Ken je dat gevoel dat je weet dat je iets weet, maar er net niet op kan komen?

Al sinds 1966 wordt er onderzoek gedaan naar dit zogenoemde tip-of-the-tongue-fenomeen. Inmiddels is bekend dat:

  • Ze universeel voorkomen;
  • Ze gemiddeld ongeveer eens per week voorkomen;
  • Met ouder worden de kans erop toeneemt;
  • Ze vooral voorkomen als het gaat om eigennamen;
  • Er vaak wel de eerste letter van het woord herinnerd wordt;
  • Er vaak ook gerelateerde woorden naar boven komen;
  • Ongeveer de helft van de gevallen tijdens de ervaring wordt opgelost;
  • Er soms (bijvoorbeeld in het Duits) het grammaticaal geslacht herinnerd wordt.

Ook is uit onderzoek gebleken dat TOT-ervaringen vaker voorkomen bij tweetaligen en verbazingwekkender nog: ze komen zelfs voor bij gebarentaal! (al wordt het daar ‘Tip-of-the-finger’ genoemd).

labyrint: de man zonder geheugen

Labyrint gaat zondag ook over een ernstiger geval van geheugenverlies. In 1953 onderging de 27-jarige Henry Molaison een experimentele hersenoperatie. In een poging zijn epileptische aanvallen te verminderen werd een klein stukje van zijn hersenen weggehaald. De aanvallen verdwenen, maar onverwacht trad er ook een ander effect op: Henry kon geen nieuwe herinneringen meer vormen.

Voor Henry was dit een verschrikking, maar voor de wetenschap allerminst. H.M. groeide uit tot het bekendste en meest onderzochte geval in de wetenschappelijke literatuur over het geheugen.