Voor de derde aflevering van Grensland ging Jelle naar Kazachstan, het op acht na grootste land ter wereld dat de meeste mensen eigenlijk alleen kennen van de film Borat. Te gast op deze avond was Madina Bulegenova uit Kazachstan, nu woonachtig in Amsterdam, die een positieve toevoeging gaf aan de aflevering. Achteraf praatten we hierover na aan de bar.

weggegooide scene

De fles wodka kon dit keer blijven staan om de avond in Podium Mozaïek in Amsterdam op gang te krijgen. Vanaf het moment dat Lotje IJzermans, eindredacteur van Nooit Meer Slapen, en Jelle aan de zogenaamde keukentafel gingen zitten, komt er interessante achtergrondinformatie bij de aflevering over Kazachstan naar voren. Jelle vertelt over een waardevolle scene die weggegooid moest worden. Na een interview te hebben gedaan met een groep jongens die vinden dat noord-Kazachstan zich zou moeten afzonderen van Rusland, vragen Jelle en de filmcrew zich sterk af of deze jongens dit oprecht dachten. Stonden deze jongens wel echt achter wat ze hier zeiden of was dit een gepromoot praatje voor het Westen? Naast het feit dat ze soms ongeloofwaardige dingen zeiden, was het voor Jelle duidelijk toen hij het huis van een jongen die vrijgezel zei te zijn: 'Het huis zag er helemaal niet uit als een vrijgezellenhuis, er stond een fruitmand!'

Na de aflevering schuift ook Madina Bulegenova aan. Ze is geboren en getogen in Kazachstan en heeft daarna Internationaal Recht gestudeerd in Moskou. Nu woont ze in Amsterdam met haar Nederlandse man en, zo moest Jelle achteraf nog even vermelden, is ze op zoek naar werk.

gesprekken achteraf

Zhanel heeft ongeveer de helft van haar leven in Kazachstan gewoond en woont net als Madina nu ook hier met haar Nederlandse man. Ze was over het algemeen positief over hoe deze avond ‘haar’ land neerzette. ‘Deze aflevering was heel nuttig. Het schetst een beeld van Kazachstan onafhankelijk van Borat en het bespreekt ook gevoelige onderwerpen, zoals de atoomexplosies. Het is belangrijk dat mensen hier ook van weten.’

Ineke, de schoonmoeder van Madina, kende zelf de kant van Kazachstan die in deze aflevering werd geschetst nog niet. Ze kon zich voorstellen dat het niet makkelijk is voor Madina, die zelf altijd zo positief is over haar geboorteland, om te reageren op sommige negatieve beelden van Kazachstan. ‘Het is alsof een Kazachstaanse filmploeg in Nederland de Schilderswijk komt filmen en dat jij daarover bevraagd wordt.’

Jurjen, Marius en Stefanie spraken na afloop met verbazing over de positieve mentaliteit van de Kazachen, met name die van Madina. Ze zijn verrast om het verschil met de Westerse kijk op de moeilijkheden daar te zien. Stefanie concludeert: ‘Net als de man die ingenieur was en nu vijftig schapen had. Dat wordt door Nederlandse journalisten misschien gezien als een achteruigang, terwijl Madina ons erop wees dat die man toch gewoon blij is.’ Alledrie zijn ze ervan overtuigd dat dit niet is omdat Madina de moeilijkheden in Kazachstan nu per se positief wil brengen, maar omdat ze dit echt positief ziet.

Jelle over televisie-journalistiek

Al in het gesprek vóór de aflevering sprak Jelle met Lotje IJzermans over het vreemde aan televisie-journalistiek. Daar liet hij weten dat je eigenlijk gedwongen bent de werkelijkheid te vereenvoudigen met televisie. ‘Er is heel weinig tijd en het moet ook visueel aantrekkelijk zijn.’ Ook geeft hij toe dat hij het af en toe mist om stukken te schrijven, zoals hij hiervoor deed. Waar je daar een hele avond met iemand uitgebreid kon praten, heb je nu een kwartier vanaf het moment dat de camera loopt. Als ik Jelle na afloop over de avond spreek, zegt hij ook dat is wat een avond als deze interessant maakt. ‘Onderwerpen als welke richting Kazachstan opgaat en wat er gaat gebeuren als Nazarbajev dood is, zijn heel interessant en zijn typisch onderwerpen waar de uitzending te kort voor is om aandacht aan te besteden. Juist zo’n avond leent zich daarvoor.’