeester te zijn, maar hij heeft een criossant op zijn hoofd' 

joost van hezik
De regisseur had geen doelgroep in zijn hoofd bij het maken, maar nu TreurTeeVee de wereld in gestuurd wordt, is hij wel benieuwd naar zijn publiek. ‘Is het begrijpelijk, niet saai, niet te incrowd, kom je erbij, kan je erin, daar houd ik me wel mee bezig als regisseur. Maar aan doelgroepen denk ik absoluut niet. Daarom is het ongelooflijk spannend dat het straks online staat. Ik ben heel benieuwd hoe mensen reageren.’
TreurTeeVee heeft nu twee thematisch opgezette afleveringen: een over seksualiteit en een over zelfhaat. Ze gaan op 11 november tegelijk in première op vpro.nl. Maar als het aan de makers ligt, blijft het daar niet bij.  Van Hezik: ‘We zouden graag een heel seizoen maken, en dan het liefst op de “echte” televisie. Dat is nodig, want iets als dit is er nu niet te zien. Er zijn shows, infotainment, series, maar dit is poëtisch en vervreemdend. Dat mist de televisie op dit moment, een tegenhanger.’

treurteevee-acteurs over hun personage

Peter van Rooijen (Uusbief)
‘Uusbief is ontstaan uit een personage in een van theatervoorstellingen, die dacht dat hij dommer was dan zijn vrienden. Het is een geïsoleerde, nederige man die bij alles wat hij denkt en voelt, van zichzelf denkt dat hij de enige is. Hij denkt dat hij abnormaal is, dat de rest het allemaal voor elkaar heeft en hij als enige maar wat aan loopt te modderen. Een echt treurdier: de dolende, vragende, zoekende mens. Van alle personages in onze wereld is hij dat het meest letterlijk. We zien hem in de metro staan en horen ondertussen wat hij denkt. Ik denk dat mensen zich in hem zouden kunnen herkennen. Je hoort hem dingen denken die we allemaal stiekem denken.

Uusbief (midden)

We bedenken de personages die we spelen over het algemeen zelf, dus hun eigenschappen komen voort uit onszelf, of uit de mensen die we kennen. Uusbief heeft een kutbaan, dat weet ik wel zeker. Zijn ouders zijn gescheiden, en hij zal ook wel gepest zijn, maar niet extreem. Hij is slecht met relaties, dat moet wel als je zo geïsoleerd bent. Ik denk ook dat hij porno kijkt. Als je eenzaam bent, ga je googelen in de duistere hoekjes. Hij zou ook in de criminaliteit terecht kunnen komen, maar dan wel per ongeluk. Hij is namelijk geen slecht mens, maar gewoon niet opgewassen tegen het leven.

Er zit niets in Uusbief dat niet in mij zit. Maar er zit ook niets in hem dat niet menselijk is. Alle twijfels en duistere kanten zitten in meerdere of mindere mate in alle mensen. Alle situaties in TreurTeeVee zijn een verdraaiing, vervreemding en duiding van onze alledaagse werkelijkheid. Volgens mij staat iedereen zo in de metro.’ 

Rita

Ellen Parren (Rita)
‘Ik speel Rita, de vleesgeworden seksuele fantasie van haar man. Hij wil haar volstoppen met vloeibaar vet en pas met haar vrijen als ze dik genoeg is. Zij is zo verliefd op haar man dat ze dat doet. We wilden iets doen met een feeder, maar het moest verder gaan dan alleen dat platte gegeven. Als je verder denkt, zou de scène kunnen gaan over de opofferingen die je maakt voor de liefde. En de rest van de aflevering over seksualiteit gaat daar ook over: het accepteren van je persoonlijke fantasie, het uitkomen voor je seksualiteit.

Het pak is prachtig gemaakt door Esmée Thomassen. Het is gemaakt van dun latex, met een vulling van drijvende vetbollen. Wij gaan wat verder dan een gewone fat suit, naar een meer abstracte vorm. Het idee was dat ik een ballon ben. Rita heeft net als de andere personages cartooneske trekken. Toch probeer ik er meer van te maken dan allen een vrouw in een dikmaakpak, het zou ook ontroerend en grappig moeten zijn.' 

'We hebben een hele nieuwe wereld gecreëerd, een treurdieriaanse vertaling van de echte wereld' 

ellen parren
Op televisie is zo’n scène nog veel beter uit te werken dan in het theater. Daar kun je veel meer met details werken en krijgen bepaalde aspecten van de vormgeving veel meer aandacht. Dat zie je bijvoorbeeld aan de kamer van Rita. Zelfs haar behang is dik, als je goed kijkt bestaat dat uit kussentjes. In het theater kun je zulke dingen niet doen, mensen op de achterste rij zien dat niet.
Ik speel ook een zangeres in een rolstoel, die het nummer ‘Donde esta afterparty’ zingt. Dat lied heb ik geschreven met onze muzikale leider Wilko Sterke. Het shockeert een beetje, en heeft een bepaalde weirdness die ik grappig vindt.

Met het maken van televisie ging een la van andere fantasieën open. We hebben een hele nieuwe wereld gecreëerd, een treurdieriaanse vertaling van de echte wereld. De kaders van die wereld zijn voor ons heel helder. Dat is de grote metropool, vol met melancholische, eenzame en opgewonden mensen, die een larger than life-vertaling zijn van onszelf. Binnen die kaders kunnen we helemaal losgaan.’ 

Jan-Paul Buijs (Frederik Kaak)
‘Frederik Kaak is een terugkerend personage bij Circus Treurdier. In onze voorstelling Kerst met Kaak is hij bijvoorbeeld de spil van het verhaal. Hij is een heel ijdele televisiepresentator, het was meteen duidelijk dat hij dus ook in TreurTeeVee te zien moest zijn. Kaak is gebaseerd op de televisiegrootheden uit de jaren negentig. Hij houdt een beetje het midden tussen Ivo Niehe en Willem Ruys. Dat soort grandeur, zoals van Ron Brandsteder en Jos Brink, bestaat eigenlijk niet meer op de hedendaagse telelvisie, en daarom is het ook een beetje vergane glorie. Zo’n ijdele lul is heel leuk om te spelen. Hij is een egocentrische klootzak, zonder dat hij dat zelf doorheeft. Omdat we al een aantal jaar samen theater maken, hebben we al een goed uitgewerkte ideeën en werkwijze om uit te putten. We hebben al veel creatieve processen achter de rug en weten wat onze stijl is en wat we willen.

De wijnhandelaar die zelf zijn grootste klant is, hebben we Prins Paars genoemd. Die naam komt niet in de serie voor, maar zo noemen wij hem. Hij is speciaal ontwikkeld voor TreurTeeVee. Drankgebruik is een heel interessant onderwerp. Waarom mensen drinken, hoe veel, of ze het stiekem doen of niet. In de wereld van TreurTeeVee is de slijterij een soort apotheek, waar mensen komen als het slecht met ze gaat. Als ze iets nodig hebben om te verdoven of te verzachten, is de fles het medicijn. Ik vind het heel absurd dat mensen als ze jarenlang heel veel drinken, echt paars worden. Dat kun je op televisie heel mooi laten zien. Onze toneelpersonages zijn meer op taal gebaseerd. De scènes in TreurTeeVee zijn een soort schilderijtjes. Ze zijn ook vormgegeven door de mensen waar we in het theater ook mee werken.’