De kunst van het combineren

Een van de ambassadeursposten van Dutch Design Week 2019 wordt bezet door het kunstenaarskoppel Lonneke Gordijn en Ralph Nauta, werkend onder de naam Studio Drift – en dat is inmiddels een naam met internationale allure. Nauta: 'En dus is het belangrijk om iets terug te geven aan de Dutch Design Week. We hebben erg veel aan ze te danken – het begin van onze carrière eigenlijk.

' Het was de eerste plek waar we een expositie hadden na de Design Academy, zonder te weten wat de designwereld inhoudt, laat staan de kunstwereld. Met de relaties die we daar hebben opgebouwd konden we naar Milaan en zo verder. Nu is het onze beurt om in gesprek te gaan met jonge ontwerpers en nieuw talent in contact te brengen met onze relaties. In het verleden hebben wij net zo goed steun gehad van grote namen, mensen als Marcel Wanders, die hun kennis van het vak met je delen terwijl je denkt: waarom zou je ons helpen?'

Dat is een retorische vraag, maar al na een paar klikken op studiodrift.com licht het antwoord op: kwaliteit. Op de site wordt het werk met veel fraaie foto's en filmpjes weergegeven. De kunst- en designleek zou met name Fragile Future kunnen herkennen. Dit lichtspinsel haalde in juli van dit jaar de media toen het gerenoveerde Paleis Huis ten Bosch aan het publiek werd gepresenteerd. Daar zweeft het in een zaal. Ceci n'est pas une pipe. Dit is geen lamp.

Het is ook geen representatie van een lamp, het is een sculptuur. Nauta: 'Ik heb nog nooit een lamp gemaakt, of wat voor object dan ook, met een andere functie dan het vertellen van een verhaal. Het gaat niet om het ding zelf. Lonneke en ik zijn kunstenaars. We hebben een designopleiding gevolgd om materialen en productieprocessen te snappen en daardoor zijn we kunstenaars die ook daadwerkelijk iets kúnnen.'

Fragile Future bestaat uit echte, met de hand geplukte paardenbloemen waarvan de zaadjes stuk voor stuk aan ledlampjes zijn geplakt. Het is een goed voorbeeld van het werk van Studio Drift, waarin de relatie tussen natuur, mens en technologie en sleutelrol speelt.

Met een omschrijving als hierboven kun je nog alle kanten op, maar het werk van Studio Drift spreekt meer dan boekdelen. De samenwerking tussen Gordijn en Nauta is een samensmelting van karakters, interesses en emoties. Nauta was in zijn jongensjaren hevig geïnteresseerd in gadgets en techniek, terwijl Gordijn als meisje het liefst in het gras lag te kijken naar bloemen en mieren.

Ze zijn hun kinderlijke obsessies niet 'ontgroeid' maar er juist in gegroeid, in hun volwassen kunst uit zich de verdieping ervan. Hun obsessies zijn met elkaar vergroeid geraakt en er zit liefde in hun werk – dat klinkt zoetsappig maar is het niet.

Nauta: 'Toen we elkaar in 1999 leerden kennen, praatten we voortdurend over onze interesses en kregen we door dat mijn sciencefiction en haar natuurwereld helemaal niet zo ver uit elkaar lagen. Ons werk gaat natuurlijk ook over het bij elkaar komen van twee persoonlijkheden en twee energieën, een mannelijke en een vrouwelijke.

'De kracht ligt niet in confrontatie maar in het besef dat je ze beide nodig hebt – letterlijk – om nieuw leven te creëren. De verbinding tussen natuur en techniek in ons werk komt puur uit onze kindertijd. De meeste mensen vergeten hun kinderlijke obsessies wanneer ze zich voegen naar wat ze denken dat het leven van ze verlangt. Maar als je alleen al ziet hoe kinderen ons werk bekijken – dat zijn onze belangrijkste kunstcritici.

'Als een kind naar een van Lonnekes paardenbloemen kijkt, dan is het: "Hé, een echte paardenbloem." Terwijl volwassenen zeggen: "Dat lijkt wel héél erg op een echte paardenbloem, dat moet wel nep zijn." Ook nadat ik ze drie keer heb verteld dat het een echte is. Zo gewend zijn ze geraakt aan het denken vanuit de illusie.'

Intrigerend aan het werk van Studio Drift is ook de onwaarschijnlijke brug die wordt geslagen tussen cutting-edge technology en nostalgie. Neem de serie Materialism, een soort antiproductie-productie. Voorwerpen – een Volkswagen Kever, een Nokia 3210 – worden ontleed en de gebruikte hoeveelheden grondstoffen belanden in nette blokjes bij elkaar. Daarachter schemert ook een verlangen naar de helderheid van uitstervende apparaten waaraan je nog kon zien wat ze waren en hoe ze werkten.

Maar goed, deze Design Week draait om de toekomst. Wordt die fantastisch? Nauta: 'Dat hangt ervan af. Er wordt eindeloos veel geluld en zo weinig gedaan. We weten al dertig jaar dat het Amazonegebied ernstig wordt aangetast. De oude generatie moet oprotten, met al hun connecties en persoonlijke belangen. We hebben kinderlijke naïviteit en kracht nodig, zie Greta Thunberg. Er zijn kansen, maar die moeten wel benut worden.

'Van Lonneke heb ik geleerd dat je ook heel positief kunt zijn in kunst. Dat is lastig, want de lijn naar kitsch is natuurlijk zo gelegd. Je ziet dan ook dat veel kunstenaars zich op negatieve dingen richten. Maar ja, rijke mensen hangen die kunst thuis aan de muur en de negatieve reflectie nemen ze toch mee naar de board meeting. Ze kunnen misschien beter iets positiefs aan de muur hebben.'

Studio Drift werd in 2007 opgericht en heeft sindsdien in rap tempo enorme stappen gemaakt. Met zevenmijlslaarzen de wereld in, lijkt het wel. Het duo heeft een indrukwekkende lijst projecten uitgevoerd en exposeerde in de belangrijkste musea en tijdens de grootse manifestaties – van New York tot Venetië en verder.

Nauta noemt als een van de hoogtepunten het Burning Man Festival, vorig jaar september, toen hun dronewerk Franchise Freedom boven de Black Rock Desert van Nevada schitterde. Studio Drift is nu een organisatie met vijftig medewerkers en wordt vertegenwoordigd door Pace Gallery, een van de grootste galeries ter wereld en medeverantwoordelijk voor de carrières van kunstenaars als Rothko, Calden en Lichtenstein.

Heeft de gerenommeerde kunstenaar alvast een tip voor de jonge designer? Nauta: 'Ik zou ze willen aanraden wat meer naar kunstbeurzen te gaan in plaats van in dat designwereldje te blijven hangen. Dat ze kijken of ze in Venetië een expositie kunnen maken.'