---------------------------------------------------
De muur (VARA)
NPO 2, 21.05-22.00 uur
---------------------------------------------------
Het heeft iets paradoxaals, peace walls: muren die vrede brengen door mensen uit elkaar te houden. In en rond Belfast heb je er precies 99, die de katholieke en protestante gemeenschappen gescheiden houden. Met succes, want zelfs de tour guide steekt niet over. ‘Mensen daar dragen allemaal dezelfde voetbalshirtjes, maar durven niet eens bij elkaar in de wijk te komen,’ merkte Menno Bentveld al verbaasd op bij radioprogramma Nieuws BV.
Bentveld presenteert vanaf vanavond De muur, een zesdelige serie over de vele scheidingswanden in de wereld. Te beginnen dus in Noord-Ierland. ‘Er zijn daar ijzeren poorten in de muren, die gaan om negen uur open. Dan komt een man langs met sleutels en om drie uur ’s middags gaan ze weer dicht, want anders slaan ze elkaar de hersens in. Tenminste, daar zijn ze dan bang voor.’ Ergens wel terecht, want het gebied is sinds het gooien van de eerste steen in 1969, toen The Troubles escaleerden, een groot kruitvat.
De muren – aanvankelijk van hout en prikkeldraad – zijn met de jaren (en de aanhoudende rellen en aanslagen) alleen maar groter, sterker en hoger geworden. Hoewel in 1998 de vrede werd getekend vliegt er ook nu nog geregeld een steen over de omheining. Maar is dat nog uit haat en nijd, of simpelweg uit angst en onbegrip? Of erger nog: uit gewoonte? Bentveld arriveert in de week van de Oranjemarsen, waarin een eeuwenoude overwinning van de protestanten op de katholieken wordt herdacht. De spanning is dan maximaal, maar de vraag is of je die met peace lines verlaagt. Hoe kun je begrip kweken als je elkaar niet kunt zien of spreken?
‘Het lijkt wel een epidemie,’ zegt Bentveld. ‘Wij, wereldburgers, zijn muren aan het bouwen dat het een lieve lust is.’ De komende weken reist hij naar de Sahara, de westelijke Jordaanoever, Slowakije, Mexico en Korea. ‘Het is fascinerend om eens te praten met mensen aan beide kanten van zo’n muur.’ Op zondag 9 november precies 25 jaar geleden viel de Berlijnse muur.