Fútbol en Chola wonen om en rond het skatepark Los Reyes in de Chileense hoofdstad Santiago. De een lijkt een zwarte labrador, de ander is een hond die eruitziet als een stoffig, donker leeuwtje met een soort manen overal, behalve rond z’n kop. Ze slapen op het gras, vinden verkoeling onder de gemeentesproeier, huilen mee met ambulancesirenes, jagen achter ezels, politiepaarden en andere interessante passanten aan. Niet steeds samen, wel voortdurend in elkaars buurt.
Zowel 'Los Reyes' als 'Buddy' gaat over honden. Maar hun bestaan, in Chili respectievelijk Nederland, verschilt als dag en nacht: ze zijn zwervend eigen baas of leven juist volledig in dienst van mensen.
vrij spel
Wat Fútbol en Chola het liefst doen, is spelen. Bij voorkeur met een bal, groot of klein. Die kun je namelijk van een van de verhogingen van de skatebaan laten rollen, om blaffend te wachten tot iemand ’m weer omhoog gooit. En weer. En weer.
Hoe de twee daar terechtgekomen zijn en wie ze te eten geeft (want ze zijn niet mager), blijft een geheim in Los Reyes. Zelfs hun namen worden niet genoemd, behalve aan het eind, tijdens de aftiteling. Deze documentaire van regisseursduo Bettina Perut (Italië, 1970, woont sinds 1974 in Chili) en Iván Osnovikoff (Chili, 1966) toont simpelweg momentopnamen van hoe dit duo z’n dagen en nachten slijt. En hoewel met name de ‘leeuw’ geen gezonde indruk maakt, is het de vraag of het bestaan van Fútbol en Chola wel zo slecht is. Ze zijn van zichzelf, hebben elkaar en op straat gebeurt altijd wel wat. Dat is andere koek dan een paar uitlaatrondjes per etmaal aan een riem.
Aan de hondenbelevenissen in beeld zijn her en der geluidsfragmenten toegevoegd van conversaties gevoerd door de plaatselijke jeugd. Hun levens gaan duidelijk niet over rozen. De een is door z’n oma het huis uitgezet, de ander werd door zijn moeder betrapt op dealen, de volgende viel in de klas stoned in slaap.
Een enkeling zegt wel te willen veranderen, maar hoe doe je dat? Eerst nog maar even wat roken.
In het goed geoutilleerde, met graffiti bekladde skatepark, op internet bij de beste 25 van de wereld genoemd, zal in de bowls en quarterpipes toch ook regelmatig geoefend worden door ambitieuze jongeren. Maar daar merken we in Los Reyes weinig van, het lijkt een vrij uitgestorven en troosteloze plek, vooral ’s avonds. Een stadsrand voor verschoppelingen. Gelukkig wordt het elke keer weer licht. Waar is de bal?
baas boven baas
In tegenstelling tot het vrije en misschien soms desolate leven van de Chileense Fútbol en Chola, zien we in Buddy juist honden die veel aan het werk zijn. Gelauwerd regisseuse Heddy Honigmann (Lima, 1951) volgde in Nederland Kaiko, Missy, Kay, Mister, Utah en Makker. En hun bazen, die voor hun bewegingsvrijheid en gevoel van veiligheid van hen afhankelijk zijn.
Mister geeft rugdekking aan de uit oorlogsgebieden getraumatiseerd teruggekeerde militair Trevor, zodat die rustig buiten op een bankje kan zitten zonder de hele tijd achterom te hoeven kijken. Kaiko helpt de krachteloze Erna bij het uittrekken van haar kleren; Utah krijgt de jonge, autistische Zeb wél zonder ruzie achter zijn spelcomputer vandaan, in tegenstelling tot diens moeder. Missy gaat met slechtziende Hans uit wandelen; Makker laat zijn 86-jarige blinde bazin zelfs rennen. En Kay piept wanneer er bij Annebel, zittend in haar rolstoel, bloed wordt afgenomen. ‘Hij is bang voor naalden,’ verklaart de stoere meid, die haar viervoeter een extra ledemaat noemt. Soms leest hij zelfs haar gedachten en komt dan voor er een commando gegeven is alvast met de inhaler aanlopen.
Talloze honden die gewoon als huisdier gehouden worden, brengen grote delen van de dag in hun eentje door; thuis wachtend tot de roedel weer compleet is. Hulphonden daarentegen staan vrijwel permanent in nauwe verbinding met hun lievelingsmens. Hun werkzaamheden verrichten ze met plezier; veel van de handige dingen die ze kunnen, lijken op natuurlijk gedrag of spelletjes. Papier uit de printer pakken en apporteren, aan een mouw trekken om iemand uit een stoel te krijgen, boodschappen op de lopende band voor de kassa leggen.
De verhouding tussen beide partijen is innig en liefdevol, trouw en aandacht blijken uit elke hondenblik, geduld en bereidheid lijken eindeloos. Buddy is een film die in alle rust overtuigend aantoont hoe waardevol, voor alle betrokkenen, deze voorziening is. (‘Zonder Mister hadden wij geen relatie meer,’ zegt de vrouw van Trevor.) En hoe bijzonder en intiem de band tussen mens en dier kan zijn. (‘Het is een openbaring dat je je aan een hond kunt overgeven,’ aldus Hans.)
Natuurlijk hebben ook de werkhonden vrije tijd. Dan gaat hun jasje uit en kunnen ze even lekker luieren. Bij voorkeur in de armen van hun baas.