de media hebben het gedaan

Argos TV: Medialogica
NL 2, 23.00u

Eén verjaardagsfeest op Facebook, duizenden ‘feestende’ jongeren en bijna een miljoen aan schade. Het ‘Project X’ feest in Haren liep geheel uit de hand. Camera’s registreerden de rellen zodat heel Nederland er live getuige van kon zijn. Want het is toch nieuws?

Maar in hoeverre droegen de media er zelf aan bij dat de grimmige sfeer in het Groningse dorp ontstond? Gooien aanwezige camera’s, reporters en satellietwagens olie op het vuur? En wat is de verantwoordelijkheid van de journalist als te midden van relschoppers het nieuws wordt gemaakt?

In Argos TV een reconstructie van het feest, waar journalisten onderdeel werden van de werkelijkheid die zij versloegen. En een terugblik naar eerdere rellen waarbij de media hun rol van waarnemer breed opvatten. Ook in het verleden kregen media de schuld van het uit de hand lopen van een situatie. Voor het eerst vertellen Hanneke Groenteman (radiopresentator tijdens de Kroningsrellen in 1980) en Mart Smeets (verslaggever in Kerkrade in 1990 waarbij voetbalsupporters slaags raakten) over hun ervaringen bij het maken van nieuws tussen relschoppers. 

Het is 1980. Beatrix wordt gekroond en Amsterdam verandert in een oorlogsgebied wanneer krakers gaan rellen. Hanneke Groentenman doet verslag voor de radio. Heeft zij de rellers in retrospectief opgejut met haar journalistiek?

Terug naar Haren, 2012. Heeft de NOS het nieuws van de rellen keurig bericht of (mede) zelf veroorzaakt? Verslaggever Jeroen Wollaars reageert in Pauw & Witteman op de rol van de media bij het hele gebeuren. Waren er wel rellen geweest als hij 's middags met zijn cameraman gewoon naar huis was gegaan?

Wollaars reageert verder op de rol van de media bij de uit de hand gelopen situatie in Haren in een geschreven stuk op weblog De Nieuwe Reporter.

Mediadeskundigen Jan van Dijk, Lidwien van de Wijngaert en Sanne ten Tije van de Universiteit Twente onderzochten voor de Onderzoekscommissie ‘Project X’ Haren, onder leiding van Job Cohen, de rol van de media bij het uit de hand gelopen verjaardagsfeestje. Lees hier hun rapporten.

Het rapport heet YOLO: You Only Live Once. De reden voor jongeren om naar Haren te gaan was vooral omdat daar iets spannende gebeurde. 'Iets nieuws, iets waar je bij moest zijn.'

Het geweld in Haren werd volgens Cohen niet veroorzaakt door hooligans. 'De trigger was het verschijnen van de ME.' De politie was slecht voorbereid, de communicatie-apparatuur faalde en de burgemeester van Haren nam de rellen te laat serieus. De autoriteiten hadden geen greep op de gebeurtenissen in Haren en hadden ook geen goede strategie ontwikkeld.