Gamers veroveren de theaterbühne. Componist en ontwerper David Kanaga gaat de uitdaging aan met zijn wonderlijke hondenopera Oikospiel.

Een gameparadijs vol met hardwerkende honden die een duurzamere toekomst voor ons willen veiligstellen. Ondertussen ploetert het nijvere hondenpak aan een opera-adaptatie van Laurence Sternes klassieke roman Tristram Shandy. In deze totaal doorgedraaide, unieke droomwereld kun je heerlijk kunt ronddwalen. Opera’s noemt de Amerikaanse gameontwerper en componist David Kanaga zijn maatschappijbewuste, caleidoscopische computergames. Met zijn game annex hondenopera Oikospiel Book I brak hij vorig jaar definitief door. Daarvoor werkte hij met andere ontwerpers aan landschappelijke, natuurbewuste fantasiegames als Proteus en Panoramical.

Met Oikospiel realiseerde hij voor het eerst van begin tot eind zijn eigen game: een duizelingwekkend computerspel dat hij tijdens het Holland Festival naar een nieuwe dimensie tilt. Met de wereldpremière van Oikospiel Book II: Heat Cantata vertaalt hij de absurdistische gamewereld in een theatrale setting.

Het Amsterdamse experimentele muziekensemble Maze en vocalisten Claron McFadden en Mattijs van de Woerd gaan samen met Kanaga de wonderlijke reis aan. ‘Ik had al meteen het idee om verschillende versies van Oikospiel te realiseren,’ legt Kanaga uit. ‘Het plan om uitvoerenden live te confronteren met mijn computergame is ontzettend spannend voor me. Terwijl Book I vooral een episch spel is, zal de opera Book II een veel huiselijker gevoel uitstralen.’ Kanaga heeft niets op met van die groots opgezette, symfonische game-avonden. ‘Ik kies voor een intiemere aanpak, waarin weer ruimte is voor spel en experiment.’ De honden duiken ook weer op, verzekert hij. ‘Honden zijn loyaal, lief en ontzettend aanhankelijk. Meer dan bij mensen roepen honden meteen sympathie en sentiment op. De huiselijke, door honden bevolkte doeken van de Vlaamse schilder Jan Brueghel de Oude vormden een grote inspiratiebron voor het design.’

Oikospiel Book II: Heat Cantata

David Kanaga

Muziekgebouw Amsterdam

Zondag 24 juni 15.00 uur

► Meer info

Dear Esther

Jessica Curry, The Chinese Room

Muziekgebouw Amsterdam

Zondag 24 juni 20.30 uur

► Meer info

Ecologie

Oikos is Oudgrieks voor huis en huishouding; een woord dat ten grondslag ligt aan termen als ecologie en economie, zegt Kanaga. In zijn games verwijst hij onderhuids naar de verslechterde ecologische toestand van de wereld. ‘Een tijdje leefde ik in een tunnelvisie, en bekommerde ik me er niet zo om. Maar vier jaar terug las ik verontrustende rapporten van de Intergovernmental Panel on Climate Change. Die kwamen hard aan. Het klimaatveranderingsprobleem is echt enorm. Mijn focus moest ik wel hierop richten.’

Met Oikospiel zet hij een zelfbewuste en een tikkeltje excentrieke stap in de goede richting. David Kanaga is een geïnspireerd en soms onnavolgbaar verteller. De fascinatie voor Laurence Sternes wereldberoemde roman is begrijpelijk. Zoals de levensgeschiedenis van hoofdpersoon Tristram Shandy aanvoelt als een omgevallen boekenkast vol filosofische bespiegelingen en curieuze terzijdes, zo kwikzilverig schiet de in Oakland bivakkerende Kanaga zelf langs allerlei opborrelende ideeën. Hij begon als componist, maar kwam er op de muziekopleiding achter dat de filmwereld en met name games hem meer lagen. ‘Op de universiteit nam mijn loopbaan in computergames een ware vlucht. Dit pad ben ik blijven volgen.’

David Kanaga: ‘De huiselijke, door honden bevolkte doeken van de Vlaamse schilder Jan Brueghel de Oude vormden een grote inspiratiebron voor Oikospiels design.’

Metier

Muziek componeren voor computergames is een bijzonder metier, aldus Kanaga. ‘Ik vergelijk het met het schrijven voor een piano die geen geluid kan maken. De klanken hoor je niet, maar je herkent wel de logica van bijvoorbeeld de zwarte en witte toetsen. De regels van een game ontdek ik spelenderwijs aan de hand van mijn composities. Gedurende het schrijfproces geef ik muzikale uitdrukkingskracht aan die gameregels en dring ik door in die wereld.’

Kanaga’s elektronische gamemuziek is een curieuze mix van vervormde popcollages, filmische ambient en kitscherige elektronica. De goede luisteraar hoort zelfs een mashup van Céline Dion voorbijdrijven. Het is ontwapenende, naïeve elektronica in de beste traditie van muziekpioniers als Oneohtrix Point Never en Jim O’Rourke. Tijdens Oikospiel Book II: Heat Cantata krijgt Kanaga ruggensteun van muziekensemble Maze, dat gespecialiseerd is in experimentele, open partituren. De muziek uit de game flitst zeker voorbij, maar Kanaga heeft voor de gelegenheid een nieuwe partituur geschreven. ‘Die is deels volledig uitgeschreven, maar ik bied de musici ook volop de ruimte om te improviseren. De twee zangsolisten krijgen veel ritmische vrijheid, waarbij het libretto voor iedereen is te volgen op het gamescherm. En ja, wie zijn oren spitst, hoort ergens nog Céline Dion opdoemen.’

Tweeluik met Dear Esther

Het Holland Festival ontsluit de muzikale wereld van de moderne computergame met een eenmalig tweeluik. Kanaga’s hondenopera wordt op dezelfde dag opgevoerd als een muziekuitvoering bij de geliefde computergame Dear Esther. In dit in 2012 door gamestudio The Chinese Room ontwikkelde spel staan de sfeer, de muziek en de rustgevende filmische ervaring centraal. Op een kalm tempo ontsluiert de gamer de geheimen van een mysterieus eiland in de Hebriden. De Britse componiste Jessica Curry schreef de melancholische score bij deze bekroonde game. De muziek wordt live vertolkt door een kamermuziekensemble onder leiding van pianist/dirigent Iain Farrington, terwijl gamer/publicist Thomas McMullan en verteller Oliver Dimsdale het publiek door het magische domein van Dear Esther voeren.