Nieuw onderdeel van de Dutch Design Week is de Louis Kalff-lezing. Industrieel ontwerper sinds begin jaren zeventig Frans de la Haye zal verhalen over zijn werk en het thema ‘cradle to cradle’.

Frans de la Haye: ‘Ik ben niet zo’n liefhebber van interviews en optredens, die dingen kosten voorbereidingstijd. Maar voor het Louis Kalff Instituut, het erfgoedcentrum industriële vormgeving in Eindhoven, maak ik een uitzondering. Misschien hebben mensen iets aan wat ik zeg; kunnen ze zich ertegen afzetten of het gebruiken als startblok.’

Vrijwel iedereen in Nederland kent uw werk – bedden (Auronde van Auping), pompstations (Shell), bureaustoelen (Ahrend) – maar uw naam is buiten de ontwerpwereld nagenoeg onbekend. Het lot van de ontwerper?
‘Dat is juist een voorrecht. Er is me wel eens gezegd dat ik meer de publiciteit zou moeten zoeken, dan zou ik mijn tarieven kunnen verhogen. Maar ik ben liever aan het werk dan dat ik optreed in programma’s.’
 
Werken van uw hand variëren van de spanfiets en postboy tot een tafel met wielen en windturbines. Heeft u een favoriet?
‘Ik ben blij dat het me gelukt is om vloeistofdichte bestrating voor benzinestations te ontwerpen. Ik werk meestal op eigen initiatief en geef mezelf ieder jaar een opdracht. Op een dag morste ik diesel op mijn schoenen tijdens het tanken. Toen ik om me heen keek realiseerde ik me hoeveel lekkage daar eigenlijk was, hoeveel miljoenen liters brandstof er jaarlijks in het grondwater terechtkomen. Het octrooi voor mijn oplossing daarvoor heb ik laten verlopen zodat het zonder obstakels voor iedereen beschikbaar werd. Zakelijk gezien niet het slimste dat ik kon doen, maar dat maakte me niet uit, het is dan ook precies gegaan zoals ik wilde: nu ligt die bestrating overal ter wereld.’

Eer van uw werk?
‘Eer? Dat is voor mij geen issue. Het is gewoon zo dat in de maatschappij alle mensen een bepaalde rol te vervullen hebben, dit is kennelijk de mijne en ik ben dankbaar voor het talent dat ik blijkbaar heb. Het is meer een cadeau dat ik gekregen heb, ik zie niet wat dat met eer te maken zou hebben.’

Behalve over uw werk tot nu toe zult u tijdens de lezing spreken over ‘cradle to cradle’: het ontwerpen van producten die volledig recyclebaar zijn.
‘Ja, daar ga ik wat kanttekeningen bij zetten. Want een lange levensduur van een product levert een veel grotere bijdrage aan de vragen en problemen met betrekking tot energie en grondstoffen dan het recyclen ervan. Bovendien gaat er daarbij altijd iets van de kwaliteit van het materiaal verloren, je werkt daarna immers met een tweede of latere generatie. Ook maakt het je eerder afhankelijk van afvalverwerkingsbedrijven dan van hoe iets in elkaar gezet wordt.
Van het begin af aan ben ik geïnteresseerd geweest in het ontwerpen van spullen die ook tien jaar en langer na aanschaf nog in de kamer kunnen staan zonder dat ze iemand gaan irriteren. Dat is mijn hoogst haalbare doel.’
 
Het bed Auronde dat u in 1973 voor Auping ontwierp en waarvan er sindsdien meer dan een miljoen verkocht zijn, kreeg onlangs het Cradle to Cradle Basis certificaat.
‘Ze wilden een ledikant, zoals toen gebruikelijk was, ik kwam met iets heel anders, een kostbaar product in een tijd waarin de wereld uit gelamineerd spaanplaat bestond. Het was moeilijk om het gerealiseerd te krijgen. Ontwerpen ontstaan bij mij uit een eigen behoefte, ik wilde in zo’n soort bed slapen, dus moest ik zorgen dat het er kwam.’
 
Is niet alles er al?
‘In functioneel opzicht zou je dat misschien zeggen ja, een bed blijft immers een bed, een tafel een tafel. Maar in vormgevingsopzicht kan de ontwikkeling ongelimiteerd verder gaan. De maatschappij beweegt op sociaal, economisch en technologisch gebied, daardoor ontstaan er overal nieuwe materiële en functionele behoeften en mogelijkheden. Een snellere trein, een ander station, alles verandert dan mee.’ 
 
Louis Kalff-lezing, Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, 23 oktober, 15.30 uur