De koningin blijkt een She-Wolf

Lessons in Love and Violence – dat is nog eens een binnenkomer als operatitel. Geweld en politieke onrust zijn van alle tijden, maar de laatste jaren nemen ze wel verdraaid groteske vormen aan. Zelfs Shakespeare zou er zijn handen vol aan hebben. Deze maffe wereld kraakt en schudt in zijn voegen. De Britse componist George Benjamin en zijn vaste librettist Martin Crimp hadden kortom geen doeltreffende titel kunnen kiezen voor hun derde samenwerking. ‘Met Lessons in Love and Violence zitten we de Zeitgeist inderdaad op de hielen,’ erkent Benjamin. ‘Maar vijf jaar geleden, toen we de opera voor het eerst in de steigers zetten, hadden we niet kunnen bevroeden wat er op politiek vlak allemaal zou gebeuren.’

Toeval of niet, Benjamins derde opera krijgt er een onontkoombare lading door. De Nationale Opera en het Holland Festival sloegen de handen ineen om deze opera in huis te halen, en het Holland Festival bombardeerde George Benjamin meteen tot festivalcomponist. Het oeuvre van de 58-jarige Brit begint indrukwekkende proporties aan te nemen. Niet eens zozeer vanwege de hoeveelheid werken, maar eerder qua emotioneel en compositorisch gewicht. Benjamins Frans aandoende sensuele klanktaal vol verzadigd coloriet, zinderende timbres en innerlijke dramatiek is overduidelijk geknipt voor opera. Het is extatische gevoelsmuziek waar oud-leraar Olivier Messiaen goedkeurend naar had geluisterd. Als zestienjarige groeide wonderkind Benjamin rap uit tot lievelingsleerling van de Franse meester. Benjamin bestormde op briljante wijze de moderne muziekbastions en werkte al vroeg samen met iconen als Pierre Boulez. Uiteindelijk zou Engelands grootste muziekbelofte zijn ware lotsbestemming in de wereld van de opera vinden.

Na de opera’s Into the Little Hill en Written on Skin weten Benjamin en Crimp wat ze aan elkaar hebben. Vijf jaar werkte het duo aan hun derde opus. ‘Net als bij Written on Skin heb ik tweeënhalf jaar aan een stuk doorgecomponeerd. Een grote klus, maar Crimp is zoals altijd de ideale, artistiek onkreukbare werkpartner gebleken. Zijn stijl is pure magie: zo economisch en gecomprimeerd. Ideaal voor mijn muziek. Ik word zo getroffen door de vreemdheid van zijn taal. Hij gebruikt eenvoudige, glasheldere woorden, die wereldvreemde atmosferen oproepen.’

Lessons in Love and Violence wordt een heel ander operabeestje dan Written on Skin. Het goedkoop herhalen van een succes is een gotspe voor het tweetal. ‘We wilden iets totaal nieuws creëren. Written on Skin heeft een meer gewichtloze kwaliteit, terwijl bij Lessons sowieso de ligging van de stemmen al lager is. Zo zijn er meer mannelijke stemmen waaronder drie baritons. Lessons heeft een veel actiever karakter met veel meer noten. De scènes duren ook langer, soms zelfs twintig minuten,’ merkt Benjamin op. De opera ging in mei in wereldpremière bij de Royal Opera House Londen.

Met grote zorgvuldigheid is de cast van acht solisten gekozen. ‘Ik wil weten voor welke stemmen ik schrijf. Ik moet hun specifieke geluid helder voor de geest hebben. Dat helpt me bij het componeren.’ Hoofdrollen zijn weggelegd voor de Franse bariton Stéphane Degout als de koning en de Nederlands-Canadese sopraan Barbara Hannigan als Isabella. Hannigan keert terug naar haar eerdere glansrol in Written on Skin. ‘Zij is buitengewoon. De controle die ze heeft over haar stem is indrukwekkend. Daarnaast is ze een krachtige podiumpersoonlijkheid. Er is eigenlijk niets wat ze niet kan doen,’ zegt Benjamin lovend.